احمد تفضلی
زندگینامه و معرفی کتاب‌های احمد تفضلی
یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران زبان‌های باستانی ایران احمد تفضلی (Ahmad Tafazzoli) است که با آثار ارزشمند خود نقشی حیاتی در شناخت فرهنگ ایرانی ایفا کرده است. زندگی، فعالیت‌ها و تألیفات او، درک جدیدی از تاریخ و ادبیات ایران‌زمین به جامعه‌ی علمی عرضه کرده است. از واژه‌نامه‌ی مینوی خرد تا تاریخ‌ادبیات ایران پیش از اسلام، آثار او از منابع پایه برای محققان زبان و فرهنگ ایرانی محسوب می‌شوند. احمد تفضلی، با آثار بی‌نظیرش، یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران زبان‌های باستانی ایران به شمار می‌رود.
بیوگرافی احمد تفضلی
احمد تفضلی در ۱۶ آذر ۱۳۱۶ در شهر اصفهان چشم به جهان گشود و به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین زبان‌شناسان و ایران‌شناسان تاریخ معاصر شناخته می‌شود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در تهران گذراند و در سال ۱۳۳۵ موفق به دریافت مدال درجه اول فرهنگ از دارالفنون شد. تفضلی، در همان سال‌ها، دیپلم ادبی خود را با موفقیت به پایان رساند و در سال ۱۳۳۸ تحصیلات خود را در دانشکده‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران ادامه داد و با کسب رتبه‌ی نخست فارغ‌التحصیل شد.
در سال ۱۳۴۰، برای تکمیل تحصیلات به انگلستان رفت و در مدرسه‌ی زبان‌های شرقی دانشگاه لندن به تحصیل در رشته‌ی فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران پرداخت. او در سال ۱۳۴۴ مدرک فوق‌لیسانس خود را دریافت کرد. پیش از بازگشت به ایران، دوره‌ی کوتاهی در پاریس به پژوهش پرداخت و سپس دکترای خود را در سال ۱۳۴۵ از دانشگاه تهران دریافت کرد.
در تاریخ ۲۴ دی ۱۳۷۵، او در مسیر بازگشت از دانشگاه به خانه ناپدید شد و چند ساعت بعد، پیکر بی‌جانش پیدا شد. این رخداد هم‌زمان با موج قتل‌هایی بود که جان تعدادی از پژوهشگران و روشنفکران را گرفت. از او به‌عنوان یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای یاد می‌شود.
دستاوردها، جوایز و افتخارات
دستاوردهای علمی و پژوهشی تفضلی در کنار تعهد او به پژوهش‌های ایران‌شناسی و زبان‌شناسی، منجر به کسب جوایز و افتخارات متعددی شد. او نه‌تنها در ایران بلکه در سطح بین‌المللی نیز مورد تقدیر قرار گرفت.
تفضلی در طول زندگی حرفه‌ای خود جوایز متعددی را از نهادهای مختلف دریافت کرد. برخی از این جوایز عبارت‌اند از:
دریافت مدال درجه اول فرهنگ در سال ۱۳۳۵
جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۹ برای ترجمه‌ی کتاب «نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران» با همکاری ژاله آموزگار
جایزه گیرشمن از فرهنگستان کتیبه‌ها و ادبیات انستیتوی فرانسه در سال ۱۳۷۲
دکتری افتخاری ایران‌شناسی از دانشگاه سن‌پترزبورگ در سال ۱۳۷۵
نگاهی به کتاب‌های تألیفی احمد تفضلی
تفضلی، یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران زبان‌های باستانی ایران، با تألیفات ارزشمند خود در زمینه‌ی ایران‌شناسی و زبان‌های پهلوی و پارسی میانه، سهم بسزایی در معرفی فرهنگ و ادبیات ایران باستان داشته است. آثار او از جامع‌ترین منابع برای پژوهشگران این حوزه به شمار می‌روند.
تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام
کتاب تاریخ‌ادبیات ایران پیش از اسلام یکی از مهم‌ترین آثار تفضلی است که پس از درگذشت او منتشر شد. این اثر به بررسی جامع و دقیق تاریخ‌ادبیات ایران در دوران پیش از ورود اسلام می‌پردازد. کتاب شامل تحلیل‌های عمیق از متون باستانی، ساختارهای زبانی و ادبیات زرتشتی است. این منبع ارزشمند، یکی از اصلی‌ترین مراجع برای پژوهشگران علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ ایران باستان به شمار می‌آید.
واژه‌نامه مینوی خرد
واژه‌نامه‌ی مینوی خرد که در سال ۱۳۴۸ منتشر شد، یکی از نخستین تلاش‌ها برای گردآوری واژه‌های این اثر مهم پهلوی است. این کتاب توسط بنیاد فرهنگ ایران منتشر شد و شامل ترجمه و تفسیر دقیق متون پهلوی مینوی خرد است. احمد تفضلی با این کتاب توانست استاندارد جدیدی در پژوهش‌های زبان پهلوی ایجاد کند و از آن به‌عنوان منبعی پایه‌ای در پژوهش‌های بعدی استفاده شود.
زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن
کتاب «زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن» که حاصل همکاری احمد تفضلی با ژاله آموزگار است، یکی از جامع‌ترین منابع در زمینه‌ی دستور زبان و ادبیات پهلوی محسوب می‌شود. این کتاب در سال ۱۳۷۳ توسط نشر معین منتشر شد و به بررسی ساختارهای زبانی و نمونه‌های ادبی زبان پهلوی پرداخته است. این اثر نه‌تنها برای دانشجویان بلکه برای پژوهشگران این حوزه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
مروری بر ترجمه‌های احمد تفضلی
تفضلی آثار مهمی را از زبان‌های باستانی و نوین ترجمه کرده است که تأثیر بسزایی در شناخت فرهنگ و تاریخ ایران داشته‌اند.
مینوی خرد
ترجمه‌ی کتاب مینوی خرد یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تفضلی در زمینه‌ی متون دینی پهلوی است. این کتاب برای نخستین‌بار در سال ۱۳۵۴ منتشر شد و با استقبال گسترده‌ی پژوهشگران مواجه گردید. مینوی خرد به‌عنوان یکی از متون برجسته‌ی ادبیات پهلوی، حاوی آموزه‌های اخلاقی و فلسفی زرتشتی است.
نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار
این کتاب که ترجمه و تحقیق مشترک احمد تفضلی و ژاله آموزگار است، یکی از برجسته‌ترین منابع در زمینه‌ی اسطوره‌شناسی ایران باستان به شمار می‌رود. اثر در دو جلد، به ترتیب در سال‌های ۱۳۶۴ و ۱۳۶۸ منتشر شد و به بررسی روایت‌های افسانه‌ای از نخستین انسان و نخستین شهریار در فرهنگ ایرانی می‌پردازد.
اسطوره زندگی زرتشت
تفضلی در کنار آثار مستقل خود، همکاری‌های علمی ارزشمندی با دیگر پژوهشگران برجسته داشته است. این همکاری‌ها منجر به تولید کتاب‌هایی ماندگار در زمینه‌ی ایران‌شناسی و زبان‌های باستانی شده‌اند. ژاله آموزگار یکی از این پژوهشگران است که همیشه به بزرگی و دانش از تفضلی یاد می‌کند.
این کتاب که به‌صورت مشترک توسط تفضلی و ژاله آموزگار تألیف شد، به بررسی زندگی و آموزه‌های زرتشت از منظر اسطوره‌شناسی می‌پردازد. انتشار این اثر در سال ۱۳۷۰ تأثیر چشمگیری در پژوهش‌های مربوط به زرتشت‌شناسی داشت و به یکی از منابع معتبر در این حوزه تبدیل شد.
شناخت اساطیر ایران
کتاب شناخت اساطیر ایران که با همکاری تفضلی و ژاله آموزگار از اثر جان هینلز ترجمه شده، یکی از جامع‌ترین منابع در زمینه‌ی اساطیر ایرانی است. این اثر در سال ۱۳۶۸ منتشر شد و با ارائه‌ی تحلیلی جامع از اساطیر ایرانی، به درک عمیق‌تر از فرهنگ باستانی ایران کمک کرد.
