بریده‌هایی از کتاب شوق گفت و گو

برای نمونه، سه حرفهٔ رفتگری، رانندگی و پزشکی با هم متفاوتند. ما به صِرف همین تفاوت به واسطهٔ نگرش عمودی به تفاوت‌ها، بی‌هیچ تأملی از نظر جایگاه اجتماعی، حرفهٔ طبابت را برتر از حرفهٔ رانندگی و این یک را برتر از حرفهٔ رفتگری در نظر می‌گیریم. اما نگاه افقی به این تفاوت‌های حرفه‌ای به هنجارهایی متکی است که مانع می‌شود یک حرفه صرفاً به عنوان حرفه در جایگاه بالاتر اجتماعی قرار گیرد. افرادی که به این حرفه‌ها مشغولند نیز در مراتب برتری/ مادونی قرار نمیگیرند. برای نمونه، نگاه افقی تا آنجا که هرسه حرفهٔ متفاوت رابرای جامعه ضروری می‌شمرد فعالیت شاغلان را مثلاً با هنجار مسئولیت‌پذیری می‌سنجد. در صورتی که مسئولیت‌پذیری خودانگیختهٔ افراد شاغل در این سه حرفه حدوداً برابر باشد ارزش و اعتبار شاغلان نیز، از این نقطه‌نظر، برابر است.

"نخوانده، استاد شدن" در "تربیت" فکری ما ایرانیان نقش پرجلوه‌ای دارد.