بریده‌هایی از کتاب نقش روشنفکری

احمد شاملو طی گفت‌وگویی اعلام می‌کند: انسان ذی‌شعور فقط به چیزهایی اعتقاد نشان می‌دهد که خودش با تجربۀ منطقی خویش آن را درک کرده باشد، تجربه‌ای عینی و علمی. و در جایی دیگر نیز ابراز می‌دارد: من به معجزه در آن مفهوم که اهل ایمان معتقدند، اعتقاد ندارم. مدّت‌ها پیش از اینکه شاملو و یارانش به تشکیک در اصول جهان‌بینی معنوی بپردازند، بسیاری از منوّرالفکران صدر مشروطیت به تبع پاره‌ای از روشنفکران «اروپا» چون میدلتون و هیوم به بینش دینی تاخته و با سلاح تجارب عینی و علمی در مقابل باورهای معنوی صف‌آرایی کرده بودند و بدون شک، تکرار این اقوال به صورتی جدید در مجلّات ادبی و فرهنگی و برگزاری جلسات سخنرانی برخی از خداپرستان روشنفکر! مبین آن است که جمعی در میدان مسائل فرهنگی، قصد عرضۀ ملاک جدیدی را برای جهان‌شناسی اخلاق و نهایتاً ساخت مدینۀ غربی دارند.