بریده‌هایی از کتاب نهج البلاغه موضوعی (جلد هشتم؛ دنیاشناسی)

روزگار دو روز است:

بیش از گذران زندگی مخواهید

روزی که به سود تو است طغیان مکن، و در روزی که به زیان تو است شکیبا باش (نک: حکمت ۳۹۰).

هیچ کس از شاخسار دنیا سروری نچید مگر که پس از آن اشکی از چشمش چکید، و هرگز دنیا به کسی روی نیاورد و لبخند نزد مگر آنکه پس از چندی چهره درهم نمود و پشت کرد، و هرگز باران آرام و پر نعمت دنیا بر کسی نبارید مگر آنکه رگبار پربلا پس از آن فرو بارید

از سختی‌ها و رنجهایش جزع و فزع نکنید، که ارجمندی و افتخار آن تمام شدنی، و زیور و نعمتش پایان یافتنی، و سختی‌ها و رنجهایش دوام نیافتنی، و هر زمانی در آن- چه کم یا بسیار و چه خوش یا ناخوش- به انتها رسیدنی، و هر زنده‌ای در آن مردنی است.

امام (ع) می‌فرماید: اگر درهای آسمان و زمین بر بنده‌ای بسته شود اما او تقوای الهی پیشه کند، خداوند حتماً برای او راه نجاتی مقرّر فرماید (خطبه ۱۳۰).

خوشی یا ناخوشی دنیا ماندگار نباشد، و آنچه درگذرد گویی اصلًا نبوده است.

این دنیایی که بدان می‌نازید و دین بدان می‌بازید، در دیدگاه من از آب بینی ماده بزی بی‌ارزش‌تر است.

و از رنجهای دنیا این است که آدمی اموال فراوانی که به آن نیاز ندارد گرد آورَد و مسکنی که در آن سکنی نگزیند بسازد، آنگاه به دیدار الهی شتابد در حالی که نه ثروتی را با خود برَد و نه ساختمانی را منتقل کند.

هر چیزی از دنیا- چه زشت و چه زیبا- شنیدنش بزرگتر از دیدن آن است، که با دیدن حوادث ناراحت کننده آدمی عادت کند، و همچنین خوشیها در اثر زیاد دیدن عادی شود.