لئونارد برنستاین

لئونارد برنستاین (Leonard Bernstein) رهبر ارکستر، آهنگساز، استاد موسیقی، پیانیست و نویسنده‌ی مشهور آمریکایی بود. لئونارد اولین رهبر ارکستر آمریکا به شمار می‌آید. او توانسته بود در مجامع بین‌المللی، تحسین و توجه هنردوستان را برانگیزد و جوایز بسیاری را از آن خود کند. صاحب‌نظران حوزه‌ی موسیقی، او را یکی از بزرگترین رهبران ارکستر زمان خودش می‌دانند. برنستاین دو جشنواره‌ی بزرگ موسیقی بین‌المللی را راه‌اندازی کرد و الهام‌بخش چندین نسل از نوازندگان جهان شد. کتاب «کنسرت برای کودکان و نوجوانان» ثمره‌ی تلاش‌های او در زمینه‌ی آموزش موسیقی است.

بیوگرافی لئونارد برنستاین

برنستاین ۲۵ اوت ۱۹۱۸، در شهر لورنس از توابع ماساچوست آمریکا به دنیا آمد. پدر و مادر او هر دو یهودی بودند، اما یکی از آن‌ها روس و دیگری طبق تقسیمات سیاسی این روزها، اوکراینی بود. آن‌ها با هم به آمریکا مهاجرت کردند و فرزندشان را نیز در این کشور به دنیا آوردند.

آن‌ها نام اصلی برنستاین را به‌خاطر اصرارهای مادربزرگش، لوئیس گذاشتند، اما والدینش همه‌ی عمر او را لئونارد صدا می‌زدند. برنستاین در شانزده‌سالگی به‌طور رسمی نامش را تغییر داد. پدر لئونارد مالک کارخانه‌ی ساموئل جی. برنستاین مو بود و به‌سبب دریافت حقوق انحصاری، ثروت زیادی به دست آورد.

آشنایی با موسیقی

لئونارد برنستاین مانند همه‌ی هم‌نسلان خود با گوش سپردن به رادیو، با موسیقی آشنا و به آن علاقه‌مند شد. او به‌خاطر علاقه‌اش به موسیقی، در اجتماع جمعه‌شب‌های راکسبری در ماساچوست نیز شرکت می‌کرد. پدر لئونارد با علاقه‌ی او به موسیقی مخالف بود و شهریه‌ی کلاس‌های موسیقی‌اش را پرداخت نمی‌کرد تا او را در تنگنا بگذارد، اما لئونارد که به کمک عمه‌ش و تعدادی از معلمان موسیقی، این هنر را فراگرفته بود، تدریس موسیقی را شروع کرد. چند سال بعد پدرش نیز تغییر عقیده داد و او را به کنسرت‌ها ‌برد و از پسرش حمایت ‌کرد.

تحصیلات

لئونارد برنستاین در سال ۱۹۳۵ در کالج هاروارد ثبت‌نام کرد. همان سال‌ها بود که اولین تصنیفش، مزمور ۱۴۸ را تنظیم کرد. او سال ۱۹۳۹، پایان‌نامه‌ای با عنوان «جذب عناصر نژادی در موسیقی آمریکایی» نوشت و از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد. بعد از آن نیز در انستیتوی موسیقی کورتیس (Curtis Institute of Music) ثبت‌نام کرد. در این مؤسسه‌ی آموزشی، لئونارد تنها نمره‌ی الف تمام دوران تدریس فریتز راینر را از او دریافت کرد. لئونارد برنستاین در سال ۱۹۴۱ دیپلم رهبری ارکسترش را از انستیتوی کورتیس گرفت.

جوایز و افتخارات لئونارد برنستاین

دونال هاناهان (Donal Henahan)، منتقد موسیقی، برنستاین را «یکی از شگفت‌انگیزترین و موفق‌ترین نوازندگان تاریخ آمریکا» می‌دانست. برنستاین هفت جایزه‌ی امی را از آن خود کرد و دو جایزه‌ی تونی را نیز به دست آورد. او در کارنامه‌ی هنری‌ا‌ش ۱۶ جایزه‌ی گرمی دارد. برنستاین نامزد جایزه‌ی اسکار هم شد. در سال ۱۹۸۱ نشان افتخار مرکز کندی را نیز کسب کرد.

در سال ۱۹۹۰، انجمن هنر ژاپن به‌ پاس یک عمر فعالیت هنری او، جایزه‌ی پرمیوم امپریال را به برنستاین اهدا کرد. در صدمین سالگرد تولد برنستاین، مرکز فرهنگی Skirball در لس‌آنجلس نمایشگاهی را به نام او برگزار کرد. در ۲۵ اوت ۲۰۱۸ نیز به مناسبت صدمین سالگرد تولد برنستاین، Google Doodle از او تجلیل کرد. در این تجلیل، لوگوی گوگل به‌صورت یادواره‌ای از این موسیقی‌دان بزرگ درآمد.

برنستاین و رهبری ارکسترها

از میان ارکسترهایی که برنستاین رهبری آن‌ها را به عهده داشت، می‌توان به سمفونی «رستاخیز مالر» اشاره کرد. این سمفونی به مناسبت مرگ رئیس جمهور، جان اف. کندی، برگزار شده بود.

فیلم درام «استاد» با بازی بردلی کوپر، روایتی از عاشقانه‌ی برنستاین با همسرش فلیسیا مونته آلگره بود. استیون اسپیلبرگ و مارتین اسکورسیزی تهیه‌کنندگی این فیلم را به عهده داشتند. فیلم استاد در جشنواره‌ی فیلم ونیز اکران شد. این فیلم در شصت‌و‌یکمین جشنواره‌ی فیلم نیویورک، به نمایش درآمد. جالب آن‌که در مراسم افتتاح جشنواره، ارکستری به روی صحنه رفت که برنستاین رهبری آن را به عهده گرفته بود.

فعالیت‌های مدنی و بشردوستانه

لئونارد برنستاین برای احقاق حقوق مردم بسیار تلاش کرد. همچنین یکی از مخالفان سرسخت «جنگ ویتنام» به شمار می‌آمد. با سلاح هسته‌ای به‌شدت مخالف بود و از خلع سلاح اتمی در سراسر جهان حمایت می‌کرد. او برای تحقیق در زمینه‌ی ایدز (HIV/AIDS) و آگاهی‌بخشی جهانی درباره‌ی آن، دست به جمع‌آوری کمک‌های مالی زد.

برنستاین ابتکارات بین‌المللی در راستای حقوق بشر و صلح جهانی را با جدیت دنبال می‌کرد. او اجراهای ضدجنگ هم در کارنامه‌‌ی خود دارد. پس از جنگ شش‌روزه‌ی اسرائیل، برنستاین به این کشور رفت. او کنسرت «هاتیکوا» را در کوه اسکوپوس اجرا کرد. در این زمان، مستندی با عنوان «سفر به اورشلیم» با حضور او ضبط شد. برنستاین در اواخر عمرش، به مناسبت فروریختن دیوار برلین، در این شهر، سمفونی شماره‌ی نه بتهوون را اجرا کرد.

لئونارد برنستاین بعد از دریافت جایزه‌ی پرمیوم امپریال ژاپن، آن را برای کمک به تأسیس صندوق آموزش هنری برنستاین (BETA) اهدا کرد. این صندوق بعد از مرگ او، در آوریل سال ۱۹۹۲ تأسیس شد. در سراسر جهان بورسیه‌های فراوانی با اسم او و همسرش به علاقه‌مندان موسیقی و هنر اعطا می‌شود. او حتی بعد از مرگ هم حامی دوستداران هنر و موسیقی باقی ماند. برنستاین باور داشت که موسیقی پاپ بزرگ‌ترین دستاورد بشر است، نه جنگ و بمب.

درگذشت لئونارد برنستاین

لئونارد برنستاین پس از سال‌ها فعالیت هنری، در ۱۴ اکتبر ۱۹۹۰، به‌سبب عوارض ناشی از سینه‌پهلو درگذشت. او به دلیل اعتیاد به سیگار، دچار مشکلات ریوی نیز شده بود و از بیماری آمفیزم رنج می‌برد. برنستاین با وخیم شدن اوضاع جسمانی‌اش، کناره‌گیری خود را از رهبری ارکستر اعلام کرد و سرانجام در خانه‌ی خود در نیویورک و در کنار خانواده‌اش از دنیا رفت.

معرفی کتاب کنسرت برای کودکان و نوجوانان

برنستاین نویسنده‌ی کتاب پرطرفدار «کنسرت برای کودکان و نوجوانان» (۱۹۶۲) است. این کتاب در سال ۱۳۹۲ به فارسی ترجمه شده است. لئونارد همه‌ی عمر آرزو داشت که بتواند موسیقی را به بخشی از آموزش عمومی در مدارس تبدیل کند. این کتاب تلاشی برای تحقق همین رویا بوده است.

در حقیقت، این کتاب شامل نکته‌ها و آموزش‌هایی است که برنستاین در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ در سخنرانی‌ها و اجراهای خود به هنرجویان کودک و نوجوان ارائه کرده بود. مطالب کتاب به‌صورتی قابل‌درک و ملموس و با هدف آشناسازی کودکان و نوجوانان با دنیای موسیقی نوشته شده است و نوعی راهنمای جامع برای هنردوستان به شمار می‌آید.