بریده‌هایی از کتاب به سوی جانان

ملامت‌گو چه دریابد میان عاشق و معشوق نبیند چشم نابینا خصوص اسرار پنهانی

«خدای تعالی به موسی وحی فرمود که هرکه با والدین خود نیکویی کند و با من عقوق نماید، او را نیکوکار می‌نویسم و هرکه با من نیکی کند و عاق والدین باشد، او را عاق می‌کنم.»

و چون تمام موجودات مخلوقات خدا هستند، سالک باید به همهٔ آن‌ها محبت کند و هریک را در مرتبه و درجهٔ خود محترم بشمارد.

محبت اکسیری است که مس وجود آدمی را زر می‌نماید و جان انسان در آتش آن از غیرخدا، خالص و طاهر می‌شود

از سروصدای اطرافت که خسته می‌شوی، قیل‌وقال دنیا که دلت را می‌زند، یک لحظه می‌ایستی، شهر را این بار از بیرون نظاره می‌کنی. وه که چقدر جان می‌کشد از آدم این شلوغی بی‌انتها...! با خودت خلوت می‌کنی... نمی‌خواهد کاری انجام دهی... تنهایی روزت را صفحه‌به‌صفحه، این بار اما با حوصله ورق می‌زند. کافی است تنها کمی تأمل کنی! دفتر خط‌خطی روزگارت یک چیز کم دارد، چیزی مهم‌تر از هرچه نوشته‌ای، مهم‌تر از هر نوشته‌ای! خودت! خودت که پایت در زمین است و دلت در آسمان، خودت که ریشه در خاک داری و شاخه در افلاک، خودت که سیلی مشغله‌هایت نوازش خدا را از یادت برده...! آری خودِ خودِ خودت! خودت گمی میان این‌همه مشغله‌ها! یک لحظه بنشین، زمانهٔ عاشقی خود به یادت می‌آید...!

می‌دانی؟! متاع عشق، پرده‌نشین بزم خاصان است؛ ثمری است که بر بلندای کاخ وجود تکیه زده! محرم می‌خواهد ساحت مقدس قرب... معشوق غیور است، (لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ...)

وقتی که به‌یاد آوردی آغوش گرم ملکوت را، دیگر بند زمین نمی‌شوی. تنت قفس می‌شود برای تپش‌های قلبت، برای نفس‌های اشتیاقت، برای خود عاشقت! دلت تاب می‌زند برای تجدید دیدار. لحظهٔ اول پریدن سخت است، فقط کافی است بال بزنی. بال که بزنی، تو هم می‌شوی یکی از پرنده‌ها... . خوبان همه این‌گونه پریدند... این‌گونه شد که می‌خوانی‌شان: سالکان راه عشق!

لحظهٔ اول پریدن سخت است، فقط کافی است بال بزنی. بال که بزنی، تو هم می‌شوی یکی از پرنده‌ها... . خوبان همه این‌گونه پریدند... این‌گونه شد که می‌خوانی‌شان: سالکان راه عشق!

خود ز فلک برتریم، وز ملک افزون‌تریم زین دو چرا نگذریم، منزل ما کبریاست

از حدیث نبوی (ص) نقل شده است: «اگر کسی هفتاد پیغمبر را کشته باشد و توبه کند، توبهٔ او قبول است!»

از آنچه خداوند متعال به حضرت موسی (ع) وحی کرد، این است که فرمود: «دروغ می‌گوید کسی که می‌پندارد که مرا دوست می‌دارد و زمانی که تاریکی شب او را در آغوش می‌کشد، از من غافل شده و می‌خوابد. ای پسر عمران، اگر مشاهده کنی کسانی را که در دل شب به‌خاطر من از خواب برمی‌خیزند در حالی که من حقیقت خود را بر آنان ممثل ساخته‌ام و با من سخن می‌گویند از روی حضور (گویا مرا می‌بیند)؛ هرچند من عزیزتر از آنم که نزد کسی حضور (حسی و مادی) یابم. ای پسر عمران، ببخش برای من، از دیده‌ات اشک و از دلت خشوع و از بدنت خضوع و آنگاه در تاریکی‌های شب مرا بخوان که خدایت را نزدیک و پاسخ‌گو خواهی یافت.»

آیا کسانی که می‌فرمودند که ما عبادت حق نمی‌کنیم برای خوف از جهنم و نه برای شوق بهشت، بلکه عبادت احرار می‌کنیم و خالص برای حق عبادت می‌کنیم، باز ناله‌های فراق آن‌ها را می‌توان حمل کرد به فراق از بهشت و مأکولات و مشتهیات آن؟! هیهات که این حرفی است بس ناهنجار و حملی است بسیار ناپسند.

بدن باید وجههٔ خود را رو به کعبه نموده، در حال نماز به قیام و رکوع و سجود درآید؛ ذهن باید از خاطرات، خود را مصون داشته و رو به سدرةالمنتهی کند و روح باید غرق انوار حریم حرم الهی گردد و درون حرمِ امنِ حضرت احدیت محو و مدهوش شود.

آی جهان من! آهای مخلوقات من! این بنده‌ام را برای خودِ خودم ساختم! ‫می‌دانی خواسته‌اش چیست؟ ‫او که یادت نرود از تمام بزرگان بزرگ‌تر است و از تمام عزیزان عزیزتر ‫تنها و تنها بازگشت... برای یک قرار عاشقانه... یک قرار با طعم ازلیت... به‌درازای ابدیت...

‫(کارهایی که خوب است پس از انجام دستور توبه صورت بگیرد) ‫و بعد از آن، دعای توبهٔ صحیفهٔ سجادیه را بخواند

‫و از رسول اکرم (ص) روایت۱۴۳ شده که فرمودند: هیچ‌کس تمام شب را با خواب سپری نمی‌کند؛ مگر اینکه شیطان در دو گوش او بول کند و روز قیامت چنین کسی مفلس و تهی‌دست حضور خواهد یافت و احدی نیست مگر اینکه فرشته‌ای او را هر شب، دو بار بیدار می‌نماید و می‌گوید: «ای بندهٔ خدا! از خواب برخیز و بنشین تا یاد و ذکر خدا نمایی و در بار سوم اگر برنخاست، شیطان در گوش او بول می‌کند.»

‫و در اخبار بسیار وارد و به تجربه و عیان ثابت است که هرکه بدی با پدر و مادر، یا یکی از آن‌ها نماید، عمر او کوتاه و زندگانی او به‌تلخی می‌گذرد و فقر و پریشانی به او هجوم می‌آورد و سکرات مرگ بر او شدید می‌گردد و جان‌کندن بر او دشوار می‌شود.

‫و بدان که عقوق پدر و مادر عبارت است از: خشم‌آوردن و شکستن دل و آزردن خاطر ایشان و به هر نوع که دل ایشان آزرده شود، عقوق حاصل می‌شود و آدمی مستحق عذاب الهی و بلای غیرمتناهی می‌گردد؛ خواه به زدن باشد، یا دشنام‌دادن، یا صدا به ایشان بلندکردن، یا تیز بر ایشان نگریستن، یا از ایشان روی‌گردانیدن و بی‌اعتنایی یا نافرمانی ایشان نمودن در امری که اطاعت ایشان لازم است.

از حضرت صادق (ع) روایت است که: «سزاوار مؤمن نیست که در مجلسی بنشیند که در آن معصیت خدا بشود و نتواند منع کند

سالک باید وقتی مشغول به عبادت می‌شود، با آنکه هنوز میل‌ورغبت دارد، دست از عمل بکشد تا میل‌ورغبت به عبادت در او باقی مانده، همیشه خود را تشنهٔ عبادت ببیند.

‫و به‌طور کلی از آنچه گفته شد، به دست می‌آید که عبادت مؤثر در سیروسلوک فقط و فقط عبادت ناشی از میل‌ورغبت است و به این معنی دلالت دارد قوله (ع): و لا تکرهوا علی انفسکم العبادة.

اما علاج عجب به عبادت و طاعت، آن است که بدانی که غرض از عبادات و طاعات، اظهار ذلت و مسکنت است

سید رسل (ص) فرمودند که: «احدی نیست که عمل و طاعت او باعث نجات او شود.» عرض کردند که: «تو نیز چنین نیستی؟» فرمود: «نه، من هم چنین نیستم؛ مگر اینکه رحمت خدا مرا فراگیرد.»

یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است