بریده‌هایی از کتاب کتاب جامع آداب معاشرت

«نه» را با اظهارنظری مثبت همراه کنید. «نه، ولی از اینکه چنین پیشنهادی دادید متشکرم.»

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید.

اکثر مردم می‌دانند که باید به خاطر یک هدیه، لطف، پاداش و از این قبیل تشکر کنند. ولی گاهی متوجه نمی‌شویم که باید به خاطر ادب و نزاکت افرادی که طی روز سر راهمان قرار می‌گیرند هم تشکر و قدردانی کنیم، برای مثال فردی که در را برایمان باز نگه می‌دارد یا جایش را در صف به ما می‌دهد. این لطف‌های کوچک به دلیل مشغله‌ی زیاد مردم یا به این دلیل که آن‌قدر در خودشان غرق شده‌اند که به اطرافشان توجه نمی‌کنند نادیده گرفته می‌شوند. ابراز قدردانی و تشکر به خاطر این خدمات کوچک نشان‌دهنده‌ی تمدن و فرهنگ است.

در زمان‌های گذشته مردان از طریق آدابی کوچک احترام خود را به زنان نشان می‌دادند

دوپهلو حرف نزنید. فکر نکنید اگر جواب منفی می‌دهید مقصر هستید، پس مِن‌مِن نکنید. «فکر نمی‌کنم بتوانم» یا «احتمالاً نمی‌توانم» نشان می‌دهد که هنوز تصمیم نگرفته‌اید و باعث می‌شود طرف مقابل به متقاعد کردنتان ادامه دهد. عدم قاطعیت باعث طولانی شدن بحث می‌شود و به ناراحتی هر دو طرف می‌انجامد.

در صورت امکان، دلیلی مناسب و صادقانه بیاورید. «نه، برنامه‌ی کاری‌ام مرا کلافه کرده است.»

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید. پس نسبت به تشکر کردن دیگران بی‌تفاوت نباشید. با پذیرش بزرگوارانه‌ی تشکر، عادت تشکر کردن را رواج می‌دهید.

«لبخند جزئی از آراستگی است.»

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید. پس نسبت به تشکر کردن دیگران بی‌تفاوت نباشید.

عذرخواهی صادقانه باعث آرام کردن شرایط بی‌ثبات می‌شود

احترام. احترام گذاشتن به دیگران یعنی درک ارزش آن‌ها به عنوان انسان، بدون توجه به سابقه، نژاد یا اعتقادات آن‌ها. این در روابط روزمره به چشم می‌خورد ـ تحقیر نکردن دیگران به خاطر عقاید و نظراتشان، خودداری از خندیدن به شوخی‌هایی که درباره‌ی نژاد یا جنسیت می‌شود، کنار گذاشتن تعصبات، و حفظ بی‌غرضی و روشن‌فکری. ما این احترام را نه تنها با خودداری از انجام چنین کارهایی، بلکه از طریق کارهایی عمدی مانند حاضر شدن بموقع سر قرار، لباس مناسب پوشیدن، یا توجه کامل به فرد یا افرادی که در کنارمان هستند نشان می‌دهیم.

کلمه‌ی «لطفاً» واقعاً کلمه‌ای جادویی است چون دستور را به درخواست تبدیل می‌کند.

توجه کنید، توجه کنید، توجه کنید. هر وقت کسی در حق شما لطفی می‌کند «تشکر» کنید و هر وقت می‌توانید از اهالی خانه تعریف کنید: «هنک ممنونم که ماشین‌ظرف‌شویی را خالی کردی»، «مرغ عالی شده بود». به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید. برای عقاید یکدیگر احترام قائل شوید حتی اگر با آن مخالفید.

فروشندگان، صندوقداران، نماینده‌های خدمات مشتری، مهمان‌دارها، راننده‌های تاکسی، راننده‌های اتوبوس، گارسون‌ها، کارمندان هتل، خدمتکاران خانه ـ هیچ بهانه‌ای برای رفتار بی‌ادبانه یا بی‌احترامی به افرادی که به شما خدمت می‌کنند وجود ندارد. این وظیفه‌ی شماست که مؤدب باشید و در کمال احترام با آن‌ها رفتار کنید

با وجود فشارهای زندگی مدرن، زندگی مدنی دشوارتر شده است

در میان دوستانتان می‌توانید بدون پاسخ مؤدبانه‌ی «نه، متشکرم» دیس غذا را رد کنید. ولی در مهمانی‌های بزرگ‌تر که میزبان زحمت زیادی برای تهیه و تدارک غذا کشیده است، ادب حکم می‌کند کمی از هر دیسی که به شما تعارف می‌شود بردارید. کاربرد «نه متشکرم» را حتی در مورد مهمانی‌های خانوادگی به فرزندانتان بیاموزید.

«نه» را با اظهارنظری مثبت همراه کنید. «نه، ولی از اینکه چنین پیشنهادی دادید متشکرم.» چنین جمله‌ای نشان‌دهنده‌ی قدردانی از ملاحظات فرد مقابل است.

توصیه‌هایی در مورد چتر چترتان را طوری در دست بگیرید که تا جایی که امکان دارد کمتر مزاحم دیگران شوید: وقتی از میان عابران دیگر رد می‌شوید چتر را مستقیم به سمت بالا بگیرید تا با کسی برخورد نکند. آن را طوری نگیرید که دیدتان را نسبت به عابرانی که از رو به رو می‌آیند کور کند. اگر پره‌های چترتان شکسته و بیرون زده آن را دور بیندازید ـ پره‌ها منتظرند تا به کسی سیخونک بزنند.

ازدواج تنها پیوند دو نفر نیست بلکه پیوند دو خانواده است

چه خانم هستید و چه آقا، بلند شدن به پای کسی که تازه وارد اتاق شده، به منظور سلام و احوال‌پرسی،‌ از قدیم نشانه‌ی احترام بوده است. قوانین قدیمی بلند شدن مردان به پای زنان و بلند نشدن زنان دیگر منسوخ شده است. امروزه خانم‌ها هم باید بایستند و نحوه‌ی صحیح در موقعیت‌های کاری هم همین است، چون جنسیت در این موقعیت‌ها تفاوتی ندارد.

از گفتن چیزی یا انجام دادن کاری که باعث ایجاد تردید در مورد توانایی و مهارت والدین کودک شود خودداری کنید. اشاره‌ای عادی به این موضوع که «چقدر بد است که مادر (یا پدرت) کار می‌کند و نمی‌تواند برای دیدن مسابقات تو بیاید»، مانند پاشیدن نمک روی زخم کودکی است که می‌داند والدینش نمی‌توانند مطابق میل او در زندگی‌اش حضور داشته باشند.

«لطفاً»، «متشکرم»، «خواهش می‌کنم»، «ببخشید»، و «متأسفم» برای بزرگ‌سالان هم به اندازه‌ی کودکان اهمیت دارند.

وقتی کسی می‌گوید، «متشکرم» بهترین پاسخ این است، «خواهش می‌کنم». کم‌رو نباشید ـ تشکری را که به خاطر لطفتان از شما شده بپذیرید. نکته‌ی ظریفی است، ولی وقتی در مقابل می‌گویید، «چیزی نبود»، یا «قابل شما را نداشت» یعنی برای کاری که کرده‌اید ارزشی قائل نیستید. پس نسبت به تشکر کردن دیگران بی‌تفاوت نباشید. با پذیرش بزرگوارانه‌ی تشکر، عادت تشکر کردن را رواج می‌دهید.

تا جایی که می‌توانید از مطرح کردن موضوعات اختلاف‌برانگیز مانند پول، سیاست و مذهب خودداری کنید. این به معنای صحبت نکردن درباره‌ی وقایع روز نیست، بلکه فقط باید مراقب افراد متعصب یا مخالف باشید. موضوعات ناخوشایند را هم مطرح نکنید. صحبت کردن درباره‌ی بیماری‌تان یا عمل جراحی‌تان می‌تواند اشتهای دیگران را کور کند. تکرار شایعات می‌تواند از بدجنسی گرفته تا غیراخلاقی بودن تلقی شود. در مناسبت‌های خانوادگی از زمانی که در اختیار دارید برای ایجاد اتحاد و لذت بردن از وجود یکدیگر استفاده کنید، نه برای وضع قانون و مقررات و انتقاد از یکدیگر.

«لطفاً»، «متشکرم»، «خواهش می‌کنم»، «ببخشید»، و «متأسفم» برای بزرگ‌سالان هم به اندازه‌ی کودکان اهمیت دارند. با اینکه به زبان آوردن این کلمات حیاتی ساده است، گنجینه‌ای از معنا را به دیگران منتقل می‌کنند. قدرت آن‌ها به دلیل توانایی‌شان در ایجاد تعامل مثبت است. کلمه‌ی «متشکرم» نشان می‌دهد که قدر هدیه‌ای را که به شما داده‌اند یا لطفی را که در حقتان کرده‌اند می‌دانید و آن را بدیهی فرض نمی‌کنید. کلمه‌ی «لطفاً» دستور را به درخواست تبدیل می‌کند. و کلمه‌ی «ببخشید» به طرف مقابل می‌گوید که اشتباهتان عمدی نبوده است.

ولی گاهی متوجه نمی‌شویم که باید به خاطر ادب و نزاکت افرادی که طی روز سر راهمان قرار می‌گیرند هم تشکر و قدردانی کنیم، برای مثال فردی که در را برایمان باز نگه می‌دارد یا جایش را در صف به ما می‌دهد. این لطف‌های کوچک به دلیل مشغله‌ی زیاد مردم یا به این دلیل که آن‌قدر در خودشان غرق شده‌اند که به اطرافشان توجه نمی‌کنند نادیده گرفته می‌شوند. ابراز قدردانی و تشکر به خاطر این خدمات کوچک نشان‌دهنده‌ی تمدن و فرهنگ است.

با وجودی که این آداب متغیرند، همه‌ی آن‌ها براساس اصولی مشخص قرار دارند: احترام، ملاحظه، و صداقت.

این کلمات را در دوران کودکی یاد گرفتیم: «لطفاً یک شیرینی به من می‌دهید؟» و تقریباً همیشه هم مؤثر واقع می‌شد. در حالی که اگر می‌گفتیم «من شیرینی می‌خواهم» حتی خرده‌نان هم گیرمان نمی‌آمد. «لطفاً»، «متشکرم»، «خواهش می‌کنم»، «ببخشید»، و «متأسفم» برای بزرگ‌سالان هم به اندازه‌ی کودکان اهمیت دارند.

وقتی کسی در مقابل دعوت یا درخواستی پاسخ منفی می‌دهد، باید به تصمیم او احترام بگذارید. تلاش برای گرفتن جواب مثبت با چرب‌زبانی یا احساس گناه دادن به طرف مقابل و بعد هم بحث بر سر دلایل، بی‌ملاحظگی و بی‌ادبی را می‌رساند.

چطور باید نشان دهید که نمی‌خواهید طرف مقابلتان شما را ببوسد یا در آغوش بگیرد. می‌توانید دستتان را در حالی که بازویتان را به شکل مستقیم نگه داشته‌اید دراز کنید، دست بدهید و سپس یک قدم به سمت عقب بردارید. اکثر مردم از طریق شناخت زبان بدن، به فضایی که ایجاد کرده‌اید احترام می‌گذارند. گاهی نمی‌توانید از تماس اجتناب کنید و در این صورت بهتر است با لبخندی آن را تحمل کنید و بعد از آنکه فرد شما را رها کرد کمی عقب بروید.