بریده‌هایی از کتاب کلیدهای کشف و پرورش استعداد در کودکان

به عنوان والدین دو وظیفه مهم‌تر ما این است که (۱) محیطی ایجاد کنیم که بچه‌هایمان بتوانند احساس موفقیت را تجربه کنند (۲) به آنها یاد بدهیم که ما همیشه با اولین تلاش موفق نمی‌شویم و اگر هنوز به اهدافمان نرسیده‌ایم؛ به این معنا نیست که هرگز به آنها نخواهیم رسید.

انگیزه می‌تواند بسیاربسیار مؤثر باشد. در عین حال که داشتن استعداد ذاتی و یک محیط غنی و رشددهنده تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد، بیشتر افرادی که در این دنیا موفق می‌شوند، بیشتر به علت انگیزه، گرایش و علائق خود رشد می‌کنند. آنها با کمک عبارت «من می‌خواهم» از هوش خود پیش‌تر می‌روند.

کشف کنید که فرزندتان چه مقدار چالش و چه مقدار شکست را می‌تواند تحمل کند و باز هم موفق شود. یادگیری آنها را در سطحی هماهنگ کنید که مقداری چالش برای بچه‌ها داشته باشد، اما آن قدر مشکل و ناامید کننده نباشد که ناامید شوند (حداقل بالاتر از ۷۵ درصد موفقیت) .

تدریس، نه یک علم است و نه یک هنر، بلکه هر دوی آنهاست.

۷۰ یا ۷۵ درصد حتی با حضور یک معلم یا مربی در کنار آنها -برای بیشترشان- احساس شکست را به دنبال خواهد داشت و سطح ایده‌آل (با حضور مربی آگاه) برای آموزش، بین این دو سطح است. ۶. به علائق بچه‌ها توجه کنید و در آموزش، بخشی را به علاقه‌های آنها اختصاص دهید. ۷. شما به عنوان مهم‌ترین الگوی فرزندتان، باید چنان باشید که دوست دارید روزی فرزندتان آن‌گونه باشد. ۸. بچه‌ها را برای موفقیت آماده کنید؛ موفقیت به موفقیت بیشتر می‌انجامد و شکست به شکست بیشتر منجر می‌شود.

(به یاد داستان غم‌انگیز مادری افتادم که یک بار به من می‌گفت دختر دوازده‌ساله‌اش را یک سال تمام زندانی کرده بود. پرسیدم چرا و او جواب داد: «خوب ابتدا سعی کردم چند دقیقه این کار را انجام دهم و این کار مؤثر نبود. سپس یک ساعت این کار را کردم و فایده نداشت. سپس چند روز و بعد چند هفته و بعد چند ماه این کار را امتحان کردم. اما به محض آنکه او را ر‌ها می‌کردم به رفتار‌های خود بازمی‌گشت و همان کار‌ها را که برایشان زندانی شده بود، انجام می‌داد. این‌دفعه او خواهد دید که ما واقعاً جدی هستیم!» شما چه فکر می‌کنید؟ آیا نظر این مادر را تأیید می‌کنید؟ روش او، یک تکنیک کاربردی است؟ من که فکر نمی‌کنم این طور باشد! توصیه من به او این بود که روش دیگری را امتحان کند.)

انگیزه می‌تواند بسیاربسیار مؤثر باشد. در عین حال که داشتن استعداد ذاتی و یک محیط غنی و رشددهنده تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد، بیشتر افرادی که در این دنیا موفق می‌شوند، بیشتر به علت انگیزه، گرایش و علائق خود رشد می‌کنند. آنها با کمک عبارت «من می‌خواهم» از هوش خود پیش‌تر می‌روند.

نقش‌ها، حقوق، پاداشها و مسئولیتهای دختران و زنان در بسیاری از فرهنگها طی دو یا سه دهه اخیر دچار تغییرات زیادی شده است، اما برابری جنسی هنوز حاصل نشده است. در عین حال که افق تغییرات در جهت برابری زنان در امریکای شمالی بسیار گسترش یافته است و همچنان به گسترش ادامه می‌دهد، زنان همچنان با محدودیتهای خانوادگی و اجتماعی در آموزش، انتخاب شغلی، سطح درآمد و دیگر زمینه‌ها مواجه‌اند. برخی از علل چنین شرایط و نابرابریهایی ریشه در سالهای کودکی دارد.

به دنبال ایجاد تعادلی ایده‌آل بین موفقیت و شکست باشید (در چه نقطه‌ای فرزندتان بیشترین انگیزه را دارد) و تلاش کنید آموزش را در آن نقطه به تعادل برسانید (این نقطه می‌تواند در اوقات مختلف تغییر کند) . ۵. سعی کنید موضوعات گوناگون (مانند هماهنگی اعضای بدن، ریاضی یا خواندن) را در زمینه مورد علاقه فرزندتان بگنجانید. (اگر فرزندتان واقعاً به عنکبوت و حشرات علاقه دارد و باید در زمینه حروف صدادار چیزی بیاموزد، حروف صدادار را با استفاده از نام انواع عنکبوتها و حشرات به او بیاموزید.) ۶. سخت تلاش کنید تا هر جلسه آموزشی با یک نکته مثبت به پایان رسد. دقایق آخر یک فعالیت یا تجربه بهتر از همه به یاد می‌مانند. بچه‌هایی که ۳۰ دقیقه تمرین روخوانی عالی با مادر یا پدر داشته‌اند، اما در ۵ دقیقه آخر احساس کسالت و خستگی می‌کنند، احتمالاً از کل تجربه خاطره‌ای کسل کننده و ناامید کننده در یاد خواهند داشت؛ اما بچه‌هایی که در حال خواندن با مادر

عوامل یا روشهای کلیدی ۱. همیشه فلسفه مهارتهای اکتسابی و تکنیک‌های تشویق را در نظر داشته باشید، از آنها پیروی کنید و آنها را در جهت مثبت تغییر دهید. ۲. ببینید آموزش در چه مواقعی از روز بازده بیشتر یا کمتری دارد، مراقب محیط فیزیکی و طول جلسات کار با بچه‌ها باشید. ۳. پیام، رسانه ماست: اگر عصبانی باشیم، احتمالاً بیشتر از ریاضی خشم را به فرزندانمان یاد می‌دهیم؛ اگر احساس اضطراب یا عجله داریم، احتمالاً بیشتر به آنها اضطراب و بی صبری را آموزش می‌دهیم تا روخوانی را. هر گاه که امکان داشت، وقتی واقعاً در شرایط مناسب نیستید، از درس دادن خودداری کنید.

زمینه‌های استعداد، تشویق، استفاده از پیامد به جای تنبیه، توجه به علائق، حمایت از فلسفه مهارتهای در حال پیشرفت، الگو برداری تقویت حس مسئولیت و انتخاب معلمان مدرسه در اکثریت موارد مهم‌تر از توانایی شما در ایفای نقش یک معلم یا راهنما هستند.

یک معلم عالی چه ویژگیهایی دارد؟ تدریس، نه یک علم است و نه یک هنر، بلکه هر دوی آنهاست. معلمان بزرگ باید از تحقیقات در زمینه رشد کودک و رشد انسان، انگیزه، خواندن، نوشتن، ریاضی، علوم، هنر، موسیقی، تربیت بدنی و غیره آگاه باشند و آنها را به کار گیرند. در عین حال معلمان باید هنرمند باشند و روشی سرگرم کننده داشته باشند و همیشه به روشهای خلاق و جالب برای انگیزه دادن به بچه‌ها فکر کنند تا بتوانند مهارتهایی را به کار گیرند که به بچه‌ها انگیزه دهد؛ مهارتهایی را که در آنها قوی نیستند تقویت کنند و به کسب هدفهایی که به خوبی درک نکرده‌اند، علاقه‌مند شوند و با وجود موانع مختلف، به تلاش، جست‌وجو و موفقیت ادامه دهند.

برای آنکه به بچه‌ها کمک کنید از همه استعدادهایی که در نهادشان است تا حد ممکن بهره ببرند، اهمیت زیادی دارد که بر توانایی انتخابهای عاقلانه و منطقی آنها تمرکز کنید تا بتوانند با پیامد‌های انتخابهایشان روبه‌رو شوند و دستاورد‌ها را ارزیابی کنند. ما می‌توانیم و باید این‌گونه باشیم. ما باید محیطی را برای فرزندانمان ایجاد کنیم تا آنها بتوانند موفق شوند و موفقیت را تجربه کنند.

۷. از پیامد‌ها استفاده کنید و بدون نگرش «من که به تو گفته بودم» ، سعی کنید فرزندانتان رابطه علت و معلولی بین اعمال خود و پیامدهای آنها را ببینند. ۸. فرزندانتان را در بحثها و تصمیم‌گیریهای خانوادگی مشارکت دهید. ۹. بگذارید بچه‌ها ببینند که شما چگونه نتایج رفتار‌ها و تصمیم‌هایتان را ارزیابی می‌کنید و آنها را نیز تشویق کنید همین کار را انجام دهند.

۴. ارزشهای خودتان تعیین کننده هستند و فرزندانتان از طریق آنها یاد خواهند گرفت خودشان، اهدافشان و دنیای پیرامونشان را درک کنند. مراقب ارزشهایتان و آنچه به ظرافت به آنها می‌آموزید، باشید. ۵. موقعیت‌هایی را ایجاد کنید که فرزندانتان بتوانند دست به انتخاب بزنند. انتخابهای منطقی مهارتی است که نیازمند تمرین است و هرچه سریع‌تر آنها را شروع کنیم، بهتر است. ۶. موقعیت‌هایی را ایجاد کنید که بر اساس موفقیت فرزندانتان باشند. وقتی بچه‌ها در یک مهارت خاص مهارت یافتند، به سراغ مهارت بعدی بروید یا آنکه کار را کمی مشکل‌تر کنید. البته نه آن قدر مشکل که نتوانند موفق شوند، بلکه به میزانی که آنها را به چالش بکشد.

توصیه‌ها ۱. به خاطر داشته باشید بچه‌هایی که اغلب رفتارهایی مسئولانه دارند، مرکز کنترل درونی قوی تری دارند؛ آنها خود را مسئول همه یا بیشتر نتایج اعمالشان می‌دانند. ۲. به فرزندانتان کمک کنید از طریق الگوبرداری از شما و همچنین از طریق تشویق آنها به ارزیابی این مسئله که رفتارهایشان چه نتایج یا دستاوردهایی به دنبال دارند، مرکز کنترل درونی قوی‌ای بسازند. ۳. به بچه‌ها کمک کنید تا استعدادشان را شکوفا کنند، نه آنکه به شما وابسته باشند. توجه داشته باشید که نباید عادت کنید آنها را از موقعیت‌هایی که خود ایجاد کرده‌اند، بیرون بیاورید. وقتی این کار را کردید، مراقب باشید که با حل مشکلات کوتاه مدت، نمی‌توانید مشکلات بلندمدت را حل کنید.

۵. الگویی از پشتکار باشید؛ با اولین احساس نومیدی تسلیم نشوید. بگذارید بچه‌ها ببینند که همیشه هم برنده نمی‌شوید یا در اولین یا دومین تلاش موفق نمی‌شوید و اینکه بیشتر مسائل یا دستاوردهایی که ارزش موفقیت را دارند، نیازمند مقاومت و تلاش زیادی هستند. ۶. از اینکه احساسات خود را نشان دهید، نترسید. به فرزندانتان بگویید که چه احساسی دارید. اطمینان داشته باشید که آنها شاهد این هستند که شما چگونه با این احساسها برخورد می‌کنید و واکنش‌های شما (به شکل یک الگو) بر چگونگی برخورد آنها با احساسهایشان تأثیرگذار است.

۳. همه افراد خانواده دور هم جمع شوید و احساساتتان را در مورد زندگی و چیزهایی که می‌خواهید تغییر دهید یا روی آنها کار کنید، با هم در میان بگذارید. با یکدیگر برنامه‌ای طراحی کنید و لذتها و نومیدیهایتان را با هم سهیم شوید. ۴. نقاط قوت و موفقیت‌هایتان را با فرزندانتان در میان بگذارید؛ به آنها در مورد کار‌های خوب، مثبت و مفیدی که انجام می‌دهید بگویید، اما به آنها فشار نیاورید، به گونه‌ای دور از خودمحوری و با حساسیت این کار را انجام دهید.

توصیه‌ها ۱. بهترین و کامل‌ترین انسانی که در توانتان است، باشید؛ فرزندانتان به شما به عنوان الگویی از یک فرد بزرگسال می‌نگرند. ۲. اگر از بعضی خصوصیات خود راضی نیستید و می‌خواهید آنها را تغییر دهید، اهدافی کوتاه مدت و بلندمدت برای خود تعیین کنید؛ تلاش خود را شروع کنید. به فرزندانتان کمک کنید، ببینند و درک کنند که شما و آنها قدرت تغییر کردن را دارید و دریابند که یک فرد ممکن است کامل نباشد اما حداقل می‌تواند پیشرفت کند.

همه یا بیشتر مهارتها و تواناییها هنگام تولد شروع به رشد می‌کنند (اگر نه قبل از آن) و سپس طی سالهای کودکی و بزرگسالی کامل یا اصلاح می‌شوند. اهمیت بسیار زیادی دارد که والدین از این امر آگاه باشند و هر چه زودتر محیطی غنی و متنوع برای بچه‌هایشان فراهم کنند؛ محیطی که بچه‌ها بتوانند در آن حس‌هایشان را تجربه کنند، بدنشان را کشف کنند، از بخش‌های مختلف هوش و فکر خود استفاده کنند، فرصتهای خلاقه‌ای داشته باشند و جایگاه خود را در دنیای انسانها بهتر بشناسند. والدین علاوه بر فراهم آوردن محیطی غنی، باید به زمینه‌های خاصی در مسیر رشد که به نظر برجسته‌تر از دیگر زمینه‌ها می‌آیند (چه تواناییهای شخصی و چه مشکلات یا زمینه‌های ناتوانی احتمالی) توجهی خاص داشته باشند. در چنین مواردی، والدین باید کاری بیش از ایجاد محیطی مناسب و غنی انجام دهند و در جست‌وجوی دیگر منابع باشند تا فرزندانشان بتوانند از تواناییهای خود نهایت بهره را ببرند.