بریده‌هایی از کتاب خود واقعی ات باش

باورها با تکرار ساخته می‌شوند فقط کافی است که یک فکر تکرار شود تا تبدیل به باور شود. تکرار یک فکر، تکرار یک جمله، تکرار یک موقعیت مشابه، باور ما را می‌سازد وقتی تجارب معینی را از سر می‌گذرانیم یا پیام‌های مشابهی را بارها و بارها بشنویم آنها در ذهنمان شکل می‌گیرند و باورهای اصلی‌مان را شکل می‌دهند.

بخشی از احساسی که امروز به خودمان داریم به پیام‌هایی که در دوران کودکی دریافت کرده‌ایم برمی‌گردد. برداشت و تفسیرهای ما از پیام‌ها باعث شده که امروز احساس خوب یا بد راجع به خود داشته باشیم. پیام‌هایی که ما در کودکی دریافت کرده‌ایم مانند سنجاق به ما وصل شده‌اند ما برای بقا به معنای واقعی به آن پیام‌ها وابسته هستیم

عزت‌نفس کاملا درونی است و یک نتیجه است از یکسری افکار و رفتارها که شخص با خود دارد.

ما خیلی باید در ورودی‌های ذهنمان دقت و وسواس داشته باشیم؛ چون اینها خوراک ضمیر ناخودآگاه ما هستند. چیزهایی که می‌بینیم، چیزهایی که می‌شنویم، اینها خوراک ذهن و ضمیر ناخودآگاه ما هستند و با تکرار زیاد به لایه‌های عمیق ناخودآگاه ما وارد می‌شوند که همان باورها و عقاید ما هستند.

به این چند دلیل ما باید خود را ببخشیم؛ اول اینکه ما با توجه به آگاهی خود در آن لحظه بهترین تصمیم را گرفته‌ایم. دوم اینکه پیش از این تاوان اشتباه خود را داده‌ایم و خطای ما منجر به پیامدهای دردناکی شده که ما این پیامدها را تحمل کرده‌ایم. سوم اینکه اشتباهات گریزناپذیرند. ما هرچه آموخته‌ایم، از سرپاایستادن گرفته تا رانندگی یا نویسندگی یا کار با دستگاهی پیچیده، همگی به قیمت هزاران اشتباه به سرانجام رسیده است. یادتان باشد فرایند یادگیری در تمام طول عمر ادامه می‌یابد و اشتباهات نیز ادامه خواهند داشت؛ پس منطقی نیست که خود را بابت هر اشتباهی سرزنش کنیم.

یکی از نشانه‌های بارز فرد با عزت‌نفس پایین، حسادت است که معمولا فرد خود را با دیگران مقایسه می‌کند و در نهایت و پس از درماندگی و احساس حقارت که او از من بهتر و باارزش‌تر است، به احساس حسادت می‌رسند؛ مانند گفتن: «اون داره پیشرفت می‌کنه و من دارم درجا می‌زنم»، «اون با اینکه وضع زندگیش از من بدتر بوده و تو خانواده پایین‌تری زندگی کرده، الان از من جلو زده».

گوته می‌گوید: «اگر ثروتمند نیستی مهم نیست، بسیاری از مردم ثروتمند نیستند»؛ «اگر سالم نیستی، هستند افرادی که با معلولیت و بیماری زندگی می‌کنند»؛ «اگر زیبا نیستی برخورد درست با زشتی هم وجود دارد»؛ «اگر جوان نیستی، همه با چهره پیری مواجه می‌شوند»؛ «اگر تحصیلات عالی نداری با کمی سواد هم می‌توان زندگی کرد»؛ «اگر قدرت سیاسی و مقام نداری، مشاغل مهم متعلق به معدودی انسان‌هاست»؛ اما، اگر «عزت‌نفس نداری»، هیچ نداری.

عزت‌نفس یعنی من خوب هستم، شما هم خوب هستید. نه من از شما برترم و نه شما از من برترید و هر دو ما به صرف انسان‌بودن و نفس‌کشیدن مهم و ارزشمند هستیم و شایسته احترام و توجه، جدای از هر فرهنگ و قومیت و زمان و مکان جغرافیایی ما شایسته دوست‌داشته‌شدن هستیم.

چون توجه و احترام را یاد گرفته‌ایم خودمان به خودمان بدهیم و نگران تحقیرشدن توسط دیگران یا خیانت نیستیم و می‌دانیم که دیگران می‌توانند ما را تأیید نکنند، اما نمی‌توانند ارزشمان را تعیین کنند

یک اشتباه بزرگ یکی از عوامل ضربه‌زدن به عزت‌نفس این است که کاری را نیمه‌کاره رها کنیم که پیام خیلی منفی و مهلکی به ناخودآگاهمان می‌فرستیم که من آدمی هستم که هیچ‌وقت کاری را تمام نمی‌کنم. این بدترین کار است که به خودمان قول بدهیم و زیر قولمان بزنیم و آن کار را نیمه کاره رها کنیم. و اگر چندین بار این اتفاق افتاده باشد عزت‌نفس و اعتبار ما پیش خودمان به‌شدت کاهش یافته است و این اتفاق نتایج بسیار مخربی در زندگی و رفتارمان گذاشته است؛ در نتیجه دیگر کاری را شروع نمی‌کنیم.

حتما اگر کاری برای شخصی انجام می‌دهید آن را برای دل خودتان انجام دهید و بدون انتظار و اصطلاحاً آن را روی یخ بنویسید که فراموشتان شود. به این دلیل که کلمه انتظار ریشه از بین برنده تمام روابط است انتظارات بی‌جا از انسان‌های دیگر. اگر کاری برای شخصی انجام دادید بدون انتظار انجام دهید و به قوانین جهان هستی اعتماد کنید در این دنیا از هر دستی بدهیم از دست دیگری به خودمان بازمی‌گردد و این قانون کارما هست. نکته‌ای که وجود دارد این است که معمولاً ما انتظار از آن شخص مقابل داریم که جبران نماید؛ اما این را بدانید که خوبی ما معمولا نه از طرف همان دوست بلکه از جایی دیگر و انسان و دستی دیگر به ما بازمی‌گردد. اگر می‌خواهید در روابطتان خیلی آرامش بیشتری را تجربه کنید سعی کنید کلمه انتظار را از زندگی‌تان حذف کنید؛

عزت‌نفس یعنی هر انسان و موجود زنده‌ای شایسته احترام است و فرقی بین آنها نیست. هرکدام خصوصیت‌های خاص خود را دارد، ولی همگی ارزشمند هستند.

جمله‌ای معروف از رینولد نیبوهر است که می‌گوید: خدایا به من آرامشی عطا کن که آنچه را نمی‌توانم تغییر دهم، بپذیرم. شهامتی داشته باشم تا آنچه را که می‌توانم تغییر دهم، تغییر دهم و دانشی داشته باشم که تفاوت این دو را بدانم.

اگر کسی نزد شما آمد و گفت در هوای سرد به استخر رفتم و سرما خوردم؛ یعنی آن شخص باور دارد که در هوای سرد به استخر برود، سرما می‌خورد؛ اما ممکن است شما این باور را نداشته باشید و برای شما اتفاق نیفتد. هر شخصی با توجه به محیطی که بزرگ شده، باورهایی را در ذهن خود دارد که همین باورها تا آخر عمر، زندگی او را رهبری می‌کنند و جزء قوانین زندگی آن شخص هستند

بدن ما زیباست و مانند یک کارخانه در لحظه دارد به وظایف خود به‌درستی عمل می‌کند. باید با او دوست شویم و اگر هم مشکلی دارد، کمکش کنیم که آن را حل کند و دوستش بداریم؛ نه اینکه او را نپذیریم و هر روز ایرادهای ظاهریش را به او گوشزد کنیم. این کار سم مهلکی است که کم‌کم کل وجود ما را مسموم خواهد کرد

خوراک ضمیر ناخودآگاه را خودتان بدهید و نگذارید که خوراک آن را دیگران با هرآنچه که دوست دارند، بدهند. ذهن ما سطل آشغال افکار و عقاید دیگران نیست.

یک نکته در مورد انتقاد کردن از دیگران این است که سعی کنید تا جایی که ممکن است در جمع از کسی انتقاد نکنید اگر در جمع از کسی انتقاد کنید با آبروی شخص بازی می‌کنید؛ بنابراین او به فکر نکته انتقاد شما نیست بلکه به فکر آبروی خودش خواهد بود.

خود واقعی‌ات باش، دقیقا منظورش همین است که بدون نقاب خودت را زندگی کن. شاید افراد کمتری تو را تأیید کنند؛ اما همان‌ها پیروان بااصالت تو هستند و تو را به خاطر خودت دوست دارند و روز به روز این پیروان بیشتر و بیشتر خواهند شد، اگر تو همیشه خودت باشی.

همین حالا که دارید این نوشته را می‌خوانید می‌توانید سفر خود را آغاز کنید نگویید که دیر شده، دیگر تمام شد؛ من به شما می‌گویم که تازه شروع شده، ایمان داشته باشید و حرکت کنید. هدف‌گذاری مهم‌ترین جنبه تمام برنامه‌ها برای پیشرفت و رشد شخصی است. اکنون وقت آن است که رؤیاهایتان را دنبال کنید باور دارم که همه چیز به یک دلیلی اتفاق می‌افتد و هیچ تصادفی در کار نیست. مهم نیست چه گذشته‌ای داشته‌اید شما آینده‌ای بی‌نقص خواهید داشت.

همیشه واکنش پرخاشگرایانه نسبت به انتقاد نشانه عزت‌نفس پایین است.

ریشه احساس کافی‌نبودن، نبود خودباوری، عدم اطمینان به خود در تصمیمات مهم زندگی، توانایی نه گفتن، خجولی‌گری، دیگران را محترم دانستن؛ اما خود را نه، دفاع‌نکردن از حق خود، حتی عصبی‌بودن و اضطراب و استرس بی‌خودی، ترس از انتقاد دیگران و بدتر از آن ترس از قضاوت دیگران جوری که حرف همه مهم است جز حرف خودمان، و تمامی اینها رابطه مستقیم با عزت‌نفس شخص دارد.

یکی از دلایل شادی عزت‌نفس سالم است. انسانی که از عزت‌نفس سالم برخوردار است، بدون دلیل همیشه لبخند می‌زند از همه چیز لذت میبرد و به‌راحتی از ته دل می‌خندد؛ به این خاطر که هیچ چیز و هیچ‌کس را تهدیدی علیه خود نمی‌بیند، خودش را دوست دارد، دیگران را دوست دارد و تمامی موجودات دیگر در این کره خاکی را هم دوست دارد؛ حتی گیاهان و حشرات را، به همین خاطر نه از چیزی هراس به دل دارد و نه دچار تردید است؛ چون خودش را ارزشمند می‌داند و شایسته احترام، تمامی انسان‌ها و موجودات دیگر را نیز ارزشمند و شایسته احترام می‌داند و آگاه است که تمامی انسان‌ها و موجودات دیگر در مسیر رسالت و تکامل خویش هستند.

آیا انسان بدون عزت‌نفس نمی‌تواند زنده بماند البته که می‌تواند؛ اما آیا می‌تواند انسانی موفق و سربلند و شایسته احترام باشد؟ عزت‌نفس ویتامین روان ماست. این توجه و تأیید و تحسینی که ما نیاز داریم، از بیرون به ما داده نمی‌شود، بلکه کاملا درونی است؛ اگر کسی مرا تأیید کند، من حال خوبی داشته باشم و کسی دیگر مرا تخریب کند، حال بد، با این اوضاع آیا من می‌توانم زندگی راحتی داشته باشم؟ در این حالت من پایه‌های روانی شخصیتم را بیرون از خودم ساخته‌ام و هر رهگذری می‌تواند به‌سادگی به آنها آسیب برساند این‌طور نیست؟

اما یک نشانه خیلی بارز از افراد با عزت‌نفس پایین این است که خودشان را واقعی نمی‌بینند؛ درست مانند اتاقی که در آن آینه‌های محدب و مقعر زیادی وجود دارد و تصویری که این افراد از خود دارند، مانند اتاق آینه تغییر کرده است و آنها نقاط ضعف خود را بزرگ‌تر از حالت معمول و نقاط قوتشان را بسیار کوچک می‌بینند و در نتیجه فرد احساس شدید بی‌کفایتی را در خود می‌یابد. این افراد زمانی که به خود یا دیگران نگاه می‌کنند با ذره‌بینی در دست این کار را انجام می‌دهند. نقاط ضعف خود را بزرگ‌تر و نقاط قوت را نمی‌بینند؛ اما نقاط قوت دیگران و خوبی‌های آنها را دوچندان می‌بینند، و با این کار بسیار ساده به خود آسیب‌های عمیق روان‌شناختی وارد می‌کنند.

به یاد سخن زیبایی از استاد وین دایر، راهنمای بزرگ معنوی می‌افتم که می‌گوید: «تفاوت بین زنده و مرده هر چیز در رشد آن است اگر یک گیاه رشد نمی‌کند پس احتمالا مرده است» و همچنین یک انسان اگر رشدی ندارد و تغییری به سمت بهترشدن نمی‌کند، پس احتمالا هر روز در حال کوچک‌ترشدن و مردن است همانند قالبی یخ.

ضمیر ناخودآگاه در ۴۵ روزگی در جنین انسان شروع به فعالیت و ضبط و ثبت اتفاقات درون آرشیو خود می‌کند. ضمیر ناخودآگاه را همانند یک آرشیو ببینید که یک منبع بایگانی و ذخیره اطلاعات است که هر روز و هر روز با توجه به ورودی‌های اطراف ما انسان‌ها، در حال ثبت و ضبط اتفاقات است و متأسفانه هیچ‌گونه فیلتری هم ندارد درست و غلط را نمی‌تواند تشخیص دهد و همواره در حال ضبط اتفاقات است؛ چه درست و چه غلط

یکی از بزرگ‌ترین باورهای مخرب عزت‌نفس این باور است که همه باید من را دوست بدارند و بپذیرند، یک سؤال آیا شما از تمام افرادی که می‌بینید و با آنها در ارتباط هستید خوشتان می‌آید؟ پس چرا فکر می‌کنید که تمام افرادی که با شما ارتباط دارند باید از شما خوششان بیاید؟ بپذیرید اجتناب‌ناپذیر است که برخی از افراد به دلایل خودشان شما را دوست نخواهند داشت یا تأییدتان نخواهند کرد و این یک فاجعه نیست و کاملا طبیعی است.

خود واقعی‌ات باش، دقیقا منظورش همین است که بدون نقاب خودت را زندگی کن. شاید افراد کمتری تو را تأیید کنند؛ اما همان‌ها پیروان بااصالت تو هستند و تو را به خاطر خودت دوست دارند و روز به روز این پیروان بیشتر و بیشتر خواهند شد، اگر تو همیشه خودت باشی.

ما انسان‌ها یا در فکر گذشته‌ایم یا در فکر آینده و به شکل عجیبی یادمان رفته که در لحظه باید زندگی کنیم. گذشته را که به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان تغییر داد و بهترین راه دانستن آینده هم این است که آن را بسازیم، نه اینکه منتظر بمانیم و ببینیم که آینده خوب خواهد شد یا نه. دوست خوبم اگر در گذشته زندگی کنید، آینده شبیه همان گذشته خواهد بود؛ اما اگر گذشته را رها کنید و به فکر ساختن آینده باشید، آن هنگام است که بسیار از خود خشنود خواهید بود؛ چون ما اگر کارهایی که قبلا انجام می‌دادیم دوباره هم انجام بدهیم، همان نتیجه تکراری را می‌گیریم. اگر در مسیری که هر روز سر کار می‌روید تغییر ایجاد نکنید، می‌توان انتظار داشت که با کلی مغازه جدید و انسان و فرصت جدید روبه‌رو شوید؟

فرد با عزت‌نفس بالا توانایی مقاومت بیشتری در برخورد با مسائل و چالش‌های زندگی را دارد راحت‌تر دوباره شروع می‌کند و از آن شرایط عبور می‌کند. و همه ما می‌دانیم که هر کس مقاومت و توانایی ادامه دادن و جا نزدن داشته باشد امکان موفقیتش خیلی بیشتر خواهد بود. عزت‌نفس تنها باعث این موضوع نیست که ما احساس بهتری به خودمان داشته باشیم، بلکه دلیلی است که ما بهتر زندگی کنیم و امیدوار باشیم که همه چیز درست می‌شود.