بریده‌هایی از کتاب تحلیل کاربردی خواب و رویا

ناخودآگاه از زبان خاصی در رؤیاها و تخیل‌ها استفاده می‌کند؛ زبان نمادین. همان‌طور که در ادامه خواهیم دید کار درونی در درجه اول، هنر یادگیری زبان نمادین ناخودآگاه است

فاجعه‌ای که دنیای امروز را دربرگرفته است، جدایی کامل ذهن آگاه از ریشه‌هایش در ناخودآگاه است. تمامی اشکال تعامل با ناخودآگاه که اجداد ما را تغذیه می‌کرد ــ رؤیا، الهام، آیین، تجربه‌های مذهبی ــ به کلی در ما گم شده است و توسط ذهن امروزی، به‌عنوان چیزی ابتدایی یا خرافی کنار گذاشته شده است. درنتیجه ما به‌خاطر غرور و تکبرمان و به‌خاطر ایمان به منطق آسیب‌ناپذیرمان، ارتباط خود را با ریشه‌های‌مان در ناخودآگاه و عمیق‌ترین بخش‌های وجودمان قطع کردیم.

باید یاد بگیریم به ناخودآگاه برویم و پذیرای پیام‌های آن شویم؛ این تنها راه یافتن بخش ناشناخته وجودمان است.

مهم‌ترین جنبه روان دوجنسیتی، تصویر روح است. در هر زن و مردی موجودی درونی حضور دارد که کارکرد ابتدایی‌اش در روان، خدمت به شکوه روان است؛ کسی که من را در دنیای درونی هدایت می‌کند و به‌عنوان واسطه‌ای بین ناخودآگاه و من عمل می‌کند. یونگ هنگامی متوجه وجود این تصویر روح شد که احساس کرد موجودی مؤنث در درونش او را به سمت ناخودآگاه هُل می‌دهد؛ کسی که تجسم آن بخش از خودش بود که در قلمرو رؤیا و تخیل زندگی می‌کرد. وقتی آن زن در رؤیاهایش پدیدار شد، یونگ فهمید که او موجودی با ویژگی‌های اسطوره‌ای، اسرارآمیز و نیمه الهی است. مانند بئاتریس در کمدی الهی دانته

بااین حال، طبیعت با هستی بخشیدن به تنها شاهدش، از وجود خود آگاه می‌شود: آگاهی انسانی.

تداعی‌ها در ذهن شما شروع به پیوند خوردن می‌کنند؛ ارتباط آن‌ها با زندگی درونی شما کم‌کم واضح می‌شود و درنهایت مفهوم کلی رؤیا از آن‌ها متولد می‌شود.

ما نیاز نداریم از زندگی شخص دیگری تقلید کنیم. ما دیگر نیاز به خودنمایی نداریم؛ زیرا آن‌چه که هستیم به اندازه کافی غنی است و بسیار بیشتر از آن چیزی است که همیشه انتظار داشتیم.

خویشتن هم‌چنین در تمامی رؤیاهای حاوی چهار شخصیت یا با تأکید بر روی عدد چهار حاضر است. یونگ متوجه شد که اعداد نماد کهن‌الگوها هستند. عدد چهار در همه مذاهب از زمان باستان تاکنون برای نمادسازی تمامیت کائنات و کمال تحول معنوی استفاده شده است. دیگر نماد خویشتن روح الهی یا سلطنتی است: پیوند قطب‌های زنانه و مردانه، مانند پیوند یین و یانگ، عالی‌ترین ترکیب خویشتن را نمادسازی می‌کند.

خویشتن دارای نمادهای مخصوص به خود است: دایره، ماندالا (دایره‌ای که به چهار قسمت تقسیم شده است)، مربع و الماس که همگی اَشکال انتزاعی بیان‌کننده خویشتن کهن‌الگویی هستند.

برای یونانیان، خیال‌بافی نشانه این قدرت ویژه ذهن برای تولید تصاویر شاعرانه، انتزاعی و مذهبی بود. خیال‌بافی قدرت ما برای «ظاهر ساختن» محتویات دنیای درونی به‌وسیله دادن فرم و تجسد بخشیدن به آن‌هاست. یونانیان واقعیت دنیای درون را بدیهی فرض می‌کردند و می‌دانستند به‌صورت صور مثالی یا خصوصیات جهان‌شمولی که لباس تصاویر الهی به خود پوشانده‌اند، بیان می‌شوند. برای آن‌ها خیال‌بافی ابزاری بود که دنیای الهی ازطریق آن با ذهن انسان سخن می‌گفت. در روان‌شناسی اروپایی تا زمان قرون وسطی، قابلیت تصویرسازی که تخیل یا خیال‌بافی نامیده می‌شد، ابزاری برای دریافت معنا از دنیاهای معنوی و هنری دانسته می‌شد که آن‌ها را به یک تصویر درونی که درخاطر جامی‌گیرد، تبدیل می‌کرد و موضوع اندیشه و استدلال را می‌ساخت. در مذهب، قوه خیال‌پردازی راه مشروعی برای الهام، مکاشفه و تجربه مذهبی بود. واقعیت این است که اطلاعاتی که ازطریق تخیل وارد ذهن آگاه می‌شوند، به‌هیچ وجه آن را بی‌اعتبار نمی‌کنند؛ زیرا «تجربه تخیل شاعرانه همیشه با اعتقاد به واقعیت آن‌چه تخیل شده همراه است.»

یک زن نیز ممکن است آنیموسش را بر روی مردی در بیرون فرافکنی کند و نه به اندازه یک انسان، بلکه به اندازه تصویر روحی‌ای که بر روی آن مرد فرافکنی کرده، عاشق او شود. پایه همه خیال‌بافی‌های عاشقانه که معمولا عشق معمول انسانی را خراب می‌کند، فرافکنی آنیمای یک مرد روی یک زن یا آنیموس یک زن روی یک مرد بیرونی است. در این روش، افراد تلاش می‌کنند خودشان را ازطریق انسان دیگری کامل کنند و ناخودآگاه را زندگی کنند؛ بدون آن‌که بخش‌های درونی‌شان را ازطریق اشخاص بیرونی‌ای که بر روی آن‌ها فرافکنی عاشقانه انجام داده‌اند، بشناسند.

درون ناخودآگاه هر فرد، الگویی ابتدایی و «طرح کلی» وجود دارد که براساس آن ذهن آگاه و شخصیت کارآمد کلی فرد از بدو تولد و در طول تمام سال‌های رشد تدریجی روان به سمت کمال حقیقی درون شکل می‌گیرد.

جابه‌جایی پولم از جیب پشتی به سطح سینه، می‌تواند به معنای جابه‌جایی تمرکز زندگی من از سطح غریزی به سطوح بالاتر باشد.

هر پیشرفتی، حتی کوچک‌ترین آن، در مسیر شناخت آگاهانه به میزان زیادی به جهان اضافه می‌کند.

احساسات جنایت‌کار ما انرژی ما را ازطریق گیر انداختن ما در افسردگی و دیگر خلقیات بد نیز می‌دزدند. آن‌ها از لحاظ جسمی نیز ما را مریض می‌کنند. افسردگی‌ها، خلقیات بد و مریضی‌ها، زندگی احساسی به‌مراتب سطح پایین‌تری برای ما ایجاد می‌کنند؛ اما ناخودآگاه احساس می‌کند کاچی بهتر از هیچی است! البته جنایت‌کاران درونی ما نقش شرافتمندانه‌ای هم ایفا می‌کنند: آن‌ها مانند رابین‌هود از غنی می‌گیرند و به فقیر می‌بخشند. آن‌ها از امپراتوری ثروتمند من می‌دزدند و به عملکرد احساسی ما که دچار سوءتغذیه شده است، می‌دهند.

بیشتر بخش‌های سایه ما، این ویژگی‌هایی که آن‌ها را منفی می‌دانیم، اگر از آن‌ها آگاه شویم، درحقیقت نیروهای ارزشمندی هستند. ویژگی‌هایی که غیراخلاقی، وحشیانه یا مشکل‌آفرین به‌نظر می‌آیند، جنبه «منفی» انرژی‌های ارزشمند و قابلیت‌هایی هستند که می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم

شاید مهم‌ترین اصل در کار با رؤیا که تعیین می‌کند آیا حکمت رؤیا را پیدا می‌کنید یا نه، این است که تشخیص دهید رؤیاها بافته ظریفی از نمادها هستند و هر تصویر نمایش‌دهنده چیزی است که در درون ما در حال جریان است.

رؤیاها پیوسته فرآیند رشد فردیت و حرکت من به‌سوی خویشتن را گزارش می‌دهند. در اکثر رؤیاها ما شرایط کنونی زندگی‌مان را مشاهده می‌کنیم. اما در همان زمان، اگر رؤیاهای‌مان را در کنار هم جمع کنیم و مجموع آن‌ها را ببینیم، متوجه می‌شویم که در حال گزارش مراحل مختلف مسیر سفر به سمت خویشتن هستند.

رؤیاها به شکل نمادین همه شخصیت‌های متفاوتی را که درون ما در حال تعامل هستند و یک خویشتن واحد را می‌سازند، به ما نشان می‌دهند.

حتی یک رؤیای کوتاه که به‌نظر بی‌اهمیت می‌آید، تلاش دارد چیزی به ما بگوید که نیاز به دانستن آن داریم. رؤیاها هرگز وقت ما را تلف نمی‌کنند. اگر ما این زحمت را به خود بدهیم که به یک رؤیای «کوچک» گوش دهیم، متوجه می‌شویم حامل پیام‌های مهمی است.