کتاب رسانه و من

کتاب رسانه و من (راهنمای سواد رسانه‌ای انتقادی زیر بمباران خبری) با عنوان اصلی The media and me: a guide to critical media literacy for young people نوشتهٔ مؤسسهٔ پراجکت‌ سنسرد و ترجمهٔ فرزان فروهری توسط نشر راوشید منتشر شده است. این کتاب به بررسی مفاهیم سواد رسانه‌ای انتقادی برای نوجوانان و جوانان می‌پردازد و تلاش می‌کند مخاطبان را با چالش‌ها و فرصت‌های رسانه‌های امروزی آشنا کند. کتاب حاضر با زبانی آموزشی و تحلیلی، ابزارها و مهارت‌هایی را برای تحلیل پیام‌های رسانه‌ای و درک بهتر نقش رسانه‌ها در جامعه ارائه می‌دهد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رسانه و من

کتاب رسانه و من در دوره‌ای نوشته شده که بحث سواد رسانه‌ای و نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی افکار عمومی، به‌ویژه پس از رقابت‌های انتخاباتی آمریکا، اهمیت زیادی پیدا کرده بود. نویسندگان کتاب رسانه و من با تکیه بر پژوهش‌های آماری و تجربیات زیسته، نشان می‌دهند که نوجوانان و جوانان بخش بزرگی از زمان خود را با رسانه‌ها می‌گذرانند، اما اغلب در ارزیابی و تحلیل محتوای رسانه‌ای مهارت کافی ندارند.

کتاب رسانه و من که در سال ۲۰۲۲ منتشر شده است، با رویکردی انتقادی، به بررسی ساختار قدرت در رسانه‌ها، مالکیت، تولید و توزیع محتوا و تأثیر رسانه‌ها بر فرهنگ و هویت می‌پردازد. همچنین، به موضوعاتی مانند داستان‌سرایی، تبلیغات، مصرف‌گرایی، سوگیری‌های شناختی، بازنمایی و نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی به هویت فردی و جمعی توجه دارد. کتاب رسانه و من تلاش می‌کند تا مخاطبان را از مصرف‌کنندگان منفعل به شهروندان فعال و تحلیلگر رسانه تبدیل کند و ابزارهایی برای پرسشگری و تفکر انتقادی در اختیارشان بگذارد.

خلاصه کتاب رسانه و من

پیام اصلی کتاب رسانه و من این است که سواد رسانه‌ای انتقادی، فراتر از یادگیری پاسخ‌های درست، بر پرسشگری و تحلیل عمیق پیام‌های رسانه‌ای تأکید دارد. نویسندگان با مثال‌هایی ملموس، نشان می‌دهند که رسانه‌ها چگونه با بازنمایی‌های خاص، کلیشه‌ها و انتخاب‌های آگاهانه یا ناآگاهانه، واقعیت را شکل می‌دهند و بر نگرش‌ها و رفتارهای افراد تأثیر می‌گذارند.

کتاب رسانه و من به مخاطب می‌آموزد که چگونه پیام‌های رسانه‌ای را رمزگشایی کند، سوگیری‌ها و مغالطات رایج را تشخیص دهد و نقش قدرت و منافع اقتصادی را در تولید و توزیع محتوا درک کند. همچنین، اهمیت تفکر انتقادی، شناخت سوگیری‌های شناختی، و توانایی تشخیص واقعیت از نظر و باور را برجسته می‌کند. کتاب رسانه و من ابزارهایی برای تحلیل تبلیغات، اخبار، بازنمایی‌های هویتی و نقش رسانه‌ها در جامعه ارائه می‌دهد و مخاطب را به مشارکت فعال در تولید و نقد رسانه‌ای دعوت می‌کند.

چرا باید کتاب رسانه و من را بخوانیم؟

کتاب رسانه و من با تمرکز بر آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی و تحلیل رسانه‌ای، به مخاطب کمک می‌کند تا در مواجهه با بمباران اطلاعاتی و اخبار، قدرت تشخیص، ارزیابی و انتخاب آگاهانه داشته باشد. کتاب رسانه و من نه‌تنها به بررسی محتوای رسانه‌ها می‌پردازد، بلکه ساختارهای پنهان قدرت، سوگیری‌ها و تأثیرات اجتماعی رسانه‌ها را نیز آشکار می‌کند. مطالعهٔ کتاب رسانه و من می‌تواند به رشد آگاهی فردی، تقویت قدرت پرسشگری و افزایش مسئولیت‌پذیری در فضای رسانه‌ای منجر شود.

خواندن کتاب رسانه و من را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب رسانه و من برای نوجوانان، جوانان، دانشجویان، معلمان و والدینی که دغدغهٔ سواد رسانه‌ای، تفکر انتقادی و تحلیل اخبار و تبلیغات را دارند مناسب است. همچنین برای کسانی که می‌خواهند در برابر اخبار جعلی، تبلیغات فریبنده و کلیشه‌های رسانه‌ای مقاوم‌تر باشند و نقش فعالی در جامعهٔ اطلاعاتی ایفا کنند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب رسانه و من

مقدمه: نگاهی به ژرفنا

بخش مقدمه با استعارهٔ ساعت، اهمیت درک سازوکارهای پنهان رسانه‌ها را توضیح می‌دهد و مفاهیم کلیدی مانند معنا، دسترسی، بازنمایی و اعتبار را معرفی می‌کند.

فصل ۱: منظور از رسانه‌ها چیست؟ 

نویسندگان در این فصل به تعریف رسانه، نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی هویت و جامعه‌پذیری، مالکیت رسانه‌ها و تأثیر آن بر تنوع محتوا، رمزگذاری و رمزگشایی پیام‌های رسانه‌ای و مفهوم جوامع تفسیری پرداخته‌اند.

فصل ۲: تفکر انتقادی

این فصل به معرفی تفکر انتقادی، استدلال، مغالطات رایج، سوگیری‌های شناختی و اهمیت بی‌طرفی در تحلیل پیام‌های رسانه‌ای اختصاص دارد.

فصل ۳: سواد رسانه‌ای انتقادی 

نویسندگان در این فصل به بررسی رویکردهای مختلف آموزش رسانه، تفاوت موضع حمایتی و جشنواره‌ای، و تأکید بر پرسشگری و تحلیل ساختارهای قدرت و بازنمایی در رسانه‌ها پرداخته‌اند.

فصل ۴: بازنمایی

تحلیل بازنمایی هویت‌ها، کلیشه‌ها و نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی نگرش‌ها و باورهای اجتماعی در این فصل آورده شده است.

فصل ۵: سواد چندگانه 

این فصل به تبلیغات و مصرف‌گرایی نقد تبلیغات، فرهنگ مصرف‌گرایی و تأثیر آن بر انتخاب‌ها و رفتارهای مخاطبان اختصاص دارد.

فصل ۶: تبلیغات و مصرف‌گرایی 

در این فصل به بررسی نقش اقتصاد سیاسی، منابع خبری و سوگیری در تولید اخبار و روایت‌های خبری مباحثی هستند که در این فصل به آ‌ن‌هل پراخته شده است.

فصل ۷: اخبار و نشریات

کنشگری رسانه‌ای راهکارهایی برای مشارکت فعال، خلق محتوای ارزشمند و دفاع از آزادی بیان و حقوق بشر در فضای رسانه‌ای از جمله مباحث این فصل هستند.

فصل ۸: چه کاری می‌خوایهد انجام دهید؟

نویسندگان در این فصل با تکیه بر داده‌ها و نظریه‌ها، توصیه‌هایی برای مواجهه با اخبار و رسانه‌ها ارائه کرده‌اند.

پیوست‌ها و واژه‌نامه: نویسندگان در این فصل منابع، تعاریف کلیدی و تمرین‌های عملی برای تقویت سواد رسانه‌ای انتقادی را ارائه کرده‌اند.

بخشی از کتاب رسانه و من

«بیان زمان یک مسئله است؛ امّا درک نحوةٔ سازوکار ساعت، مسئلهٔ دیگری است. یک لحظه تامّل کنید؛ ما گفتیم که «رسانه و من» در مورد سواد رسانه‌ای (حالا هر چه که باشد...) است؛ اما ممکن است با خود بگویید پس این مطالبی که در مورد ساعت و یادگیری تشخیص زمان بیان شد چه ارتباطی به موضوع این کتاب دارند؟ و یا به‌عبارت دیگر ساعت در مورد رسانه و سواد رسانه‌ای، چه چیزی می‌تواند به ما بیاموزد؟ برای اینکه بتوانید از محتوای یوتیوب لذت ببرید نیازی به درک نحوهٔ تولید یک ویدئو یا همچنین نحوهٔ گزارش اخبار برای خواندن مطالب نیویورک تایمز یا نحوهٔ عملکرد الگوریتم‌ها جهت ارسال محتوا در فیس‌بوک، اینستاگرام یا تیک‌تاک ندارید. هر یک از این فعالیت‌ها به‌نوعی شبیه به بیان زمان بوده و در حقیقت می‌توانید چنین فعالیت‌هایی را با کمترین میزان دانش پیش‌نیاز، انجام دهید. اما اگر بخواهید بدانید چرا و چگونه یوتیوب، نیویورک تایمز و یا پلتفرم رسانه‌های اجتماعی مورد علاقه‌تان، برخی افراد، موضوعات و ایده‌ها را برجسته کرده و در عین حال دیگر مطالب را غیرقابل مشاهده می‌سازند باید به میزان بیشتری کنجکاوی به خرج دهید. باید به سازوکار پنهان آن‌ها و عواملی که سنوی رسانه را تکان می‌دهد و بر نحوهٔ تفسیر مخاطب تأثیر می‌گذارد به زیرسطح یا ژرفنای رسانه‌ها بنگرید.»