بریده‌هایی از کتاب تاملاتی برای انسان فانی

مطمئن باشید که اگر نکته‌ای بر شما تأثیر بگذارد، خودبه‌خود در طول روز با شما همراه خواهد شد.

یک بار بیشتر زندگی نمی‌کنی، اما اگر درست زندگی کنی، همین یک بار کافی است.

چنانکه خواهیم دید، یکی از اصول بنیادین نقص‌گرایی این است: آن روزی که تمامی موانع از سر راهمان "برداشته شوند" تا بتوانیم به ساختن یک زندگی هدفمند، پربار و توأم با سرزندگی اقدام کنیم، هرگز فرا نخواهد رسید. برای انسان فانی، لحظهٔ اقدام باید همین امروز باشد.

«رنج ما نتیجهٔ باوری است که می‌گوید راه گریزی وجود دارد.») وقتی دریابید وضعیتتان بدتر از آن چیزی است که می‌پنداشتید، دیگر لازم نیست در آماده‌باشی دائمی زندگی کنید و عاجزانه امیدوار باشید که کسی راهی برای پیشگیری از سقوط هواپیمایتان پیدا کند؛ متوجه می‌شوید که هواپیما مدتی است سقوط کرده است. (برای شما این سقوط از همان لحظهٔ تولدتان رخ داده است). شما هم‌اکنون در جزیره‌ای بی‌آب‌وعلف به دام افتاده‌اید، تنها چیزی که برای زنده ماندن دارید، غذاهای کهنهٔ هواپیمایند و هیچ راهی ندارید مگر آنکه به بهترین شکل ممکن در کنار سایر بازماندگان هواپیما زندگی کنید.

مشکل اصلی این است که نیروی محرکهٔ زندگی مدرن بر ایده‌ای بنا شده که به نحو مهلکی گمراه‌کننده است؛ این ایده می‌گوید دنیا را می‌توان بیش از هر عصر دیگری تحت کنترل درآورد و اصلاً باید هم چنین کرد و حتی کامیابی و آرامش ذهنی در گروی کنترل هرچه بیشتر دنیاست. بدین‌ترتیب ما جهان را مجموعهٔ بی‌پایانی از اموری قلمداد می‌کنیم که باید بر آن‌ها مسلط شویم، آن‌ها را فرابگیریم یا فتحشان کنیم. ما درصدد آنیم تا تک‌تک پیام‌های انباشته‌شده در صندوق ورودی ایمیل‌هایمان را ببینیم، حجم عظیمی از کتاب‌های ناخوانده را بخوانیم یا به برنامهٔ روزانه‌مان نظمی آهنین بدهیم؛

«شما آزادید هر کاری که دلتان می‌خواهد انجام دهید؛ فقط باید با عواقب کارهایتان مواجه شوید.» - شلدون بی. کاپ

فقط انجامش بده. شما کاری را انتخاب می‌کنید که واقعاً برایتان مهم است و بعد حداقل برای دقایقی -مثلاً یک ربع- قدری از آن را انجام می‌دهید. آن هم همین امروز. واقعاً به همین سادگی است. منتها متأسفانه برای بسیاری از ما همین یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست.

در همان حالی که می‌کوشید تمامی امور را مدیریت کنید، روزهایتان با وظایفی نه‌چندان مهم پر می‌شوند. چون باور شما به اینکه راهی برای انجام دادن تمامی امور وجود دارد، سبب می‌شود نتوانید به‌درستی تصمیم بگیرید که به‌راستی چه اموری ارزش زمان محدودتان را دارند.

این اضطراب در شکل دیگری هم نمود می‌یابد؛ چنین حسی در برخی از افراد در قالب "سندرم ایمپاستر" ظاهر می‌شود. چنین فردی تصور می‌کند سطح بنیادینی از تخصص وجود دارد که به‌جز خودش، تقریباً تمامی افراد دیگر به آن دست یافته‌اند و تا زمانی‌که به آن نرسد قادر نیست از تردید دربارهٔ توانمندی‌های خویش دست بردارد

واقعیت این است که حتی مجرب‌ترین و تحصیل‌کرده‌ترین افراد هم اغلب حس می‌کنند در حال ماست‌مالی کردن امورند.

شکست، همان چیزی که چاپین به خودش گفته بود نبایستی رخ دهد، در واقعیت رخ داد ولی او را نابود نکرد. اکنون او آزاد بود تا همان نویسنده‌ای شود که می‌توانست باشد.

خب، اکنون که دیگر دربارهٔ سر رسیدن روزی آرمانی به خودم دروغ نمی‌گویم، چه فرصتی در اینجا برایم قابل‌حصول است؟»

مارکوس آئورلیوس، امپراتور معروف رواقی روم، در کتاب تأملات به خوانندگانش اطمینان می‌دهد: «هرگز مگذار آینده پریشانت کند. در صورت لزوم می‌توانی به مدد سلاح خردی که امروز تو را در برابر لحظهٔ اکنون مسلح ساخته است، با آینده هم مقابله کنی.»

دومین توصیه این است که در برابر میل به ذخیره‌سازی دانش مقاومت کنید. طبعاً می‌توان گفت که هدف از خواندن یا گوش فرا دادن به آثار غیرداستانی این است که دانش و بینش‌هایتان را، همچون سنجابی که فندق جمع می‌کند، افزایش دهید و آن‌ها را برای آینده‌ای ذخیره کنید که نهایتاً قرار است از تمامی این اطلاعات استفاده کنید. (چنین نگرشی سبب می‌شود برخی از افراد روش‌های پیچیده‌ای برای یادداشت‌برداری از تمامی مطالعاتشان ابداع کنند و بدین‌ترتیب مطالعه را به یک تکلیف بدل سازند؛ در این حالت کتاب‌هایی که از جهاتی دیگر سودمند یا لذت‌بخش‌اند مطالعه نخواهند شد، چون یادداشت‌برداری از آن‌ها کار دشواری است.) اغلب فواید بلندمدت مطالعه، نه نتیجهٔ اطلاعاتی که وارد ذهن خود می‌کنید، بلکه ناشی از تغییراتی‌اند که در نتیجهٔ خودِ عمل خواندن پدید می‌آیند؛ مطالعه شعوری در شما بنا می‌کند که بعدتر به ایده‌ها و کارهای ارزشمند منتهی خواهد شد. ب

د. به قول کاتارینا یانوسکووا، مشاور هنری: «هر کتاب در وجود شما نشانی از خود بر جای می‌نهد، حتی اگر در حافظهٔ خودآگاهتان نشانی از آن باقی نمانده باشد.»

؛ در اقتصاد توجه، کالای به‌راستی ارزشمند -آنچه تبلیغ‌کنندگان، شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی و بسیاری از سازمان‌های خبری از آن سود می‌برند- نه خودِ خبر که توجه شماست

نتیجه این می‌شود که حتی وقتی رویدادی خبری به‌راستی جدی است، می‌توانید مطمئن باشید به شکلی بدتر از حد واقع به تصویر کشیده شده است. مگر آن گوشه‌هایی از فضای اینترنت که با هدف گرفتن کلیک‌های بیشتر، به نحوی گمراه‌کننده، به‌کل منکر آن رویداد شده‌اند.

وقتی خودتان را بین چندین گزینه یا در میان فشارهای بیرونی و جاه‌طلبی‌های درونی‌تان سردرگم می‌یابید یا وقتی بنا به هر دلیلی در موقعیتی قرار دارید که نمی‌دانید گام بعدی چیست، پرسشی به‌غایت نیرومند می‌تواند به کمکتان بیاید: اکنون زندگی چه وظیفه‌ای پیش پایم نهاده است؟ مهم نیست شما چه می‌خواهید، زندگی از شما چه می‌خواهد؟

تکلیف زندگی همان خواسته‌ای است که با توجه به مهارت‌ها، ظرفیت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی منحصربه‌فردتان از شما طلب می‌شود.