بریده‌هایی از کتاب شاخه نبات

نظام‌الدین که پیشوا و مقتدای مردم اصفهان بود، وقتی ‌یقین کرد جاسوس‌های شاه‌سلطان عاقبت به محل اختفای شیخ پی خواهند برد، ‌خود پیشدستی کرده نزد شاه‌سلطان رفت و اطلاع داد که شیخ در خانه او پنهان شده ‌است! شاه‌سلطان فورا جمعی را مأمور دستگیری «ولینعمت» خود ساخت

امیرمبارزالدین را در غزلیاتش «محتسب» ‌می‌نامید و از جور و ستمش می‌نالید و در باره سختگیری‌های ریاکارانه مبارزالدین ‌در جلوگیری از باده‌خواری و ساز و آواز غزلیات شیوایی می‌سرود از قبیل: بود آیا که در میکده‌ها بگشایند گره از کار فرو بسته ما بگشایند اگر از بهر دل زاهد خودبین

روز دوم ورودش به‌شیراز بود که حکم کرد تمام میخانه‌های شیراز را ویران ‌سازند و خم‌های شراب را شکسته رودی از شراب در کوچه‌ها به‌راه اندازند. در جلوگیری از شرابخواری به‌حدی افراط می‌کرد که در میان مردم معروف به ‌ «محتسب» شده بود.

می‌گویند زن موجود پر صبر و ‌طاقتی است. هر درد و مصیبتی را تحمل می‌کند، جز درد رقیب و هوو را

خدا را ای نصیحت‌گو، حدیث از مطرب و می گو که متنی در خیال ما از این خوش‌تر نمی‌گیرد

برای یک زن خیلی دشوار است این‌طور در برابر مردی که مورد علاقه او است ‌زانو بزند و اظهار ضعف و ناتوانی کند. عشق در دل یک دختر جوان باید تا چه ‌اندازه مشتعل و جنون‌آسا باشد که او را وادار سازد عشق شدید خود را اعتراف کند.

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند و اندر آب ظلمت شب آب حیاتم دادند چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی آن‌شب قدر که این تازه برات‌ام دادند این همه شهد و شکر کز سخنم می‌ریزد اجر صبری است کز آن «شاخه‌نبات» ام دادند

اگر وصال دلدار دست ‌دهد یا نه، در هر حال من تا آخر عمر به‌عشق خود وفادار خواهم ماند.

همیشه همین‌طور است. کم‌تر کسی در دنیا پیدا می‌شود که از بخت خود راضی ‌باشد.

ای جوان! همین قدر بدان که بخت فقط یک بار در زندگی به‌آدم روی می‌آورد.

خوش‌ترین ساعات شاعران، ‌خاصه سرایندگان، جوان در این است که اشعارشان را برای دیگران بخوانند و با ‌شنیدن تعریف و تحسین، عرش برین را سیر کنند. این‌ها حاضرند حتی پای تعریف ‌کنندگان را ببوسند.

‌درد هجران، شعله‌های عشق را در دل عاشق فروزان‌تر خواهد ساخت.

بیا به‌مصر دلم تا دمشق جان بینی که آرزوی دلم در هوای بغداد است

از خصوصیات اخلاقی آدمیزاد است که هر چه در راه نیل به مقصود با مانع ‌بیشتری روبه‌رو شود، حرص و ولعش برای رسیدن به‌هدف شدیدتر می‌گردد

مردم که خودشان مرتکب کارهای ناروایی ‌نمی‌شوند، روی پاکدلی و خوش‌بینی تصور می‌کنند دیگران نیز همان رویه آنان را ‌به‌کار می‌برند.

خداوند کریم ممکن ‌است گناهانی را که مربوط به حق‌الله باشد، یعنی به‌کاری که مربوط به‌بنده و ‌خداوند است، در مقابل عمل خیری عفو فرماید، اما یادت باشد گناهی که مربوط ‌به حق‌الناس باشد، یعنی از طرف یکی از بندگان خدا صدمه جانی و مالی و ناموس ‌و غیره به‌بنده دیگری وارد آید، خداوند آن گناه را نخواهد بخشید.

هر چه درد هجران و عطش وصال بیشتر باشد، مزه وصل شیرین‌تر و ‌لذیذتر است و هر چه موعد سعادت دیدار نزدیک‌تر شود، سوز و گداز، ‌شدیدتر خواهد شد.

این شیوه دیرین روزگار است که با عشاق جفاکار است و با هنرمندان بدرفتار، ‌به‌جای شهد و شکر در کامشان زهر و حنظل می‌ریزد

باید توجه داشت مدت عمر و موقع مرگ افراد بشر، ‌یکی از اسراری است که خدا نخواسته هیچ کس قبلاً از آن مطلع باشد.

این یک قاعده و قانون فطری است که اولین عشق ‌که بر دل یک پسر یا دختر جوان و بالغ بنشیند، به‌آسانی محو شدنی نیست