بریده‌هایی از کتاب پروژه شادی

زندگی بسیار کوتاه‌تر از آن است که بخواهید چینی خوب، لباس خوب یا هر چیز خوبتان را برای بعد نگه دارید، زیرا بعدآ ممکن است هرگز نیاید. نمی‌توانم باور کنم که کس دیگ

یکی از جنبه‌های مهم شادی، مدیریت کردن خلق‌وخوست و بررسی‌ها نشان می‌دهد که بهترین راه برای تقویت روحیه، آن است که یک موفقیت ساده مانند موفقیت در انجام دادن کارهایی که مدت‌هاست به تأخیر افتاده است، کسب کنیم. من از افزایش چشمگیر انرژی روانی‌ام که از توجه کردن به این وظایف نادیده انگاشته شده ناشی می‌شد، حیرت می‌کردم.

«ویلیام جیمز»، فیلسوف و روانشناس اظهار کرده است: «به نظر می‌رسد رفتار در پس احساس می‌آید. اما در حقیقت، رفتار و احساس با یکدیگر همزمان هستند و ما با تنظیم رفتار که بیشتر در کنترل اراده است، به طور غیر مستقیم، احساسات را نیز که تحت چنین کنترلی قرار ندارند، تنظیم می‌کنیم. توصیه‌های بزرگان جهان، چه در گذشته و چه در عصر حاضر، این نظریه را تأیید می‌کند که ما برای آن که احساسات خود را تغییر دهیم، باید رفتارمان را عوض کنیم. با وجود آن که شیوه «آنقدر به چیزی تظاهر کنید تا بالاخره آن را احساس کنید»، تصنعی به نظر می‌رسد، اما تجربه من نشان می‌دهد که بسیار مؤثر است.

«کاری که هر روز انجام می‌دهی، مهم‌تر از کاری است که گاهی اوقات انجام می‌دهی.»

کمتر شدن گزینه‌ها برای انتخاب، به من احساس شادی بیشتری می‌داد. با وجود آن که مردم تصور می‌کنند بهتر است گزینه‌های زیادی برای انتخاب کردن داشته باشند، اما واقعیت آن است که تعداد زیاد گزینه‌ها می‌تواند انسان را دلسرد کند. در این صورت، به جای آن که فرد احساس رضایت کند، به نوعی فلج می‌شود.

هیچوقت جمله‌ای را که در دانشکده از «پیر ریویردی» خواندم، فراموش نمی‌کنم: «عشقی وجود ندارد. آنچه هست فقط اثبات عشق است.» مهم نیست که من در قلبم چه عشقی را احساس می‌کنم، دیگران فقط اعمال مرا می‌بینند.

صبح یکی از روزهای آوریل که هیچ تفاوتی با روزهای دیگر نداشت ناگهان به چیزی پی‌بردم: من با ریسک هدر دادن زندگی‌ام روبرو بودم. در حالی که به قطره‌های باران که روی شیشه اتوبوس می‌ریخت، خیره شده بودم، متوجه شدم که روزها یکی پس از دیگری می‌گذرد. از خودم پرسیدم: «اما من از زندگی چه می‌خواهم؟ خب، می‌خواهم شاد باشم.» اما هرگز به این که چه چیز مرا خوشحال می‌کرد یا این که چطور می‌توانستم خوشحال باشم، فکر نکرده بودم.

«شما باید هردویتان همزمان به رختخواب بروید. مهم نیست که چه می‌شود. بالاخره یک اتفاق خوبی می‌افتد. یا بیشتر می‌خوابید، یا رابطه جنسی خواهید داشت یا این که با هم صحبت می‌کنید.»

بلز پاسکال می‌گوید: «همه انسان‌ها در پی به دست آوردن شادی هستند. در این مورد استثنا وجود ندارد. انسان‌ها هر ابزاری را که به خدمت می‌گیرند، هدف نهایی آن‌ها شادی است.» نتیجه یک بررسی نشان می‌دهد که وقتی از مردم سراسر دنیا می‌پرسند از زندگی چه چیزی را بیشتر می‌خواهند و برای فرزندانشان چه می‌خواهند، پاسخ می‌دهند: «شادی». حتی افرادی که در مفهوم «شادی» با دیگران اختلاف نظر دارند، با این نکته موافقند که انسان‌ها می‌توانند براساس تعریف خاص خود از شادی، «شادتر» باشند.

وقتی نام هله هوله می‌آید، من با ساموئل جانسون هم‌عقیده هستم که می‌گوید: «برای من، پرهیز کردن کامل از چیزی، سخت‌تر از میانه‌روی در آن نیست.» به عبارت دیگر، من می‌توانستم کاری را کاملا کنار بگذارم، اما نمی‌توانستم آن را کنار نگذارم و فقط گاهگاهی آن را انجام دهم.

دوری از نور، یکی از عوامل احساس خستگی است و حتی پنج دقیقه قرار گرفتن در معرض روشنایی روز، تولید عناصر شیمیایی سروتونین و دوپامین را که موجب بهتر شدن خلق و خو می‌شود، تحریک می‌کند.

«ساموئل جانسون» می‌نویسد: «ما با توجه به چیزهای کوچک، هنر بزرگ کم کردن اندوه و رنج خود و تا حد امکان شاد بودن را می‌آموزیم.»

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که معمول‌ترین منابع اختلاف میان زن و شوهرها عبارتست از پول، شغل، رابطه جنسی، برقراری ارتباط، مذهب، فرزندان، خانواده‌های دو طرف، میزان قدرشناسی و نحوه گذراندن اوقات فراغت.

توانایی همکاری کردن در انجام کارهای روزانه یکی از اجزای مهم یک زندگی زناشویی شاد است.

من در جریان پروژه شادی‌ام به یک حقیقت حیاتی پی بردم: نمی‌توانستم دیگران را عوض کنم. با وجود آن که خیلی وسوسه‌کننده بود، اما نمی‌توانستم فضای زندگی زناشویی‌مان را با تهدید «جمی» به تغییر رفتارش، بهبود ببخشم. من فقط باید روی خودم کار می‌کردم

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در تعیین سطح شادی هر فرد، ژنتیک ۵۰ درصد نقش دارد، شرایط زندگی مانند سن، جنسیت، قومیت، وضعیت تأهل میزان درآمد، سلامتی، شغل و تعلقات مذهبی ۱۰ تا ۲۰ درصد در ایجاد شادی مؤثر است و نحوه تفکر و عملکرد افراد سهم باقیمانده را در ایجاد شادی دارد. به گفته دیگر، انسان‌ها دارای نوعی خلق و خوی ذاتی هستند که چارچوب مشخصی دارد، اما می‌توانند با نوع عملکرد خود، به بالاترین یا پایین‌ترین سطح شادی خود دست پیدا کنند. نتیجه این تحقیقات، مشاهدات مرا تأیید می‌کرد. روشن است که عده‌ای از افراد ذاتآ شادتر یا غمگین‌تر از دیگران هستند. علاوه بر آن، تصمیم‌هایی که هر فرد در مورد نحوه زندگی خود می‌گیرد، بر میزان شادی او تأثیر می‌گذارد.

او گفت: «من اصلا نمی‌خوابم. مدتی است کافئین هم مصرف نمی‌کنم. دیگر باید چه کار کنم؟» من که آماده بودم نکته‌هایی را که در پژوهشم به آن‌ها برخورد کرده بودم، تند تند توضیح دهم، گفتم: «خیلی کارها! نزدیک زمان خوابت کارهایی را که به تفکر هوشیارانه نیاز دارد، انجام نده. اتاق خوابت را زیاد گرم نکن. پیش از رفتن به رختخواب چند حرکت کششی انجام بده. این هم مهم است که نور، ساعت شبانه‌روزی بدن را برهم می‌زند، پس پیش از زمان خواب، مثلا وقتی می‌خواهی بروی دستشویی، نور خانه را کم کن. به علاوه، باید مطمئن شوی که وقتی چراغ‌ها را خاموش می‌کنی، اتاقت کاملا تاریک می‌شود، مثل اتاق هتل‌ها.» او پرسید: «واقعآ فکر می‌کنی این کارها فایده‌ای داشته باشد؟» «همه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فایده دارد.»

مطالعات نشان می‌دهد که اگر به مردم برای انجام دادن فعالیتی پاداش بدهید، آن‌ها اغلب از این که آن فعالیت را به طور تفریحی انجام دهند، دست می‌کشند و گرفتن پاداش، آن را به یک «کار» تبدیل می‌کند. به طور مثال، به والدین هشدار داده می‌شود برای کتاب خواندن به کودکان پاداش ندهند، زیرا با این روش به کودکان خواهند آموخت به جای کتاب خواندن برای لذت بردن، برای گرفتن جایزه کتاب بخوانند.

یکی از جنبه‌های مهم شادی، مدیریت کردن خلق‌وخوست و بررسی‌ها نشان می‌دهد که بهترین راه برای تقویت روحیه، آن است که یک موفقیت ساده مانند موفقیت در انجام دادن کارهایی که مدت‌هاست به تأخیر افتاده است، کسب کنیم

به نظر می‌رسد رفتار در پس احساس می‌آید. اما در حقیقت، رفتار و احساس با یکدیگر همزمان هستند و ما با تنظیم رفتار که بیشتر در کنترل اراده است، به طور غیر مستقیم، احساسات را نیز که تحت چنین کنترلی قرار ندارند، تنظیم می‌کنیم.

«ساموئل باتلر» می‌نویسد: «غم و شادی عبارتست از پیشروی به سوی بهتر یا بدتر. مهم نیست که چقدر در اوج یا چقدر در حضیض باشید. بلکه غم و شادی به مسیری بستگی دارد که شما در پیش گرفته‌اید.»

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در تعیین سطح شادی هر فرد، ژنتیک ۵۰ درصد نقش دارد، شرایط زندگی مانند سن، جنسیت، قومیت، وضعیت تأهل میزان درآمد، سلامتی، شغل و تعلقات مذهبی ۱۰ تا ۲۰ درصد در ایجاد شادی مؤثر است و نحوه تفکر و عملکرد افراد سهم باقیمانده را در ایجاد شادی دارد.

افراد شاد، نوع دوست‌تر، فعال‌تر، دلسوزتر، خوش برخوردتر، خلاق‌تر، انعطاف‌پذیرتر، نسبت به دیگران مهربان‌تر، صمیمی‌تر و سالم‌ترند. افراد شاد، دوستان، همکاران و شهروندان بهتری هستند. من هم می‌خواستم یکی از این افراد باشم.

افرادی که ورزش می‌کنند، در کنار فواید دیگری که از آن می‌برند، سالم‌ترند، فکر بازتری دارند، بهتر می‌خوابند و دیرتر دچار زوال عقل می‌شوند. ورزش منظم، انرژی را افزایش می‌دهد. با وجود آن که بعضی گمان می‌کنند ورزش کردن، انسان را خسته می‌کند، اما در حقیقت، این کار، به‌خصوص، انرژی افرادی را که کار آن‌ها به صورت نشسته است (که تعداد آن‌ها کم نیست) افزایش می‌دهد.

به نکته حیرت‌آوری پی‌بردم: «روانشناسان و کارشناسان علوم اجتماعی که در مورد شادی تحقیق می‌کردند، هرگز به ریخت‌وپاش و بی‌نظمی اشاره‌ای نمی‌کردند. آن‌ها هرگز این عامل را در فهرست عواملی که به شاد بودن کمک می‌کرد یا در فهرست راهکارهایی که شادی را افزایش می‌داد، جای نمی‌دادند. فیلسوفان نیز عامل بی‌نظمی را مورد بی‌توجهی قرار داده‌اند.»

ـ از نق زدن دست بردارم. ـ انتظار تعریف و قدردانی نداشته باشم. ـ درست دعوا کنم. ـ بیرون ریختن ناراحتی‌ها ممنوع. ـ عشق خود را اثبات کنم.

ما دست‌کم برای شش ثانیه یکدیگر را در آغوش گرفتیم که البته در تحقیقاتم به طور تصادفی متوجه شدم این مدت زمان در آغوش گرفته شدن، حداقل زمان لازم برای افزایش جریان اکسی‌توسین و سروتونین است که عناصر شیمیایی عامل تقویت روحیه هستند و روابط بین فردی را بهتر می‌کنند.

آماده بودم که یک انتقاد شدید را شروع کنم که ناگهان فکری به مغزم خطور کرد: «بیرون ریختن ناراحتی‌ها ممنوع!» مکث کردم. چرا باید این فضای آرام را با رنجش‌هایم خراب کنم؟ شنیدن شکایت‌های فرد مقابل خسته‌کننده است، صرفنظر از این که خودمان در شرایط روحی خوبی باشیم یا نباشیم و این شکایت‌ها قابل توجیه باشد یا نباشد. نفس عمیقی کشیدم و در اواسط رجز خوانی‌ام سکوت کردم. بعد با صدایی حاکی از آرامش اجباری، فقط گفتم: «آه، خب».

وقتی انتظار تغییر همسرتان (حتی در حد معقول) را کنار می‌گذارید، خشم و رنجش کم می‌شود و فضای صمیمی‌تری در زندگی زناشویی‌تان ایجاد می‌شود.