بریده‌هایی از کتاب تیزذهن بمانید

دو روز مهم در زندگی: روزی که به دنیا آمدید. و روزی که علتش را فهمیدید.

نیاز نیست باهوش باشید مغز وسیع‌تر از آسمان... [و]... عمیق‌تر از دریاست. امیلی دیکنسون

یک) یادتان باشد به بالا و به ستارگان نگاه کنید نه به پایین و به پاهایتان. دو) هرگز دست از کار نکشید. کار به شما معنا و هدف می‌دهد و زندگی بدون آن پوچ است. سه) اگر آن‌قدر خوش‌شانس بودید که عشق را بیابید، یادتان باشد که وجود دارد و دورش نیندازید. استیون هاوکینگ

حتی کسی که غرق خواب است هم سخت مشغول کار است و کمک می‌کند جهان به جایی برسد.

ترکیب ورزش، تعامل رودررو و حرف‌زدن راجع به نگرانی‌هایتان دارویی معجزه‌آسا برای مغز است.

ماسه‌ها و تیله‌های خودتان را بشناسید و طبق همان‌ها برنامه‌ریزی کنید. اگر یک ظرف شیشه‌ای داشته باشید و بخواهید آن را با ماسه و تیله پر کنید، اول کدام را می‌ریزید؟ تیله‌ها را. بعد می‌توانید ماسه بریزید تا جاهای خالی را پر کند. این تشبیهی کلیدی برای برنامه‌ریزی روزانه و استفادهٔ بهینه از زمانتان است. فرض کنید تیله‌ها قطعات مهم روزتان هستند (قرارهای ملاقات، تعهدهای شغلی، پروژه‌ها و کارهای مهم، ازجمله ورزش و خواب)، و ماسه‌ها بقیهٔ کارها (چک‌کردن ایمیل، پاسخ به تلفن و پرداختن به کارهای غیراضطراری.) در ماسه گیر نکنید. راهنمایی: تصمیم بگیرید هر جمعه‌شب سی دقیقه برای بررسی هفتگی زمان بگذارید و از خودتان این سؤال مؤثر را بکنید: «در هفت روز آینده به چه اهدافی باید برسم تا احساس کنم هفته‌ای موفق داشتم؟»

به‌نظر من مغز بدون دلیل از بین نمی‌رود مگر این‌که دیگر از آن استفاده نشود.

۳. با نور صبحگاهی بیدار شوید. صبح که بیدار می‌شوید اول به نور خورشید نگاه کنید تا ساعت بدنتان تنظیم شود. تمام چیزهای مربوط به زیست‌شناسی تکاملی‌مان و علم مغز و اعصاب درمورد اهمیت صبح‌ها بانگ برمی‌آورند. ما طوری طراحی شده‌ایم که صبح زود بیدار شویم و طلوع خورشید را جذب کنیم.

حرکت. این مورد نباید شما را غافلگیر کند. ورزش، هم هوازی و هم غیرهوازی (تمرین قدرت)، نه‌تنها برای جسم خوب است که برای مغز بهتر است

فراموش‌کردن مطمئناً ارزش زیادی دارد. همان‌طور که گفتم، اگر تمام چیزهایی را که وارد مغزتان می‌شوند به یاد بیاورید، مغزتان درست کار نخواهد کرد و از توانایی‌تان در تفکر و تخیلِ خلاقانه کاسته می‌شود. زندگی روزمره سخت می‌شود

دانشمندان این نورون‌های «فراموشی» را در سال ۲۰۱۹ کشف کردند، که به ما کمک می‌کند اهمیت خواب و مزایای فراموشی را بیشتر درک کنیم. این تضادی زیباست: برای این‌که به یاد بیاوریم، باید تا حدی فراموش کنیم.

پیشرفت بهتر از کمال است.

می‌دانم من اولین کسی نیستم که دربارهٔ تأثیر فوق‌العادهٔ ورزش در بهبود جسم حرف می‌زنم، اما شاید اولین کسی باشم که شرح می‌دهم ورزش چگونه شما را ازنظر ذهنی تیزتر می‌کند. ورزش به‌طور کلی گوارش، سوخت‌وساز، قدرت و سفتی بدن و تراکم استخوان را بهتر می‌کند. بیشتر ما فکر می‌کنیم ورزش برای وزن کم کردن است، که هست. اما منافع بسیار بیشتری دارد. ورزش می‌تواند «ژن‌های هوشمند» شما را روشن کند، به تعادل عاطفی کمک کند و جلوی افسردگی و زوال عقل را بگیرد. اگر سراغ ورزش مناسب بروید، از آن لذت خواهید برد و عزت نفس و اعتمادبه‌نفستان بیشتر می‌شود. از این حرفْ ساده نگذرید چون جدی می‌گویم: شما بعد از یک ساعت ورزش از طریق تأثیراتِ تحرک روی مغز می‌توانید تا اندازه‌ای باهوش‌تر شوید. اما چگونه؟

با نور صبحگاهی بیدار شوید. صبح که بیدار می‌شوید اول به نور خورشید نگاه کنید تا ساعت بدنتان تنظیم شود.

«دوست دارم مثل لامپ رشته‌ای زندگی کنم. سرتاسر زندگی‌ام بدرخشم و آنگاه یک روز به‌یک‌باره خاموش شوم.»

یک) یادتان باشد به بالا و به ستارگان نگاه کنید نه به پایین و به پاهایتان. دو) هرگز دست از کار نکشید. کار به شما معنا و هدف می‌دهد و زندگی بدون آن پوچ است. سه) اگر آن‌قدر خوش‌شانس بودید که عشق را بیابید، یادتان باشد که وجود دارد و دورش نیندازید. استیون هاوکینگ

مغز را تصور کنید، آن تودهٔ براقِ وجود، آن اجتماع سلول‌های خاکستری، آن کارخانهٔ رؤیا، آن خرده زورگوی داخل یک گویِ استخوانی، آن انبوه نورون‌ها که همه‌چیز تحت‌کنترل اوست، آن بی‌نهایت کوچک، آن گنبدِ لذتِ دمدمی‌مزاج، آن کمد چروکیدهٔ پر از خویشتن که مانند کلی لباس درون ساکی ورزشی داخل جمجمه چپانده شده است.

«پربار، فعال، پویا و پیچیده زندگی کنید.»

یادآوریِ خاطرات گذشته لزوماً به‌معنای یادآوری اتفاقات آن‌گونه که بودند نیست. مارسل پروست

مغز مرموزترین یک‌ونیم‌کیلوییِ حیات است

بیشتر افراد گمان می‌کنند این عضو مرموز، که با استخوان محصور شده، جعبه‌سیاهی است دست‌نیافتنی و اصلاح‌ناپذیر. این درست نیست. مغز می‌تواند صرف‌نظر از سن یا دسترسی به منابعْ مدام و پیوسته در مدت زندگی غنی شود. من این جعبه‌سیاه را باز و مغز انسان را لمس کرده‌ام و در این کتاب تجربه‌های فوق‌العاده‌ام را برای شما نقل می‌کنم. من، بعد از این‌همه کارآموزی و ده‌ها سال آموزش، مطمئن‌تر از همیشه می‌گویم که مغز را می‌توان تغییری سازنده داد، تقویت کرد و به‌دقت تنظیم کرد. این یادتان باشد.

مغزی که تاب‌آور است می‌تواند آسیب‌های مداوم را تحمل کند، متفاوت فکر کند، جلوی بیماری‌های مغزی، ازجمله افسردگی، را بگیرد و عملکرد حافظهٔ شناختی را در اوج نگه دارد. به‌علاوه، داشتن مغزی تاب‌آور است که متفکران بابصیرت و باتدبیر را از افراد معمولی متمایز می‌سازد. این لزوماً به‌معنای باهوش‌بودن یا حتی داشتن تحصیلات دانشگاهی نیست. این یعنی تجربه‌های دشوار بتوانند باعث بهبود مغز شوند نه باعث افت آن.

(پیش‌درآمد و مقدمه: چند کار را هم‌زمان با هم انجام ندهید. صبح‌ها را صرف خواندن ایمیل‌هایتان نکنید. بیشتر معاشرت کنید. یک فعالیت خاص را که مدت‌هاست علم ثابت کرده روی سلامت مغز تأثیر مستقیم و مثبت دارد شروع کنید

زندگی‌کردن کافی نیست. باید مصمم باشیم برای هدفی زندگی کنیم. دکتر لئو بوسکالیا

باز تأکید می‌کنم: عادت‌های سبک زندگی شما بیشتر از ژنتیک روی سرنوشت مغزتان تأثیر دارد.

گر می‌خواهید به بهترین شکل از بدنتان مراقبت کنید، اول باید مواظب مغزتان باشید.

هرگاه احساس تشنگی کردید، بدانید خیلی وقت پیش باید آب می‌نوشیدید. (و به همین ترتیب، هرگاه احساس سیری کردید، بدانید بیش‌ازحد غذا خورده‌اید.)

مطالعات همچنین حاکی از این است که نسبتِ کمر به لگنِ بیشتر ـ اِهِم، داشتن اضافه‌وزن ـ معادل است با هیپوکامپی کوچک‌تر.

این تضادی زیباست: برای این‌که به یاد بیاوریم، باید تا حدی فراموش کنیم.

خنک، ساکت و تاریک. دمای مطلوب برای خوابیدن بین پانزده تا بیست درجه است. در تاریکی بخوابید و منابع روشنایی اطرافتان، از جمله نور دستگاه‌های الکترونیکی، را به کمترین حد برسانید.