بریده‌هایی از کتاب از خود بیگانگی جامعه (الیناسیون)

امام علی (ع) فرمود: «إضرِبُوا بَعضَ الرَّأی ببَعضٍ یَتَولَّدُ مِنهُ الصَّوابُ, وامخَضُوا الرَّأی مَخْضَ السِّقاءِ یُنتِج سَدیدَ الآراء» (نظرات گوناگون را به یکدیگر بزنید تا آنچه صواب است به دست آید و اندیشه‌ها را همانند به هم زدن مَشک برای گرفتن کره به هم زنید تا آرای صحیح و استوار حاصل آید). (شرح غرر الحکم، ج ۲، ص ۲۶۶)

آقای سارتر با کمال وقاحت این مطلب را مطرح می‌کند: «ما روشنفکرها، عملاً اندیشمندان جوامع شرقی را به جوامع خود می‌آوردیم، فرمول‌های دلال‌مآبانه به آنها می‌آموختیم، طرز تفکر خود را به آنها القاء می‌کردیم؛ سپس آنها در کشور خودشان، مانند بلندگوهای ما رفتار می‌کردند و طبق خواست و نظر ما عمل می‌نمودند»

قرآن، رئوس کلی مطالب را فرموده است، اما تأویل مطالب را نمی‌توانید فقط از قرآن به‌دست بیاورید؛ مثلاً آیه قرآن می‌فرماید: «إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیسِرُ». إِنَّمَا برای حصر است! آیا می‌توانیم این آیه را این‌گونه معنی کنیم که فقط و فقط شراب و قمار حرام است و چیز دیگری حرام نیست؟!

اگر تصور کنیم که شخص روشنفکر آمده است تا ما مانند فیلم عکاسی در برابرش بایستیم و فقط از او رنگ بگیریم، بزرگ‌ترین خیانت را به او کرده‌ایم. این تفکر، یعنی او یک سیستم برده‌داری فکری ایجاد کرده است تا افراد قالبی از او را در خود بسازند و همیشه برده‌اش باشند. اما مخالف این جریان چیست؟ اگر ما این‌گونه بپذیریم که او آمده است تا به ما جهت دهد و بگوید: «من چند پله آمده‌ام و پله‌های دیگر را خودتان باید طی کنید»، آن‌گاه شما همه مطالب را مطالعه می‌کنید، می‌اندیشید، برداشت خود را از آن دارید و در جامعه اثرگذار خواهید بود.