بریده‌هایی از کتاب از دل تو تا دل من؛ دوازده گام برای زندگی مهربانانه

گاندی در جمله‌ای به‌یادماندنی گفت که ما باید به همان تغییری بدل شویم که می‌خواهیم در جهان شاهدش باشیم.

با همگان، بدون استثناء، بر مبنای عدل و انصاف و احترام مطلق رفتار نماییم.

از دل تو در دل من نکته‌هاست وه چه ره است از دل تو تا دلم مولانا

صبحدم که از خواب برمی‌خیزید، به کسانی فکر کنید که در کاشتن و چیدن و تابیدن نخ‌های کتان ملافۀ شما مشارکت داشته‌اند. کسانی که دانه‌های قهوه را پرورش داده‌اند، جمع کرده‌اند و صادر نموده‌اند تا شما برای قهوۀ صبح آسیابشان کنید. از محصولات آن‌ها بهره می‌برید، پس نسبت به آن‌ها مسئولیت دارید، به‌ویژه اگر در شرایط بدی کار کرده باشند. چه کسی نان صبحانۀ شما را پخته؟ لازم است درمورد کارگری بدانید که هر قطعه از نان تست را تولید کرده است. وقتی که عازم محل کار خود می‌شوید، هزاران کارگر و مدیری را به خاطر بیاورید که جاده‌ها، ماشین‌ها، ریل‌های قطار، هواپیماها، قطارها و متروها را ساخته‌اند و به حفظ و نگه‌داری آن مشغول‌اند. در تمام طول روز این تمرین را انجام دهید.

امروزه بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند که به‌جای مشفق بودن، حق‌به‌جانب جلوه کنند.

بصیرت بسیار مهم بودا این بود که اخلاقی زندگی کردن یعنی برای دیگران زندگی کردن.

شفقت و مهربانی کیمیای زندگی انسان معاصر است.

بصیرت بسیار مهم بودا این بود که اخلاقی زندگی کردن یعنی برای دیگران زندگی کردن. کافی نیست که از یک تجربۀ دینی لذت ببریم. او گفت پس از رسیدن به روشنگری، شخص باید به کوچه و بازار برگردد و در آن‌جا نسبت به همگان شفقت در پیش گیرد و هرچه در توان دارد، انجام دهد تا از درد و رنج دیگران فروکاهد

شفقت با شیوۀ زندگی مدرن ما بیگانه است.

گاندی در جمله‌ای به‌یادماندنی گفت که ما باید به همان تغییری بدل شویم که می‌خواهیم در جهان شاهدش باشیم.

به‌طور طبیعی هم توانایی شفقت داریم و هم ظرفیت سنگدلی.

اصل شفقت در قلب تمام سنت‌های دینی و اخلاقی و معنوی جهان وجود دارد و همواره ما را فرامی‌خواند که با دیگران به‌گونه‌ای رفتار کنیم که خودمان دوست داریم با ما رفتار شود.

شفقت به معنای احساس تأسف برای مردم نیست.

قدرت واقعی در توانایی جنگی نیست بلکه در شفقت است و آشتی. ربّی‌ها می‌پرسیدند: «چه کسی قدرتمند است؟ کسی که دشمن را به دوست تبدیل کند.»

ما غالباً چنان سخت و محکم با عقاید خویش یکی می‌شویم که اگر این باورها موردانتقاد قرار گیرند یا تصحیح شوند، احساس می‌کنیم خودمان موردحمله قرار گرفته‌ایم

مطالعۀ تطبیقی دیگر ادیان و ایدئولوژی‌ها فهم شما از عقاید خودتان را نیز غنی‌تر خواهد کرد.

شما نمی‌توانید نیک‌خواهی و خیراندیشی خود را تنها به گروه خود محدود نمایید؛ باید دغدغۀ همگان ـ حتی دشمنان خویش ــ را داشته باشید.

او همواره می‌گوید اندوهی که در یک مدرسۀ شبانه‌روزی سخت و خشن تجربه کرد، مدرسه‌ای که در آن برای یادگیری با دشواری مواجه بود، باعث شد برای کارهایی که بعدها در زندگی‌اش انجام داد آماده شود: «باید احساساتی مثل رهاشدگی، تنهایی، ترس و عدم تعلق را درک می‌کردم، احساساتی که بچه‌های خانواده‌های خشن و پراختلال و فروپاشیده دارند.»(۱۳) بنابراین رنج ما می‌تواند به آموزشی دربارۀ شفقت بدل شود.

سوم، روزی یک‌بار بکوشید که الگوهای فکری خود را تغییر دهید: اگر می‌بینید در خشم یا احساس بدبختی گرفتار شده‌اید، همۀ آن انرژی‌های منفی را در جهتی مهربانانه‌تر هدایت کنید. اگر اسیر عصبانیت و تنفر هستید، بکوشید به چیزی بیندیشید که می‌دانید برای آن باید خرسند باشید، حتی اگر در آن لحظه آن را احساس نکنید. اگر سخنی نامطبوع شما را آزرده ساخته، به خاطر داشته باشید که خشم شما غالباً ناشی از رنج است و کسی که این‌گونه نامهربانانه با شما سخن گفته نیز احتمالاً در رنج است. در پایان روز، درحالی‌که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید یا به حیوان خانگی‌تان رسیدگی می‌کنید، بررسی کنید که آیا این سه کار را انجام داده‌اید؟ گاه درمی‌یابید که چنین نکرده‌اید، گاه به خاطر می‌آورید که برعکس کاملاً با ملاحظه و محبت‌آمیز رفتار کرده‌اید. در این نقطه، آن‌چه را در طی گام سوم آموخته‌اید به یاد آورید و با خود مشفق باشید. با شیطنت بر غفلت‌های خود لبخند بزنید و تصمیم بگیرید که فردا بهتر عمل کنید.

یک بار کسی به من گفت وقتی سرطان داشته، سخت‌ترین چیز برایش این بوده که دوستانش به‌طور بی‌وقفه به او تأکید می‌کردند رویکردی مثبت در پیش بگیرد. آن‌ها نمی‌گذاشتند که او دربارۀ ترس‌هایش سخن بگوید، احتمالاً بدان دلیل که از بیماری او وحشت داشتند و یادآوری میرندگی خویش برایشان عذاب‌آور بوده است.

امروزه پوزیتیویست‌ها که معتقدند علم تنها ملاک حقیقت است، می‌گویند ژن‌های ما به‌گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر خودخواه‌اند و ما به‌صورتی برنامه‌ریزی شده‌ایم که علایق و منافع خود را در هر آن‌چه برای رقبایمان ارزشمند است، پی‌بگیریم. باید خویشتن را در جایگاه نخست قرار دهیم. بنابراین، نوع‌دوستی توهم است، رؤیایی پرهیزکارانه که برای انسان غیرطبیعی است.

شفقت نه یک مفهوم تجریدی و شاعرانه که یک اصل زندۀ انسانی است و دوسویه دارد: من و دیگری.

همۀ ادیان تأکید می‌کنند که شفقت معیارِ معنویت حقیقی است و ما را به داشتن رابطه با موجودی متعالی که آن را خدا، برهمن، نیروانا یا دائو می‌نامیم، فرامی‌خوانند.

هنگامی که مردم انحراف جنسی یا خشونت یا بی‌رحمی را با عصبانیت به باد انتقاد می‌گیرند، می‌تواند نشانه‌ای باشد دال بر این‌که در کنار آمدن با تمایلات خویش با شکست مواجه بوده‌اند و معتقدند که تنها دیگران شرور و نفرت‌انگیزند.

شفقت و ترک نفس هر دو برای هنر ضروری‌اند: تشخیص این‌که یک شعر، داستان یا فیلم لذت‌جویانه است یا خشک و سرشار از هوشِ بی‌رحمانه کار آسانی است. وقتی فیلمی ما را به گریه می‌اندازد، غالباً بدان علت است که با خاطره‌ای پنهان یا آرزویی ازدست‌رفته تماس پیدا می‌کند. هنر ما را به تصدیق رنج‌ها و آرزوهای خود فرامی‌خواند و از ما دعوت می‌کند که درهای ذهن خود را به روی دیگران بگشاییم. هنر ـ همان‌گونه که به یونانی‌ها کمک می‌کرد ــ به ما کمک می‌کند که دریابیم تنها نیستیم و دیگران نیز رنج می‌کشند.

هنگامی که با مرد یا زنی مشفق مواجه می‌شویم، احساس می‌کنیم بهبود یافته‌ایم یا تقویت شده‌ایم

روزی یک‌بار بر طبق روایت مثبتِ قانون طلایی عمل کنید. «با دیگران چنان رفتار کن که دوست داری با تو همان شود». نیازی نیست که هیئت باشکوه و نمایشی به خود بگیرید. عمل شما می‌تواند فعل «کوچک و بی‌نام و ازیادرفته‌ای» باشد که ازنظر شما کم‌اهمیت است. شاید لازم ببینید به خویشاوندی کهن‌سال تلفن کنید، در کارهای خانه به همسرتان کمک کنید، یا برای شنیدن حرف‌های همکارتان، که غمگین یا ناراحت است، وقت بگذارید. در پی فرصتی باشید تا «لحظه‌هایی از زمان» را در زندگی کسی خلق کنید. به‌موازات این‌که در مراقبه ماهرتر می‌شوید، این آگاهی افزایش خواهد یافت

«یکی از بزرگ‌ترین منابع شادکامی این است که گاهی نگاه بیندازیم به یک وجه تازه از جهان شگفت‌انگیزی که در آن زندگی می‌کنیم و نقش حیرت‌انگیزی که در آن ایفا می‌کنیم.»

شفقت به معنی پذیرفتن یا تحمل‌کردن چیزی در شخصی دیگر است؛ یعنی خود را به‌جای دیگری قرار دادن؛ احساس کردن درد و رنج او به‌صورتی که گویی درد و رنج خود ماست و درک دیدگاه‌های او با بلندنظری. به همین دلیل است که شفقت به شکلی بایسته در قانون طلایی خلاصه می‌شود که از ما می‌خواهد به دل‌های خود نگاه کنیم، آن‌چه ما را رنجور می‌سازد کشف نماییم و آن‌گاه تحت هر شرایطی، از تحمیل آن رنج بر دیگری اجتناب ورزیم.

فرض این‌که دیگر مردم همواره مسئول رنج‌های ما هستند، نه درست است و نه سودمند