بریده‌هایی از کتاب نمی از یم رمضان

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان‌ها گناه است؛ و هرگز (در کار دیگران) تجسّس نکنید.»

در اول دعای کمیل چنین می‌خوانیم: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تَهْتِک الْعِصَمَ خدایا! ببخش آن گناهانی را که پرده‌های پاکی را می‌درد، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تُنْزِلُ النِّقَمَ خدایا! ببخش آن گناهانی را که بر من کیفر عذاب نازل می‌کند، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تُغَیرُ النِّعَمَ خدایا! ببخش آن گناهانی را که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازند، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لیَ الذُّنُوبَ الَّتی تَحْبِسُ الدُّعاَّءَ خدایا! ببخش آن گناهانی را که پذیرش دعا را باز می‌دارد، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تُنْزِلُ الْبَلاَّءَ خدایا! ببخش آن گناهانی را که بلا فرو ‌فرستد.

در روایات معصومان: آمده است: «ایمان چهار رکن دارد؛ اول توکل بر خدا، دوم تفویض امور به خدا، سوم راضی به رضای خداوند و چهارم تسلیم امر الهی شدن.»

«یا أَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعی‌ إِلی‌ رَبِّک راضِیةً مَرْضِیةً فَادْخُلی‌ فی‌ عِبادی وَ ادْخُلی‌ جَنَّتی‌» ای نفس آرام گرفته به سوی پروردگارت باز گرد در حالی که تو از او راضی هستی و او از تو راضی، پس داخل بندگان من شو، و وارد بهشت من شو. حالات سیدالشهدا (ع) در روز عاشورا تجلّی مقام رضاست؛ حضرت در لحظات آخر، صبر و رضای خود را در قالب مناجات نشان داده است که ما از درک آن عاجزیم. آن کلمات و عبارات در حالی صادر شده است که حضرت خود غرق در خون بر روی زمین افتاده و در حالی است که عزیزترین افرادش در مقابل چشمانش، پَرپَر شده و خاندانش در آستانه اسارت قرار گرفته‌اند.

امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: «بهشت، خانه امان و استقرار است.» همچنین از حضرت روایت شده است: «جان‌های شما بسیار گران‌بهاست و بهای آن بهشت است، اگر به کمتر از آن بدهید، ضرر کرده‌اید.»

در دعای روز دهم بر چهار نکته تکیه شده است: توکل؛ کامروایی و سعادت؛ قُرب و نزدیکی به خدا؛ احسان الهی.

در ادارات شاهد هستیم زمانی که برای ارباب رجوع مشکلی پیش می‌آید، با این پاسخ مواجه می‌شود که این مشکل شماست؛ این‌گونه سخن گفتن با اخلاق و منش اسلامی سازگار نیست. اگر شاهدیم که گرهی در کار فردی هست و برایش مشکلی ایجاد شده، هنر آنست که گره را بگشاییم، نه آن که نمک بر زخم او بپاشیم.

باید معارف دین را از علما و اهل معنا پرسید و فهمید، وگرنه گرفتار ضلالت و گمراهی خواهیم شد.

خداوند در سوره نساء می‌فرماید: «وَ مَنْ یعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَکرٍ أَوْ أُنْثی‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِک یدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا یظْلَمُونَ نَقیراً»؛ «و کسی که چیزی از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که ایمان داشته باشد، چنین کسانی داخل بهشت می‌شوند و کمترین ستمی به آنها نخواهد شد.»

«اللهمّ قَرّبْنی فیهِ الی مَرْضاتِک»؛ «خدایا مرا نزدیک کن به آنچه مورد رضای توست.»

شرح دعای بیست وسوم اللهمّ اغسِلْنی فیهِ من الذُّنوبِ و طَهِّرْنی فیهِ من العُیوبِ و امْتَحِنْ قَلْبی فیهِ بِتَقْوَی القُلوبِ، یا مُقیلَ عَثَراتِ المُذْنِبین. خدایا! مرا در این روز از گناهان بشوی و پاکیزه گردان، و مرا از عیب‌ها پاک کن، و دلم را به تقوای دلها بیازما، ای گذرنده از لغزش‌های گناهکاران.

در سوره نساء می‌فرماید: «وَ مَنْ یعْمَلْ سُوءاً أَوْ یظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یسْتَغْفِرِ اللَّهَ یجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحیما»؛ «و هر کس کار بدی کند، یا بر خویشتن ستم ورزد، سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزنده مهربان خواهد یافت.» در روایات فرموده‌اند که استغفار بهترین و برترین دعا است و تا می‌توانید استغفار کنید. امام علی (ع) می‌فرماید: «عجبت لمن یقنط ومعه الاستغفار»؛ «من تعجب می‌کنم از کسی که ناامید می‌گردد و حال آن که می‌تواند آمرزش بخواهد.» اگر انسان مبتلا به آلودگی گناه شود می‌تواند توبه کند و با عطر استغفار خودش را خوشبو کند. طلب بخشش از خداوند سبب گشایش در امور و زیادی روزی می‌شود.

شرح دعای چهاردهم اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ و اقِلْنی فیهِ من الخَطایا و الهَفَواتِ ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا و الآفاتِ، بِعِزّتِکَ یا عزّ المسْلمین. خدایا! مرا در امروز به لغزش‌ها مواخذه نکن؛ و از اشتباهات و لغزش‌ها در گذر؛ و مرا نشانه و هدف تیر امتحان‌ها و آفت‌ها (بیماری‌ها) قرار مده. به عزتت؛ ای عزت مسلمانان.

شرح دعای چهاردهم اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ و اقِلْنی فیهِ من الخَطایا و الهَفَواتِ ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا و الآفاتِ، بِعِزّتِکَ یا عزّ المسْلمین. خدایا! مرا در امروز به لغزش‌ها مواخذه نکن؛ و از اشتباهات و لغزش‌ها در گذر؛ و مرا نشانه و هدف تیر امتحان‌ها و آفت‌ها (بیماری‌ها) قرار مده. به عزتت؛ ای عزت مسلمانان.

«وَ أَنْفِقُوا فی‌ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیدیکمْ إِلَی التَّهْلُکةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُحْسِنین»‌؛ «و در راه خدا انفاق کنید، و خود را با دست خود به هلاکت نیندازید، و نیکی کنید که خدا، نیکوکاران را دوست می‌دارد.» معلوم می‌شود که راه نجات از هلاکت انفاق و کمک مالی در راه خدا است. کسی که در پی احسان و نیکی به دیگران باشد خود وی نیز از احسان و نیکی دیگران در حق خود و فرزندانش بهره خواهد برد؛ اگر دوست داریم دیگران با ما به نیکویی برخورد کنند، خود نیز باید اهل نیکی کردن به دیگران باشیم؛ خداوند می‌فرماید: «هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسان»‌ مگر پاداش نیکی جز به نیکی است؟

شرح دعای یازدهم اللهمّ حَبّبْ الیّ فیهِ الإحْسانَ وکرّهْ الیّ فیهِ الفُسوقَ والعِصْیانَ وحَرّمْ علیّ فیهِ السّخَطَ والنّیرانَ بِعَوْنِک یا غیاثَ المُسْتغیثین.۲ خدایا! برای من در این روز احسان و نیکوکاری را دوست گردان و فسق و گناه را ناپسند دار، و خشم و سوزندگی را بر من حرام کن، به یاری‌ات ای دادرس دادخواهان.

در فراز بعدی دعا می‌خوانیم: «واجْعلنی فیهِ من الفائِزینَ لَدَیْک»؛ خدایا! من را از جمله کامروایان و سعادتمندان و فائزان قرار بده. فائز شدن به معنای رسیدن به خیر است؛ یعنی از مسیر باطل و عذاب نجات پیدا کردن و به سعادت و خیر رسیدن. «واجْعلنی فیهِ من المُقَرّبینَ الیک»؛ من را از نزدیکان به درگاهت قرار بده. نزدیک شدن به خدا به معنای نزدیک شدن فیزیکی نیست، بحث از متر و سانتیمتر نیست. فاصله‌ای که در جهت قُرب با خداوند مطرح است از جهت میزان بندگی و عبادت است. هر کس اطاعتش بیشتر باشد به خداوند نزدیک‌تر می‌شود. مقام قُرب به خدای تبارک و تعالی مقام بسیار بالایی است.

خداوندا! به آن اعمالی که مایه رضای توست، مرا نزدیک کن. مقام رضا مقام بالایی است که بندگان خالص خدا به آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسند و هر کسی لیاقت دست یابی به این مقام را ندارد. در پایان سوره مبارکه فجر، که به سوره امام حسین (ع) مشهور است، از مقام رضا صحبت شده است، می‌فرماید: «یا أَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعی‌ إِلی‌ رَبِّک راضِیةً مَرْضِیةً فَادْخُلی‌ فی‌ عِبادی وَ ادْخُلی‌ جَنَّتی‌» ای نفس آرام گرفته به سوی پروردگارت باز گرد در حالی که تو از او راضی هستی و او از تو راضی، پس داخل بندگان من شو، و وارد بهشت من شو.

خدایا! در آن به من درک، آگاهی و بیداری روزی کن، و مرا از انجام کارهای سفیهانه و فریبکارانه دور بدار، و در هر خیری که در این روز واقع می‌شود به من بهره‌ای برسان، به جود و کرَمت، ای سخاوتمندترین سخاوتمندان.

خدایا! روزه مرا در این ماه مورد قدردانی و پذیرش قرار ده، که مورد رضا و پسند تو و رسولت باشد، و فروع آن بر اصول استوار باشد، به حق آقای ما محمد و خاندان پاکش، و ستایش ویژه پروردگار جهانیان است.