بریده‌هایی از کتاب نظام‌سازی شهر و جامعه توحیدی؛ سند احیای شهرها

مفهوم نظم به چیدمانی معلوم و دست‌یافتنی برای رسیدن به مقصد کمالی مشخص دلالت دارد و نظام به معنای چیزی است که دارای چنین چیدمانی است و نظاسازی سعی و تلاشی است که برای محقق شدن چنین نظام و نظمی صورت می‌پذیرد.

سرّ آبادانی یک شهر به توحیدی شدن جامعه‌ای است که در آن شهر زندگی می‌کند. چه آنکه اگر شهری از نظر ظاهری دارای آبادانی باشد ولی فطرت، عقل و شرع در آن حاکم نباشد هیچ بهره‌ای از آبادی و آبادانی نبرده است و تنها توانسته است مردگانی را به ظاهر در کنار هم بدون هیچ حظّ معنوی و رضایت درونی قرار دهد.

انسان وقتی متولد می‌شود طفل است و به طور طبیعی تحت سرپرستی قرار می‌گیرد؛ لذا هر قدر سرپرست او عالم‌تر و توانمندتر باشد آن طفل نیز بهتر سرپرستی می‌شود و از علم و توان بیشتری بهره‌مند می‌شود و هر قدر دارای سرپرست بی‌کفایت‌تری باشد آسیب‌ها و اختلال‌هایی که به او وارد بیشتر خواهد بود. بنابراین اگر جامعه‌ای افکار سرپرست خانواده‌ها را ارتقا دهد به طور طبیعی قدرت اخلاقی - تربیتی آن جامعه را افزایش می‌دهد.

عدم تبعیت از احکام الهی عبودیت انسان را به مخاطره انداخته او را عبد شیطان و عبد طاغوت می‌کند. زیرا نظام عالم اینگونه تقدیر خورده است که یا فرد عبد خداست و یا عبد غیر خدا و حالت میانه‌ای در کار نیست.

مرحله اول: سازمان‌دهی و مسئولیت بخشی نخبگان در این مرحله لازم است توسط یک یا تعدادی از علما، سایر خواص و نخبگان شهر گرد هم جمع شده و با دغدغه مشترک برای برطرف کردن نیازها مادی و معنوی شهر، هم‌فکری، هم‌دلی و هم‌گرایی صورت گیرد. هر قدر در این کار توفیق حاصل شود شهر آبادتر و پررزق‌تر و با برکت‌تر می‌شود. محور و شیوه تألیف بین نخبگان، آموزش تدبر در قرآن و استفاده از آیات نورانی آن در زندگی است.

همه بیماری‌های انسان از بی‌تقوایی اوست. زیرا بعد از نادیده گرفتن خداوند و آخرت دلیلی بر مراقبت غیر از زور و یا انگیزه‌های پوچ وجود ندارد. کسی که دارای تقوا نیست در هیچ قید و بندی خود را نمی‌بیند. و از جانب خدا نیز رها بوده و به خود واگذار می‌شود.

اهل علم و نیرو توان در یک منطقه اگر در کنار هم قرار گیرند تحولات عمده و سرنوشت‌سازی را برای آن منطقه به ارمغان خواهند آورد. هم‌گرایی، هم‌اندیشی و هم‌دلی آنها برای موارد زیر به قطع زندگی مردم را متحول می‌سازد. مهم‌ترین عامل هم‌گرایی داشتن مبنایی واحد است به همین دلیل کلام خدا یعنی قرآن به عنوان متن مورد وثوق مورد توجه قرار گرفته و تدبر در قرآن به نخبگان، به منزله آموزش «صدق»، «مسئولیت‌پذیری» و «امانت‌داری» است.

هر نظامی در زندگی انسان که در راستای حرکت و جریان انبیا نباشد بهره‌ای از صدق ندارد زیرا نمی‌تواند منطبق با کتاب هستی و حق باشد.

ایمان به عنوان محور تعاملات اجتماعی انسان‌ها با هم بر مدار حق می‌باشد.

با توجه به دوره سنی مخاطبان در استقرار ایمان لازم است برای هر دوره‌ای از ابزاری استفاده کرد. به عنوان نمونه برای ایجاد و تقویت ایمان در هر مرحله‌ای از رشد، طبق برنامه زیر عمل کرد: - جریان‌سازی ادبیات برای تقویت ایمان در مرحله اول رشد - جریان‌سازی قصص برای تقویت ایمان در مرحله دوم رشد - جریان‌سازی مَثل برای تقویت ایمان در مرحله سوم رشد - جریان‌سازی تألیف برای تقویت ایمان در مرحله چهارم رشد - جریان‌سازی وعده برای تقویت ایمان در مرحله پنجم رشد

استقرار ایمان در صدد به غایت رساندن هر یک از مؤلفه‌های ایمان می‌باشد. - غایت ایمان تصدیقی، تبلور یقین - غایت ایمان عملی، تحقق جهاد - غایت ایمان جریان‌یافته، استمرار صبر - غایت ایمان بازتاب‌یافته، بروز عدل

مقابله با این فکر که گناهان افراد دارای ساحتی فردی است و به دیگران ارتباطی پیدا نمی‌کند اولین محور طیب‌سازی شهرها می‌باشد.

این تفکر که «بهتر از آنچه هست می‌توان زندگی کرد» و نیز «زندگی در حیات معنوی است نه حیات دنیا» مهم‌ترین تفکر پاک کننده زندگی از قیود محدودکننده است. در این صورت خلاقیت و پیشرفت جامعه به سمت دین و دین‌داری پیش می‌رود.