بریده‌هایی از کتاب شخصیت همیشگی نیست

مارسل پروست می‌گوید: «اکتشافِ واقعی نه جست‌وجو برای یافتن مناظر جدید، بلکه نگرش به جهان از منظری نو است.» پس، لازم نیست میلیون‌ها چیز جدید ببینید. باید یک چیز را به میلیون‌ها شیوهٔ مختلف ببینید و امیدوار باشید دیدتان بهتر و کاربردی‌تر شود.

برچسب‌ها دیدمان را محدود می‌کند. با پیش‌فرض‌گرفتن برچسب‌ها وارد گونه‌ای «بی‌فکری» می‌شوید و تمام فرصت‌های ناهم‌خوان با آن برچسب را نادیده می‌گیرید. دکتر الن لنگر، روان‌شناس و متخصص ذهن‌آگاهی در هاروارد می‌گوید: «اگه یه موضوع رو یه حقیقت پذیرفته‌شده بدونین، دیگه گزینه‌ای غیر اون مطرح نمی‌شه تا دست‌کم درباره‌ش فکر کنین. آدم‌ها موقع افسردگی باور می‌کنن همیشه افسرده‌ان. ولی توجه ذهن‌آگاه به تغییرپذیری نشون می‌ده این موضوع درست نیست.» شخصیت مقوله‌ای بسیار دقیق‌تر و پیچیده‌تر از دسته‌بندی یا تعمیمی بیش‌ازحد ساده است. ویژگی منفردی نیست که موقعیت و فرهنگ و رفتار و هزاران عامل دیگر رویش بی‌تأثیر باشد.

یکی از نشانه‌های بارز آسیب روانی درمان‌نشده در افراد تکراری‌بودن الگوی زندگی و شخصیتشان در بازه‌ای طولانی است. ولی زمانی که فرد با آسیب روانی خود مواجه می‌شود و درباره‌اش صحبت می‌کند، به آن آگاه‌تر می‌شود. درنهایت، بازطراحی‌اش می‌کند و به خودش اجازه می‌دهد نگاهی مثبت و تمام‌وکمال به گذشته‌اش بیندازد. درنتیجه، دیگر اکنون و آینده‌اش بازتابی از گذشته نخواهد بود.

«هدفی مشخص با پشتوانهٔ باوری تمام‌عیار، خود نوعی خرد است. خرد نیز درعمل نتایجی مثبت به بار می‌آورد.» اگر قرار است بگویید «تلاشم رو می‌کنم» یا «ببینیم چی می‌شه»، لازم نیست کارتان را از ته دل باور کنید. ولی اگر باید بگویید «چنین اتفاقی می‌افته. نمی‌دونم دقیقاً چطوری؛ ولی می‌افته»، به باوری بی‌چون‌وچرا نیاز دارید. شما در برابر حقانیتِ برآمده از چنین تعهدی، سر تعظیم فرود می‌آورید و کارهایی می‌کنید که پیش‌تر حاضر به انجامشان نبوده‌اید.

کاندولیزا رایس شصت‌وششمین وزیر امورخارجهٔ آمریکا بود. او در کار و زندگی‌اش پیوسته با موانع جنگیده است. یکی از دلایل موفقیت و نوآوری‌اش نیز فلسفهٔ زندگی‌اش است. او می‌گوید: «معتقدم نباید حتی ثانیه‌ای از زمانتان را برای مال‌خوددانستن عنوان‌های گذشته هدر دهید.» جملهٔ «نباید زمانتان را برای مال‌خوددانستن عنوان‌های گذشته هدر دهید»، خلاصهٔ این کتاب است. چه فضانورد باشید و چه معتاد به موادمخدر، نباید عنوانی از گذشته را مال خود بدانید. هم آسیب‌های روانی و هم دستاوردها تأثیر بزرگی بر شخصیتتان می‌گذارد. گذشته هرچه باشد، نباید در آن گیر بیفتید. نگذارید گذشته تعریفتان کند. خود آینده خود اصیلتان است؛ کسی که در آرزوی رسیدن به اویید.