بریده‌هایی از کتاب آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان

پنج مورد از متداول‌ترین تله‌های والدین عبارتند از: - تلهٔ نجات: والدین مدام فرزندان‌شان را از مشکلات نجات می‌دهند. - تلهٔ عجولانگی: والدین به‌سرعت نیازهای فرزندان را فراهم می‌کنند و از آن‌ها نمی‌خواهند که صبور باشند و منتظر بمانند. - تلهٔ فشار: والدین با سرعت و فشاری بیش از حد فرزندان را به جلو می‌رانند. - تلهٔ در اختیار گذاشتن: والدین بدون آن‌که فرزند تلاشی کرده باشد، هر آنچه را که بخواهد به او می‌دهند. - تلهٔ عذاب وجدان: والدین از روی عذاب وجدان واکنش نشان می‌دهند چون احساس گناه دارند و یا در مورد تصمیم‌شان مطمئن نیستند.

مهارت‌های فرزند خود را با تعریف از آن‌ها تقویت کنید کودکان کم‌سن شاید متوجه نشوند که چرا والدین‌شان از آنان می‌خواهند رفتار خاصی را از خود نشان دهند، اما خیلی زود متوجه می‌شوند که برای آن رفتار خاص مورد تشویق قرار می‌گیرند. برای مثال یک کودک کم‌سن نمی‌فهمد که بخشندگی، گفتن «خواهش می‌کنم» یا «ممنونم» و احترام به نوبت دیگران باعث ایجاد احساس خوبی در افراد می‌شود. اما خیلی سریع درمی‌یابد که به دنبال انجام چنین کارهایی مورد ستایش قرار می‌گیرد. این فوق‌العاده است! همین باعث تشویق آن‌ها برای انجام کارهای مشابه می‌شود که متعاقباً به خروجی‌های مثبت نیز می‌انجامند. وقتی بچه‌ها از لحاظ رشدی آمادهٔ درک معانی بینافردی آن افعال باشند، تجربه‌ای مغرورانه و سرشار از اعتمادبه‌نفس خواهند داشت.

آموزش صبور بودن (یا همان انتظار کشیدن) به بچه‌ها، کلید آموزش کامروایی تأخیری است. این تکنیک حتی در مورد جوانان نیز کارساز است. والدین باید مرتباً به بچه‌ها بفهمانند که باید منتظر باشند تا به این ترتیب کودک شرایط دیگران را نیز در نظر بگیرد و صبر را در وجود خود نهادینه کند. اگر کودکی پنج‌ساله بگوید: «مامان، با من بازی می‌کنی؟» مادرش می‌تواند این‌طور جواب دهد: «بعد از این‌که لباس‌ها را مرتب کردم با تو بازی می‌کنم.» اکر کودکی هشت‌ساله بگوید: «بابا، برایمان ناهار درست می‌کنی؟» پدر می‌تواند جواب دهد: «ده دقیقه بعد خواهم آمد.» بچه‌ها به این ترتیب یاد می‌گیرند که باید صبر کنند یا خودشان آنچه را که طلب کرده‌اند، انجام دهند. هر دوی این‌ها گزینه‌هایی عالی است و باعث می‌شود کودکان نه‌تنها متوجه طبیعت انتظار شوند بلکه بفهمند بخشی از یک خانواده یا جامعه هستند و نیازهای همهٔ افراد باید مورد توجه قرار بگیرد.

والدین خیلی زود نسبت به تأمین همهٔ مزایا برای فرزندان‌شان احساس فشار می‌کنند. خواه وادار کردن بچهٔ نوپا به خواندن باشد یا فراگیری موسیقی پیش از آن‌که حتی کودک بتواند راه برود؛ والدین دائماً از برنامه‌های جدید و خلاقانه‌ای که سایرین برای فرزندان‌شان فراهم کرده‌اند، می‌شنوند و با خود فکر می‌کنند آیا واقعاً هرآنچه که در توان‌شان هست را انجام می‌دهند؟! این تفکر باعث زیر سؤال بردن فلسفهٔ پرورش کودک‌شان می‌شود. چیزی که ممکن است خیلی ساده شروع شده باشد ـ «من فقط خوشحالی فرزندم را می‌خواهم»، «قصد من این است که خودشان علاقه‌شان را پیدا کنند» یا «هر کسی سطح توان متفاوتی دارد» ـ به حرف‌هایی تبدیل می‌شود نظیر «الان دیگر باید دنبال پیش‌دبستانی خوب بگردم»، «باید کلاس زبان خارجی پیدا کنم» و «حالا که فرزندم سه ساله شده باید برایش معلم ساز بگیرم.»