بریده‌هایی از کتاب منحنی خلاقیت

داشتن هم‌نشینان مناسبْ شاید مهم‌ترین بخش فرایند خلاقیت باشد.

تمرین غیرهدفمند، یعنی تمرین چیزهایی که از قبل می‌دانستید، تنها فرایندهای ذهنی‌ای را تقویت می‌کند که قبلاً پا گرفته‌اند. تمرین هدفمند به هنرجو اجازه می‌دهد روش‌های ذهنیِ جدیدی را به دست بیاورد و به‌وسیلهٔ آن، تواناییِ خود را بهبود ببخشد.

نبوغ خلاقانه بیشتر پدیده‌ای اجتماعی است تا بازتابی از اینکه یک فرد چقدر مبتکر، مترقی یا بانفوذ است.

برای به‌وجودآوردن چیزی تازه باید با آنچه از قبل وجود دارد آشنایی داشته باشید.

دوپامین انتقال‌دهندهٔ لذت نیست، انتقال‌دهندهٔ انگیزه است.

آدم از هرکسی می‌تونه یاد بگیره.

تعریف علمی و استانداردِ خلاقیت از این قرار است: «توانایی ساختن چیزی تازه که ارزشمند هم باشد.»

«غیرارادی‌بودنِ مهارتْ دشمنِ رشدشه. اگه کارها رو به‌صورت ناخودآگاه انجام بدین، تواناییِ کنترلِ کارتون رو از دست می‌دین.»

مشخص است نبوغ خلاقانه بیشتر پدیده‌ای اجتماعی است تا بازتابی از اینکه یک فرد چقدر مبتکر، مترقی یا بانفوذ است.

هرقدر چیزی برایمان آشناتر باشد، بیشتر آن را دوست داریم.

تعداد ساعات تمرین هدفمند «بهترین وسیله برای پیش‌بینیِ مهارتِ شطرنج بود»، نه تعداد بازی‌های انجام‌شده.

برای به‌وجودآوردن چیزی تازه باید با آنچه از قبل وجود دارد آشنایی داشته باشید.

آشنایی باعث نمی‌شود چیزها را بیشتر دوست داشته باشیم، بلکه باعث می‌شود کمتر از آن‌ها بترسیم. یکی از دلایلی که ما معمولاً از بودن در خانهٔ خود لذت می‌بریم همین است. افراد و اشیایی که آشنا هستند به ما احساس امنیت می‌دهند. ممکن است آن صندلیِ قدیمی را که از مادربزرگمان به ارث برده‌ایم زیاد دوست نداشته باشیم ـ‌برای نشستن زیاد راحت نیست و قطعاً به تشک‌دوزیِ تازه نیاز داردـ اما وجودش به ما آرامش می‌دهد.

«هیچ ایدهٔ واقعاً تازه‌ای وجود نداره. اصالت و ابتکار درواقع فقط ترکیب هوشمندانهٔ چیزهایی‌ان که از قبل وجود دارن.»

لازم نیست نابغه باشیم تا درزمینهٔ خلاقیت پیشی بگیریم. فقط باید مثل نابغه‌ها آموزش ببینیم.

خلاقیت زمانی شکوفا می‌شود که اقتصاد رشد کند.

اگر بخواهیم این موضوع را کمی متفاوت‌تر بیان کنیم، باید بگوییم دیگران باید کار یک فرد را بپذیرند تا برچسبِ «خلاقانه» به آن تعلق بگیرد و حتی تعداد بیشتری باید یک فرد را تأیید کنند تا به‌عنوان «نابغهٔ خلاق» شناخته شود.

درک منحنیِ خلاقیت و نقطهٔ تکرار برای رسیدن به موفقیتِ عمومی حیاتی است. شما به ایده‌هایی نیاز دارید که هم آن‌قدر آشنا باشند که شانسِ پذیرفته‌شدنشان در سطح گسترده بالا باشد و هم در افراد به‌اندازهٔ کافی «پاداش تازگی» به وجود بیاورند تا بتوانند توجه آن‌ها را جلب کنند

هر فرد خلاقی می‌تواند از درک بهتر مخاطب خود نفع ببرد. افراد خلاقِ موفقی که به‌جای اینکه خلاقیت را مجموعه‌ای از تجلی‌های ناگهانی بدانند، از تکرارهای داده‌محور استفاده می‌کنند، احتمالاً بیشتر بر منحنی خلاقیت تسلط پیدا می‌کنند. چه نویسنده باشید، چه مدیر استودیوی فیلم یا راهنمای طعم بستنی، دنبال‌کردن مراحل داده‌محور و گوش‌دادن واقعی به مخاطبانتان به‌نفعتان خواهد بود.

پول برای موسیقی و کنسرت‌ها باشند. ثروت مادیِ کشورها و اعتمادِ اهالیِ آن‌ها به اقتصاد عاملی است که باعث توانایی‌بخشیدن به خلاقیت می‌شود.

شاید با خودتان فکر کنید موفقیتِ ناگهانی ناشی از شکستنِ الگوهاست. اما درواقع، «پیروی‌کردن» از الگویی است که آن را با میزانِ مناسبی از نوآوری در هم می‌آمیزید.

تعریف علمی و استانداردِ خلاقیت از این قرار است: «توانایی ساختن چیزی تازه که ارزشمند هم باشد.» اشتباه است اگر فکر کنیم خلاقیت فقط به‌معنای به‌وجودآوردن چیزی متفاوت یا مبتکرانه است؛ بلکه باید ارزشمند هم باشد، یعنی گروه کوچک یا بزرگی از افراد آن محصولِ خلاقانه را مهم و سودمند بدانند.

به نظر می‌رسد در جریان تکامل، انسان‌ها به‌گونه‌ای تغییر کرده‌اند که از ناشناخته‌ها به‌دلیل اینکه هشداری برای آسیبِ احتمالی‌اند برحذر باشند. اگر غارنشینانِ اولیه گونه‌ای ناشناخته از مارمولکِ قرمز را زیر بوته‌ای در جنگل می‌دیدند، شاید وسوسه می‌شدند آن را بخورند. اما پس‌از چند هزاره، تکامل به مغز ما یاد داده که اخطارِ اجتناب را صادر کند، چراکه مارمولک می‌تواند بسیار مهلک باشد. امروزه دیدنِ مارمولکی ناشناخته واکنش اجتنابیِ ما را تحریک کرده و باعث می‌شود به‌جای خوردن این خزندهٔ قرمز، به چادر پناه ببریم.

«کسانی که چیزی به آن‌ها الهام می‌شود پویایی خود را از دست داده‌اند. آن‌ها اغلب احساس می‌کنند چیزی در درون آن‌ها عمل می‌کند، قدرتی بزرگ‌تر از خودشان. یونانی‌ها آن را الهه می‌خواندند. مؤمنان ممکن است آن را خدا یا روح‌القدس بدانند. دیگران ممکن است آن را نیروی اسرارآمیز تصور کنند که ناگهان در عمق ناخودآگاه انسان پدیدار می‌شود، راه تازه‌ای برای دیدن.»

این افسانه به‌طور خلاصه چهار عنصر اصلی دارد: اول، اینکه فعالیتی فردی و درمورد «نابغه‌ای تنها» است که با این استعدادها به دنیا آمده؛ دوم، اینکه آن لحظات درخشان به‌شکل بینشی ناگهانی نمود پیدا می‌کنند و بر فردِ مبتکر چیره می‌شوند (مانند ساخت آهنگ دیروز)؛ سوم، به‌محض‌اینکه به فرد الهام شد، موفقیت به‌راحتی به دست می‌آید؛ چهارم، اینکه افراد خلاقی چون موتزارت، یک‌جورهایی دیوانه، رنجور یا شیدا و غالباً هر سه هستند. همان‌طورکه خواهید دید، این عقاید یا اغراق‌شده‌اند یا بدتر از آن، مثل داستان موتزارت، من‌درآوردی‌اند.

نبوغ شاید خیلی فراتر از برچسبی عینی باشد. برای اینکه کسی به‌عنوان نابغهٔ خلاق شناخته شود، اکثریت باید نوآوریِ او را بپذیرند. رمان‌نویسی که کتابی جذاب می‌نویسد اما قادر به انتشار آن نیست، در تاریخ ماندگار نمی‌شود. دانشمند متواضعی که خود را به عموم مردم معرفی نمی‌کند، خیلی زود به دست فراموشی سپرده خواهد شد.

مشخص می‌شود نتیجهٔ علاقهٔ انسان به آشنایی و نوآوریْ منحنی‌ای زنگ‌مانند میان ترجیح و آشنایی است. ما با هر بار رویارویی با آهنگ، بیشتر از آن خوشمان می‌آید، تا اینکه بالاخره به نقطه‌ای می‌رسد که این رویارویی بیش‌از حد می‌شود. از این نقطه به‌بعد، هر بار گوش‌دادن به آن باعث می‌شود علاقهٔ ما به آن کمتروکمتر شود. من به این منحنیِ زنگ‌شکل «منحنی خلاقیت» می‌گویم.

اگر هدفتان رسیدن به موفقیت در جریانِ اصلیِ جامعه است، قدم اولتان باید این باشد که خودتان را درزمینهٔ موردعلاقه‌تان غرق و تاجایی‌که امکان دارد اطلاعات کسب کنید. این امر به شما اجازه خواهد داد ایده‌هایی را شناسایی کنید که به ایده‌های موفقِ قبلی شباهت دارند.

شاید با خودتان فکر کنید موفقیتِ ناگهانی ناشی از شکستنِ الگوهاست. اما درواقع، «پیروی‌کردن» از الگویی است که آن را با میزانِ مناسبی از نوآوری در هم می‌آمیزید.

در ادامهٔ مصاحبه‌هایم با افراد، متوجه شدم «بیشترِ» افرادِ موفقی که با آن‌ها حرف زدم مشتاقِ این بودند که لحظاتی را به وجود بیاورند که بتوانند یاد بگیرند و آسیب‌پذیر باشند. چطور این لحظات را به وجود می‌آورند؟ متوجه شدم بهترین روش این است که افراد تازه‌ای را به قلمروی خود وارد کنیم.