بریده‌هایی از کتاب غروب فرشتگان

او که همه‌ی تعلیم و تربیتش بر پایه‌ی دین و ایمان به خدا و بر عشق و محبت نسبت به هم‌نوع استوار بود، چگونه می‌توانست برای دفاع از خود کسی را بکشد؟ وقتی صبح روز بعد با گرمی اشعه‌ی خورشید سحرگاهی از خواب بیدار شد، بار دیگر با درد و اندوه به این حقیقت ساده پی برد که طبیعت ظاهرا هرگز شکوه‌ای از مرگ یا از زندگی ندارد. نگاهی به حیوانات مزرعه، یعنی به گاوها و گوسفندها و مرغ‌ها و بزها انداخت، حیواناتی که بی‌هیچ نزاع و اختلاف و با نوعی حسن‌تفاهم کاملاً طبیعی و گذشت متقابل با هم زندگی می‌کردند. لبخندزنان با خود گفت: «به راستی اگر بز پروتستان می‌بود، مرغ کاتولیک، گوسفند ارتدوکس و گاو یهودی، چه اتفاقاتی می‌افتاد؟»

اگر آدم با مرگش به خدا برسد، دلیلی ندارد که برای چنان مرگی گریه کند.

دروغ‌ها هر چه گنده‌تر باشند، شانس جاافتادن‌شان بیشتر است.

ترس بیماری وحشتناکی است.

ما می‌خواهیم این سیل تاریخ را دوره کنیم و جلوی جریان آن را بگیریم، ولی قدرت او به حدی است که همه چیز را در سر راه خود می‌روبد و می‌برد.

آدم‌ها با تو از خدا و از عشق و عدالت سخن می‌گویند، و حال آن‌که تو در همه جا طلا را می‌بینی که می‌درخشد.

آیا ممکن است تاریخ یا سرگذشت فرد از تاریخ همگانی جدا باشد؟

آیا می‌توان به پلنگ‌های گرسنه با خواندن شعر آرامش بخشید؟

به صورت نیمه بچه و نیمه مرد بمان. به صورت بچه از الهام خدایی و الهام آفرینش برخوردار خواهی بود، و به صورت مرد خواهی توانست در میان آدمیان زنده بمانی. چون اگر به یک‌باره مرد بشوی، دیگر آسمان را نخواهی دید، و اگر کاملاً بچه بمانی، زمین را نخواهی دید.

حضور مرگ حضور زندگی را سخت‌تر و فشرده‌تر می‌کند.

«در وضع نامشخص به بهترین نتیجه امیدوار باش ولی خودت را برای بدترین نتیجه آماده کن!»

به من بگو چرا این‌ها چنین رویه‌ی عجیبی دارند؟ تو خوب متوجه شدی که ایشان چشم به راه «نجات‌دهندگان» هستند! در خواب و رؤیا به سر می‌برند یا مطلب چیز دیگری است؟ من نمی‌توانم باور کنم که این‌ها آدم‌های لش و بی‌غیرتی باشند.»

تو به راستی یک روشنفکر به معنای واقعی هستی. هیچ چیزی را ندیده‌ای و همه چیز را هم تشریح می‌کنی.

نگاهی به حیوانات مزرعه، یعنی به گاوها و گوسفندها و مرغ‌ها و بزها انداخت، حیواناتی که بی‌هیچ نزاع و اختلاف و با نوعی حسن‌تفاهم کاملاً طبیعی و گذشت متقابل با هم زندگی می‌کردند. لبخندزنان با خود گفت: «به راستی اگر بز پروتستان می‌بود، مرغ کاتولیک، گوسفند ارتدوکس و گاو یهودی، چه اتفاقاتی می‌افتاد؟»

بدانید که از زور چیزی به جز زور حاصل نمی‌شود

باید بدانی که برای هر ماجرایی سه تفسیر وجود دارد: یکی تفسیر خود تو، یکی تفسیر او یا ایشان، و دیگر تفسیر خداوند.

انسان می‌خواهد خدا بشود، و هر بار که در این راه تلاش می‌کند، چیزی به جز یک حیوان بی‌شعور نیست.

«شکار حقیقت» شریف‌ترین کار آدمی است.

انسان در زمان بحران و در جریان جنگ نمی‌تواند مدت زیادی متحمل تشویش و نگرانی و ترس و وحشت بشود.

آدم ممکن است کسی را دوست داشته باشد، و در عین حال، او را برای طرز رفتارش محکوم کند.

یک کشیش نباید بازرگان باشد، بلکه فقط باید به خدا خدمت کند.

من اغلب اوقات این سؤال را از خود کرده‌ام که: «یک جلاد وقتی قربانی‌اش به صورت نعش درمی‌آید، به چه می‌اندیشد؟» آخر آن وقت چیزی از «غلبه» اش باقی نمی‌ماند. می‌دانید، من همه‌ی آن چهره‌های تازه را باز می‌بینم و حس می‌کنم که همه‌شان بیانگر یک ترس و هراس درونی هستند. انگار جلاد درک می‌کند که خودش هم قربانی خودش است.

در یک جنگ فاتح واقعی وجود ندارد. در دوزخ جنگ که جان‌ها را به پستی می‌کشاند، همه به بندگی می‌افتند. جنگ تنها برای کسانی جنبه‌ی قهرمانی دارد که یا هرگز نکرده‌اند و یا همه‌ی درک و شعور تمدن را از دست داده‌اند.

ملتی که حاضر نباشد تن به مردن بدهد، نخواهد مرد.

شخصا از تیپ روشنفکران اعیان‌منش متنفرم که به جای عمل کردن فقط حرف می‌زنند، و بدبختی دیگران برای ایشان فقط موضوعی خواهد بود برای ایراد سخنرانی‌های زیبا و قهرمانی. شما از ایشان بخواهید که بیماران را درمان کنند، به گرسنگان غذا برسانند، و جنایات دولت خود را محکوم کنند. آن وقت خواهید دید که برای انجام این کارها کسی نیست.