بریده‌هایی از کتاب کوسه شکم پر ۱۲ میلیون دلاری

به‌عنوان یک اقتصاددان و یک مجموعه‌دار آثار هنر معاصر، مدت‌هاست در تعجبم که چه چیز باعث می‌شود یک اثر هنری صاحب ارزش شود، و اینکه در اثر چه نوع کیمیاگری‌ای ارزش آن ۱۲ میلیون یا ۱۰۰ میلیون دلار، و نه مثلاً ۲۵۰ هزار دلار، برآورد می‌شود؟ گاهی اوقات یک اثر به قیمتی چندین برابرِ آنچه به نظر منطقی است، به فروش می‌رود، اما چرا؟ دلالان و متخصصین حراجی‌ها ادعا نمی‌کنند که می‌توانند اثر هنری معاصری که تبدیل به یک فروش‌میلیون‌دلاری می‌شود را تشخیص دهند یا تعریف کنند. آنها به‌طور عمومی اعلام می‌کنند که قیمت نهایی قیمتی است که کسی پرداخت می‌کند. به‌طور خصوصی نیز می‌گویند خرید آثار هنری گران‌قیمت بازی‌ای است که فقط توسط سرمایه‌داران بزرگ انجام می‌شود، و جایزهٔ آن شهرت و امتیاز فرهنگی است. شاید این توصیفی خوب برای انگیزهٔ آنها باشد، اما این توصیف فرایند کار را توضیح نمی‌دهد.

دلالانِ آثار هنری مثل موج‌سواران‌اند. شما نمی‌توانید خودتان یک موج درست کنید. اگر موجی در کار نباشد، می‌میرید. اما یک موج‌سوار ماهر می‌تواند حس کند که کدام‌یک از موج‌هایی که نزدیک می‌شوند، مناسب است، موجی که مانا خواهد بود. دلالان موفق آثار هنری می‌توانند آن موج درست را تشخیص دهند.

معمولاً این‌طور است که قضاوت هنری کمتر به محتوای یک اثر مربوط است و بیشتر تحت‌تأثیر معنای غریزی‌ای است که از اثر هنرمند برداشت می‌شود. کیرستن وارد، که یک روان‌شناس است، می‌گوید هنر وقتی بتواند باعث برقراری ارتباط بخش تفکر مغز با بخش احساسات آن شود، بیشترین تأثیر را می‌گذارد. آثار بزرگ به‌روشنی بیان می‌کنند، درحالی‌که آثار حاشیه‌ای‌تر، به قول منتقدان، زبان را خفه می‌کنند. یک مجموعه‌دار باتجربه اثر را قبل از خریدن به خانه می‌برد تا درطول روز بارها به آن نگاه کند. سؤال این است که آیا پس از هفته‌ها یا حتی یک ماه، بعد از اینکه تازگی اثر از بین رفت، هنوز هم هنرنمایی هنرمند واضح خواهد بود یا نه.

آثار هنری، که بیانگر بالاترین سطح خلق معنوی‌اند، معمولاً فقط وقتی در چشم بورژواها عزیز می‌شوند که به‌شکلی ارائه شوند که بتوان آنها را مستقیماً عاملی برای تولید سرمایهٔ مادی دانست. کارل مارکس

حتی بیانِ اینکه بیشتر هنر معاصر آثار دوبعدی نقاشی است، هم چندان ساده نیست. تعریف نقاشی باید ساده باشد؛ نقاشی حاصل اعمال مواد رنگی یا رنگ‌مانند روی یک سطح صاف است. اما پس نقاشی‌ای که به‌صورت یک ویدئو در آمده باشد، چطور؟ یا نقاشی‌ای که یک کلاژ است؟ کاریکاتور یا گرافیتی؟ سای تومبلی یک نقاشی با مداد دارد، اندی وارهول با ادرار نقاشی کرده است، رابرت راشن‌برگ با زباله، و کریس اوفیلی با مدفوع فیل، الزوُرت کلی نقاشی‌هایی دارد که درنهایت، تک‌رنگ‌اند، و دیمن هرست داخل یک صفحهٔ گرد که حول محوری در مرکز می‌چرخد، رنگ می‌پاشد و «نقاشی فرفره‌ای» خلق می‌کند.

در پاسخ به این سؤال که «چه آثاری به‌عنوان هنر معاصرِ ارزشمند انتخاب می‌شوند؟» باید گفت: این آثار ابتدا توسط دلالان مهم انتخاب می‌شوند، و سپس سرنوشت آنها به دست حراجی‌های برندشده سپرده می‌شود.