بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد بیست و دوم)

خلاصه این که بلای «توجیه‌گری»، بلائی است فراگیر که گروه عظیمی از مردم، اعم از عوام و خواص را در برگرفته، و خطر بزرگ آن این است که راه‌های اصلاح را به روی گنهکاران می‌بندد، و گاه واقعیت‌ها را حتی در نظر خود انسان دگرگون جلوه می‌دهد. بسیارند کسانی که «ترس و جبن» خود را به عنوان «احتیاط»، «حرص» را به «تأمین آینده»، «تهور» را به «قاطعیت»، «ضعف نفس» را به «حیا»، «بی‌عرضگی» را به «زهد»، «ارتکاب حرام» را به «کلاه شرعی»، «فرار از زیر بار مسئولیت» را به «ثابت نبودن موضوع» و «ضعف‌ها و کوتاهی‌ها» ی خود را به «قضا و قدر» توجیه می‌کنند، و چه دردناک است که انسان با دست خود، راه نجات را به روی خود ببندد؟!

در حدیث دیگری از همان حضرت صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده: مَثَلُ الاَخَوَینِ مَثَلُ الْیدَینِ یغْسِلُ اِحْداهُمَا الاُخْری: «دو برادر دینی، همانند دو دستند که هر کدام دیگری را می‌شوید»! (با یکدیگر کمال همکاری را دارند و عیوب هم را پاک می‌کنند)

توجیه گناه، یک بیماری عمومی است! هر قدر گناه سنگین باشد، به سنگینی توجیه گناه نیست؛ چرا که گنهکار معترف به گناه، غالباً به سراغ توبه می‌رود، اما مصیبت، زمانی شروع می‌شود که پای توجیه‌گری‌ها در میان آید، که نه تنها راه توبه را به روی انسان می‌بندد، بلکه، او را در گناه راسخ‌تر و جری‌تر می‌سازد.

این یک قانون همیشگی الهی است که، اگر مؤمنان در امر جهاد ضعف و سستی نشان ندهند، و با قلبی پاک و نیتی خالص، به مبارزه با دشمنان برخیزند، خدا آنها را پیروز می‌کند، ممکن است گاهی در این امر به منظور امتحان یا اهداف دیگری، دیر و زودی باشد، اما قطعاً پیروزی نهائی با آنها است.

به تعبیری دیگر، «قیافه» آنها به خوبی نشان می‌دهد که آنها انسان‌هائی خاضع در برابر خداوند، حق، قانون و عدالتند، نه تنها در صورت آنها، که در تمام وجود و زندگی آنان این علامت منعکس است.

محمّد فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند، پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می‌بینی در حالی که همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است؛ این توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است، همانند زراعتی که جوانه‌های خود را خارج ساخته، و به تقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پای خود ایستاده است و زارعان را به شگفتی وا می‌دارد؛ این برای آن است که کافران را به خشم آورد! (ولی) کسانی از آنها را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظیمی داده است.