آناندا دوی

آناندا دوی نیریسملو-آنندن که بیشتر با نام آناندا دوی شناخته می‌شود، در ۲۳ مارس ۱۹۵۷ در روستای تروآ-بوتیک در منطقه گراند‌پور موریس به دنیا آمد. او یکی از نویسندگان برجسته‌ی فرانسوی‌زبان موریس است. او در سال ۲۰۲۴ جایزه‌ی معتبر نیوشتات را کسب کرد. این جایزه به نوبل آمریکایی مشهور است. پدرش بالگوپال و مادرش سراسواتی از تبار تلوگو و از مهاجران هندی‌تبار موریسی بودند. آناندا در کنار دو خواهرش، سوریه و سلونی، رشد کرد و از نوجوانی نشانه‌های استعداد ادبی خود را نشان داد؛ به طوری که در پانزده‌سالگی برنده‌ی جایزه‌ی داستان کوتاه رادیو فرانس اینترناسیونال شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مدرسه‌ی مطالعات شرقی و آفریقایی لندن (SOAS) ادامه داد و دکترای انسان‌شناسی اجتماعی گرفت. نخستین مجموعه داستانش با عنوان انقلاب خورشیدی (Solstices) در سال ۱۹۷۷ منتشر شد. پس از چند سال اقامت در برازویلِ کنگو، در سال ۱۹۸۹ به فرنی-وُلتِر فرانسه نقل مکان کرد؛ همان سالی که نخستین رمانش، خیابان باروت‌ساز (Rue la Poudrière) به چاپ رسید. این آغاز دوره‌ای پربار در نویسندگی او بود که آثاری چون پرده‌ی دراوپادی (۱۹۹۳, Le Voile de Draupadi)، درخت شلاق (۱۹۹۷, L’Arbre fouet) و من، زن ممنوعه (Moi, l’interdite, ۲۰۰۰) را در پی داشت. رمان اخیر جایزه‌ی رادیو فرانس برای کتاب اقیانوس هند را برای او به ارمغان آورد.

رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) نقطه‌عطفی در کارنامه‌ی دوی بود؛ اثری که در سال ۲۰۰۶ برنده‌ی جایزه‌ی پنج قاره‌ی فرانکوفونی و چند جایزه‌ی دیگر شد و بعدها توسط شاروان و هاریکریشنا آنندن به فیلمی سینمایی تبدیل شد. از دیگر آثار برجسته‌ی او می‌توان به ساری سبز (برنده‌ی جایزه لویی گییو)، خوردن دیگری (Manger l’autre) برنده‌ی جایزه‌ی اوئست-فرانس اتونان وویایاژور، و خنده‌ی الهه‌ها (Le rire des déesses) برنده‌ی جایزه فمینا دانش‌آموزان دبیرستانی اشاره کرد. آناندا دوی در طول چهار دهه فعالیت ادبی خود، مجموعه‌ای غنی از رمان‌ها، داستان‌های کوتاه و شعرها را به زبان فرانسه نوشته است. او برای مجموع آثارش، جایزه‌ی درخشش زبان و ادبیات فرانسه از آکادمی فرانسز را دریافت کرد و در سال ۲۰۱۰ از سوی دولت فرانسه عنوان شوالیه‌ی هنر و ادب به او اعطا شد. در سال ۲۰۲۳، دریافت دو جایزه‌ی بزرگ دیگر، جایزه زبان فرانسه و جایزه نیوشتات، جایگاه او را به‌عنوان یکی از صداهای برجسته‌ی ادبیات فرانکوفون و جهانی تثبیت کرد. او با هاریکریشنا آنندن، کارگردان فیلم، ازدواج کرده است. آثار دوی اغلب به بررسی هویت، زن، استعمار، تبعید، و رنج انسانی می‌پردازند و نثر شاعرانه‌ی او در کنار نگاه انسان‌محورش، او را به یکی از چهره‌های مهم ادبیات معاصر جهان تبدیل کرده است.

جوایز و افتخارات

جایزه‌ی رادیو فرانس برای کتاب اقیانوس هند (Prix Radio France du Livre de l’Océan Indien) برای رمان من، زن ممنوعه (Moi, l’interdite) – ۲۰۰۰

جایزه‌ی پنج قاره‌ی فرانکوفونی (Prix des cinq continents de la Francophonie) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی آر.اِف.او دو لیور (Prix RFO du Livre) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی تلویزیون سوئیس رماندی (Prix Télévision Suisse Romande) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی لویی گییو (Prix Louis-Guilloux) برای رمان ساری سبز (Le Sari vert) – ۲۰۰۹

جایزه‌ی اوئست-فرانس اتونان وویایاژور (Prix Ouest-France Étonnants Voyageurs) برای رمان خوردن دیگری (Manger l’autre) – ۲۰۱۸

جایزه‌ی فمینا دانش‌آموزان دبیرستانی (Prix Femina des lycéens) برای رمان خنده‌ی الهه‌ها (Le rire des déesses) – ۲۰۲۱

جایزه‌ی درخشش زبان و ادبیات فرانسه از آکادمی فرانسز (Prix du Rayonnement de la langue et de la littérature françaises) برای مجموعه‌ی آثار آناندا دوی – حدود ۲۰۱۰

نشان شوالیه‌ی هنر و ادب از دولت فرانسه (Chevalier des Arts et des Lettres) به پاس خدمات به ادبیات فرانکوفون – ۲۰۱۰

جایزه‌ی زبان فرانسه (Prix de la langue française) برای مجموع آثار – ۲۰۲۳

جایزه‌ی بین‌المللی ادبیات نیوشتات (Neustadt International Prize for Literature) برای مجموعه‌ی آثار – ۲۰۲۴