بریده‌هایی از کتاب داستان نانوتافته

تحلیل‌ها نیز حاکی از آن بود که خودروسازان به استفاده از قطعۀ نانویی همچون فیلترهوا بی‌رغبت نیستند؛ چرا که این قطعه، سهم ناچیزی در قیمت تمام شدۀ خودرو داشت، اما استفاده از آن می‌توانست در تبلیغات خودروسازان به عنوان شرکت‌های پیشرو در فناوری، مؤثر باشد. وانگهی، گنجاندن گرید نانو در استانداردهای فیلتر هوا و الزام تأمین‌کنندگان به آن، هزینۀ چندانی برای خودروسازان نداشت. با این حال، رفته‌رفته و در کمال تعجب مشخص شد که خودروسازان تمایل چندانی به همراهی ندارند و حاضر نیستند نقشی هر چند اندک را در توسعۀ فناوری نانوفیلتر بر عهده بگیرند. شاید یک دلیل این مسئله، آن‌گونه که برخی مدیران شرکت‌های فیلترساز معتقد بودند، این بود که اکثر شرکت‌های خودروساز کشور کاهش قیمت تمام شده را، حتی در حد بسیار اندک، به افزایش کیفیت محصول ترجیح می‌دهند.

اگر دستگاه تولید ولتاژ بالا را، به‌عنوان قلب دستگاه الکتروریسی، به شرکت دیگری گره بزنیم، چه بسا در آینده با مشکلات بی‌شماری مواجه شویم. لذا برای ما خیلی مهم بود که خودمان آن دستگاه را بسازیم. با این وجود، اصلاً فکر نمی‌کردیم که به راحتی از عهده ساخت آن برآییم. این تفکر به این دلیل در ذهن ما شکل گرفته بود که اساتید دانشگاه، ساخت آن را در داخل کشور غیر ممکن می‌دانستند. خاطرم هست زمانی که این سؤال را از یکی از اقوام خود، که در دانشگاه صنعتی شریف مهندسی برق می‌خواند، پرسیدم؛ او نیز پاسخ مشابهی داده بود. این فرد دارای شرایط نخبگی از بنیاد ملی نخبگان بود و بعدها نیز تحصیلات خود را در خارج از کشور ادامه داد، اما او هم معتقد بود که ساخت چنین دستگاهی امکان ندارد. این گفته‌ها دل ما را خالی می‌کرد و تا مرز ناامیدی پیش می‌برد.

داستان این کتاب، روایت مسیر پر پیچ‌وخم جریان توسعۀ فناوری و تجاری‌سازی محصول است؛ جریانی که ایدۀ اولیۀ آن در حاشیۀ طرحی تحقیقاتی در صنعت پتروشیمی شکل‌گرفته، مراحل نوزادی خود را در دانشگاه طی کرده، کودکی خود را در صنعت دفاعی گذرانده، با حمایت‌های ستاد توسعۀ فناوری نانو رشد یافته و به مرحلۀ نوجوانی رسیده‌ است. سپس برای ورود به صنعت خودرو مهیا شده، اما از صنعت دیگری سر‌درآورده و به بلوغ رسیده است.