کتاب صوتی صید قزل‌آلا در آمریکا، اولین رمان نویسنده و شاعر آمریکایی، ریچارد گری براتیگان است که در سال ۱۹۶۷ میلادی به چاپ رسید. در این رمان صوتی، براتیگان مدرنیته آمریکایی را به سخره می‌گیرد و زیر سوال می‌برد. این کتاب، همانند دیگر نوشته‌های ریچارد براتیگان، لحنی طنز، پرکنایه، هجوآمیز و شعرگونه دارد. او در این کتاب می‌کوشد ذهنیت، فرهنگ و سبک زندگی مردم آمریکا را در ضمن روایت‌های طنز و تم کلی صید ماهی قزل‌آ‌‌لا، برای مخاطب کتاب ترسیم کند.

درباره کتاب صید قزل‌الا در آمریکا

ریچارد براتیگان‌ ۱۹۳۵ - ۱۹۸۴، نویسنده و شاعر امریکایی است. این رمان از زبان اول شخص است. راوی نحوه صید قزل آلا در آمریکا را با وصف مکان‌های مختلف ماهیگیری و نیز نشان دادن فرهنگ آن و ذهنیتی که آمریکایی‌ها درباره آن دارند نشان می‌دهد. نهرهای مختلفی که اسم آنها در کتاب آمده همراه با تخیل نویسنده در توصیف طبیعت کنار آنها فضایی زیبا به داستان داده است.

ریچارد براتیگان در این رمان صوتی، ماهی قزل‌آ‌لا را به تبهکاران آمریکایی تشبیه کرده‌است. تبهکاران روحی بی‌قرار و سرکش دارند و در جامعه، مرتکب جرم و جنایت می‌شوند؛ مانند ماهی قزل‌آلا که دائما در جست‌ و خیز است. این رمان پسامدرن، دارای بخش‌های به‌ظاهر مستقل از هم است که در واقع، رشته‌ای محکم آن‌ها را به هم پیوند داده است. این بخش‌ها در مکان‌های متفاوتی روی داده و هر یک روایتی متفاوت دارند؛ اما شخصیت‌ها و تم‌های تکرار شده در آن‌ها یکسان‌ هستند.

در این کتاب به نظر می‌رسد راوی داستان در بخش‌های مختلف یکسان است. راوی با فرزند خردسال و مادر فرزندش سفر می‌کند. راوی در طی داستان، نحوه و مکان صید ماهی قزل‌آ‌‌لا را برای مخاطب توصیف می‌کند و با این روش، ذهنیت و فرهنگ آمریکایی را به او نشان می‌دهد. توصیف و خیال‌پردازی منحصر‌ به‌فرد نویسنده، فضایی زیبا به داستان بخشیده است.

رمان صوتی صید قزل‌آ‌لا در آمریکا، داستان و سیر مشخصی ندارد؛ بلکه در عوض، به مجموعه‌ای از روایت‌ها در فصل‌های جداگانه تقسیم شده‌ است. اغلب، کاراکترهای یکسانی در بخش‌های مختلف ظاهر می‌شوند. عبارت صید قزل‌آلا در آمریکا به اشکال مختلفی در این رمان صوتی به کار می‌رود: عنوان کتاب، نام یک کاراکتر، خود عمل صید ماهی و... براتیگان از این تم صید ماهی در طول داستان، برای پرداختن به نقدهای طنزآمیز از فرهنگ و جامعه‌ی آمریکا کمک می‌گیرد. بسیاری اشیا نمادین، مانند یک شیشه‌ی مایونز و مجسمه‌ی بنجامین فرانکلین در میدان واشنگتن در ایالت سن فرانسیسکو، در طول داستان بارها ظاهر می‌شوند. اشیا در این رمان صوتی، اهمیت به‌سزایی دارند؛ چرا که هر یک، نمادی از ویژگی‌های جامعه‌ی مدرن آمریکایی هستند. به نظر می‌رسد اهمیت آن‌ها حتی از شخصیت‌های داستان، به‌مراتب بیشتر باشد؛ چرا که براتیگان در این کتاب بیش از این که شخصیت‌پردازی کند، به توصیف اشیا و حالات پرداخته است.

بیشتر این رمان صوتی در سه مکان اصلی واقع می‌شود: کودکی براتیگان در شمال غربی آمریکا، زندگی روزمره‌اش در سانفرانسیسکو و یک مسافرت خانوادگی در آیداهو به همراه همسر و دختر نوزادش در تابستان سال ۱۹۶۱ میلادی.

بخشی از کتاب صید قزل آلا در آمریکا

«یک قزل‌آ‌لای رنگین‌کمانی سی سانتی بود با قوز بزرگی روی پشتش. یک قزلآلای گوژپشت. اولین قز‌ل‌آلای گوژپشتی بود که می‌دیدم. قوزش احتمالا به آسیبی مربوط می‌شد که در کودکی دیده بود. شاید اسبی لگدش کرده بود یا درختی توی توفان روش افتاده بود یا مادرش تخم او را جایی ریخته بود که داشتند پل می‌ساختند».

«خواب دیدم لئوناردو داوینچی... در حال اختراع قلاب جدید برای صید قز‌‌ل‌آلا در آمریکا است. دیدم اول از همه با تخیلش کار می‌کرد، بعد رفت سراغ فلز و رنگ و گیره... رئیس روساش را صدا زد بیایند. نگاه کردند و همه از هوش رفتند. او که تنها در مقابل جسم مدهوش آنها ایستاده بود، قلاب را به دست گرفت و اسمی گذاشت روش. اسمش را گذاشت شام آخر. بعد رفت تا رئیس روساش را به هوش بیاورد. ظرف چند ماه آن قلاب صید قزل‌آلا غوغای قرن بیستم شد و دستاوردهای سطحی‌ای مثل هیروشیما و مهاتما گاندی دیگر به گردش هم نمی‌رسیدند. میلیون‌ها شام آخر در آمریکا به فروش رفت. واتیکان ده هزارتا سفارش داد، با اینکه هرگز قزل‌آ‌لایی آنجا مشاهده نشده بود. سیل سپاس‌ها سرازیر شد. سی و چهار رئیس جمهور سابق ایالات متحده همه حرفشان این بود: شام آخر ختم روزگار است».

درباره ریچارد گری براتیگان

ریچارد گری براتیگان شاعر و نویسنده‌ی آمریکایی، در سال ۱۹۳۵ میلادی در ایالت واشنگتن آمریکا متولد شد. او عموما در آثارش به طنز سیاه، هجو و پارودی (نقیضه) می‌پردازد. شناخته‌ترین آثار او، صید قزل‌آلا در آمریکا و در قند هندوانه است.

پدر براتیگان کارگر کارخانه و مادرش، پیش‌خدمت رستوران بود. هشت ماه پیش از تولدش، پدر و مادر او از هم جدا شدند و پس از آن، براتیگان تنها دو بار با پدرش ملاقات داشت. مادر او پس از آن، با مردان دیگری آشنا، و از آن‌ها جدا شد. کودکی براتیگان به گفته‌ی خود او، همراه با فقر و فلاکت بود. پیداکردن غذا برای او و مادرش دشوار بود و گاه، روزها چیزی برای خوردن نداشتند. براتیگان از سن ۱۲ سالگی شروع به نوشتن داستان و شعرسرایی کرد. بسیاری از تجربه‌های کودکی او در این اشعار و داستان‌ها انعکاس یافته‌اند.

براتیگان در سال ۱۹۵۵ میلادی برای پرتاب سنگ به پاسگاه پلیس دستگیر شد. به گفته‌ی خودش، او این کار را از آن رو انجام داده‌ بود که به زندان فرستاده شده و غذا برای خوردن پیدا کند. او به جریمه‌ی نقدی مختصری محکوم شد؛ اما پس از آن که پلیس در او نشانه‌هایی از رفتار نامتعادل دید، به بیمارستان ایالتی اورگون فرستاده شد. در این بیمارستان، پزشکان بیماری اسکیزوفرن پارانوئید و افسردگی حاد را در وی تشخیص و او را ۱۲ بار تحت درمان شوک الکتریکی قرار دادند. یک سال بعد، براتیگان از بیمارستان مرخص شده، به سان فرانسیسکو نقل مکان کرده، و در آنجا کار خود را به عنوان نویسنده‌ی حرفه‌ای آغاز نمود. او در دهه‌های بعدی زندگیاش بسیار پرکار بوده و داستان‌ها و اشعار بسیاری منتشر ساخت. نوشته‌های براتیگان، سرشار از تخیل و طنزپردازی، استعارات خلاقانه و دارای لحنی شعرگونه هستند.

براتیگان در سال ۱۹۸۴ در ۴۹ سالگی، هنگامی که در کالیفرنیا به‌سر می‌برد، خود را به ضرب گلوله از پای درآورد.