بریده‌هایی از کتاب دکتر جکیل و آقای هاید

با خود گفتم، اگر هر کدام بتوانند در قالبی مجزا قرار بگیرند، زندگی عاری از تمامی جوانب عذاب‌آور می‌شود؛ آدم بدکار می‌تواند بی‌نیاز از آمال و پشیمانیِ همزاد خوش‌طینتش راه خود را برود؛ و آدم درستکار می‌تواند با گام‌های استوار و مطمئن راهیِ بلندای مسیرش شود، کارهای نیکی که برایش خوشایند است انجام دهد و دیگر به دست این بدسگال بیرونی در معرض خفت و ندامت نباشد. از طالع نحس انسان بود که این کومه‌های ناهمساز با هم درآمیختند، این دوقلوهای ناهمسان در زهدان دردآلود آگاهی مدام در کشمکش بودند. پس چطور می‌توانستند از هم سوا شوند؟

مدت‌ها تأمل کردم تا این نظریه را در بوته آزمایش بگذارم. خوب می‌دانستم این کار خطر مرگ را در پی دارد، زیرا هر دارویی که بتواند دژِ هویت را چنین پُرقدرت بلرزاند و بر آن مسلط شود، دست‌کم با مختصری مصرف بیش از حد یا با اندکی جابه‌جایی در زمان اثرگذاری، می‌تواند این خیمه فانی را, که به صرافت تغییرش افتاده بودم, از اساس بر باد بدهد. اما وسوسه اکتشافی چنین خارق‌العاده و عظیم سرانجام بر صدای هر اخطاری فایق آمد.

احساس کردم در کالبدم جوان‌تر، سبک‌تر و سرخوش‌تر شده‌ام؛ درونم شوریدگی سرمست‌کننده‌ای بود، جریانی از تصاویر هیجان‌انگیز آشفته‌ای که همچون آبراه آسیاب در خیالم در حرکت بود، انحلال قیدوبندهای تعهد، آزادی ناشناخته روح که البته از سر بی‌گناهی نبود. در بدو تولدِ این حیات تازه، خود را خبیث‌تر حس می‌کردم، ده برابر خبیث‌تر چنان‌که گویی به بردگی نیمه نابکارم درآمده‌ام، که در آن لحظه، این فکر همچون شراب به من طراوت بخشید و سرمستم کرد. محظوظ از تازگی «این احساسات» دست‌ها را از هم گشودم که ناگهان متوجه شدم از آن قدوقامتم دیگر خبری نیست.

نیمه شرور وجودم، که اکنون به آن هیئت درآمده بودم، نسبت به نیمه نیکم که تازه از آن فارغ شده بودم نحیف‌تر و نارس‌تر بود. علاوه بر آن، در طول عمرم، که هرچه بود نُه دهمش مملو از تلاش و تقوا و پرهیزکاری بود، این نیمه جدیدم بسیار کمتر به کار آمده و کمتر تحلیل رفته بود؛ و به گمانم، از این رو بود که ادوارد هاید بسیار ریزنقش‌تر، نحیف‌تر و جوان‌تر از هنری جکیل می‌نمود.

افسوس که زیر رگبار ممتد این مصیبت قریب‌الوقوع و فشار بی‌خوابی‌هایی که اکنون خودم به آن مبتلا شده‌ام ــ فراتر از آنچه می‌پنداشتم ممکن است بر سر انسانی بیاید ــ موجودی شده بودم که در هُرم تب می‌سوخت و تحلیل می‌رفت، موجودی دچار ضعف جسمانی و روانی که وجودش منحصراً در تسخیر یک نگرانی بود: وحشت از شخصیت دوم.