بریده‌هایی از کتاب ماری استوارت

افسوس که عقل وسیاست به ندرت درمسیر واحدی قرارمی‌گیرند.

زنان از هیچ مردی به‌ اندازه کسی که در عین احترام از او می‌ترسند خوششان نمی‌آید.

ملکه اسکاتلند بودن درمقایسه با ملکه فرانسه بودن چقدر ناچیز و بی‌اهمیّت است.

انتظار عقل و منطق داشتن از یک زن جوان وعاشق درست مثل آن است که انسان نیمه شب در جستجوی آفتاب باشد.

یکی ازنعمت‌های دوران خردسالی بی‌خبری است. یک کودک سه ساله، یک دختر چهار ساله، یک بچه پنجساله از جنگ وصلح، از نبردها و قراردادها چه می‌فهمد؟

همین که غلامان برای حمل جسد به سالن غرق در سکوت وارد می‌شوند، ناگهان حادثه ناچیزی باعث بروز خشم و نفرت بین حاضرین می‌شود. زیرا درست زمانی که جلادان پیکر غرقه درخون را برای حمل به اتاق مجاور و برای شستشو با سدر و کافور از زمین بلند می‌کنند، چیزی زیر لباس‌های او تکان می‌خورد. هیچ‌کس متوجه نشده که سگ کوچک و محبوب او دور از چشم دیگران خود را زیرلباس‌های او پنهان کرده و به‌خاطر‌ترس از سرنوشت خود محکم خودش را به بدن او چسبانده و حالا در حالی که آغشته بخون است از زیرلباس بیرون می‌جهد. او پارس می‌کند، گاز می‌گیرد و دور خود می‌چرخد و حاضر نیست از لاشه ارباب خود جدا شود. جلادان می‌کوشند او را بگیرند و از جسد دور کنند ولی موفق نمی‌شوند. سگ با خشم و نفرت به سوی این دو خون‌آشامی ‌که با ریختن خون صاحب محبوبش او را خون‌آلود کردند می‌پرد. این سگ کوچک در مقایسه با حاضرین، با پسر ماری استوارت و با هزاران نفری که نسبت به او سوگند وفاداری خورده بودند به مراتب بهتر، عاشقانه‌تر و اگر اغراق نگوئیم انسانی‌تر رفتار کرد.

در عصری که چنین روابطی زنا و خیانت به شوهر و بی‌ارادگی نفس تلقی می‌شد، چنین عملی ناپسند و منفورهمگان بود

همیشه کسانی که سنگ خدا را برسینه می‌زنند، جنگ طلب‌ترین و خشن‌ترین انسان‌های روی زمین هستند، زیرا براین باورند که ماموریت آسمانی فقط برعهده آن‌ها گذاشته شده و لذا گوششان برای شنیدن هرکلمه دیگرکر و چشمانشان برای دیدن سایر انسان‌ها کور است.

در زندگی هرزنی توهینی بالاتر از این وجود ندارد که وی همه چیز خود را تقدیم مردی کند که لیاقت عشق او را ندارد.

اختلافات بین خود را بجای استفاده از شیوه‌های بزرگ منشانه و رو راست متداول بین مردان، با توسّل به شیوه‌های مزوّرانه و تنگ‌نظرانه زنانه ابراز می‌کنند.

نفرتی که انسان را به سکوت وا می‌دارد به مراتب از نفرتی که بصورت داد و فریاد و گله و شکایت بروز می‌کند خطرناک‌تر است

همیشه علاقه بیش از حدّ و دیوانه کننده، ژرفای روح یک زن را برملا می‌کند. تنها درعشق ودرد است که روح یک زن قواره واقعی خودراپیدامی‌کند.

کسی که با سیاست عقد اخوّت می‌بندد دیگرمتعلق بخود نیست و باید از مقرّرات و قوانین کثیف و نا جوانمردانه بیشتر از تمایلات و تمنیّات پاک و مقدّس خود، تبعیّت کند.

غرور سرکش یک زن تنها زمانی می‌تواند به تسلیم و بردباری محض تبدیل شود که آن زن عاشق شده باشد.

ولی هربار که بخواهند حقیقت را با خشونت سرکوب کنند، حقیقت با هزار دوز و کلک در مقابل اعمال خشونت مقاومت می‌کند. اگر اجازه ندهند که حقیقت روز روشن گفته شود، به ناچار در تاریکی شب زمزمه خواهد شد.

جائی که عقل راه چاره‌ای پیدا نمی‌کند، جسارت احمقانه گاهی نجات بخش است.

نجیب زادگان به منازلشان برمی‌گردند. آن‌ها از فردا در لوور بله قربان گوی ملکه‌ای دیگرو مجیز گوی صاحب قدرت دیگری خواهند بود، چون برای درباریان فقط نفس مقام ملاک است وکاری باشخصیّت انسانی صاحب مقام ندارند.

ماری استوارت از شدّت ناراحتی کنترل خود را از دست می‌دهد و اشک از چشمانش سرازیر می‌شود.

با اخراج الیزابت درسال ۱۵۷۰و پرنس اورانین در سال ۱۵۸۰از جرگه کلیسا به عنوان دشمنان اصلی کاتولیسم، عملاً خون آن‌ها مباح شناخته شده و از زمانی هم که پاپ کشتار شش هزارنفر را در شب بارتولمی‌به عنوان یک اقدام قابل تقدیر مورد ستایش قرار داده، هرکاتولیکی می‌داند که اگر یک نفر از این ملحدان زندیق و دشمنان آشتی نا پذیر کلیسا را ولو ناجوانمردانه به قتل برساند، در پیشگاه پروردگار خود کار ثوابی انجام داده است.

گرچه قرون وسطی بیرحم، خشن و وحشتناک است ولی در عین حال عاری از روح و وجدان نیست. حتی در برخی از آداب و رسوم خود با وجود آگاهی به عمق نا انسانی خویش، باز هم به مراتب بهتر از عصر ما است. درآن دوره در هر اعدام، ولو با بربریت و وحشیگری تمام، ازدریچه انسانیت نگاه می‌کردند. قبل از این که جلاد دست خود را برای کشتن یا شکنجه کردن فردی بلند کند، ناچار است به‌خاطر جنایتی که در حق او انجام می‌دهد، از قربانی خود طلب مغفرت و بخشش نماید. به همین سبب اکنون هم جلاد و دستیار وی با صورت پوشیده مقابل ماری استوارت زانو می‌زنند و به خاطر قتلی که موظف به انجام آن هستند از وی طلب عفو می‌کنند. آری جلاد‌های آن عصر به مراتب انسان‌تر از دژخیم‌های عصر ما بودند.

بارون‌های من تحمّل یک پادشاه واقعی و مردمی‌را ندارند و به چشم یک رقیب به من می‌نگرند. با وجود دوستی پادشاه فرانسه وحمایت نیروهای وی و علی‌رغم مودّت وهمبستگی تنگاتنگ ملّت با شخص من، می‌ترسم

ماری استوارت، قبل از این که بتواند چشمانش را به طور کامل باز کند، وارث تاج‌و تخت اسکاتلند می‌شود.

برداشت‌های اولیّه تاثیر به سزائی روی روح انسان دارند و در اعماق قلب هربشری بصورتی سرنوشت سازحکّ می‌شوند.

در زندگی هرزنی توهینی بالاتر از این وجود ندارد که وی همه چیز خود را تقدیم مردی کند که لیاقت عشق او را ندارد. در چنین صورتی یک زن واقعی هرگز خود و طرف دیگر را نخواهد بخشید. بعد از این همه شور و علاقه بین دو نفر، وجود این سردی روابط درعین رعایت ادب و احترام ظاهری، غیر طبیعی است. وقتی چراغی یکبار روشن شد، باید تا آخر بسوزد ولو این که رنگ آن تغییر کند و نور سفید و روشن ناشی ازعشق، به سیاهی حاکی از تنفّر و توهین بدل شود

همیشه احمقانه‌ترین کارها از زرنگترین اشخاص سر می‌زند.

نفرتی که انسان را به سکوت وا می‌دارد به مراتب از نفرتی که بصورت داد و فریاد و گله و شکایت بروز می‌کند خطرناک‌تر است و خواهد فهمید که کسی که این زن مغرور را این چنین مورد توهین قرار بدهد در واقع حلقه طناب دار را با دست خود بگردن خویش انداخته است.

عشق هم مثل هرهنر دیگر باید آموخته، آزمایش شده و با تجربه باشد. هرگز با اولین تلاش راه حل کامل به دست نمی‌آید. قانون همیشه معتبر روانشناسی ثابت کرده که وجود تمایلات شدید مستلزم گرایشی ضعیف‌تر و سپری شده است.

شوق و علاقه بیش از حد باعث به وجود آمدن خیلی چیزها می‌شود. شیفتگی بیش از حد می‌تواند انرژی فوق انسانی و غیر قابل وصفی را دروجود یک انسان ایجادکند و با فشاری غیر قابل مقاومت، خشم بنیان بر افکنی را حتی در آرام‌ترین طبایع به وجود آورد وفرد را فراتر از عادات و خصلت‌هایش به اشکال مختلف تا مرز جنایت سوق دهد. ولی طبیعت علاقه شدید در این است که بعد از طوفان و اوجگیری خسته و کوفته فروکش کرده و در خود فرو می‌رود.

ولی هیچ عاملی نمی‌تواند کسی را که خود را به هلاکت انداخته نجات دهد. خدایان برای شنیدن فریاد قربانیان بی‌عقل گوش شنوائی ندارند.

تاریخ جهان همواره نا عادلانه و غیر انسانی نوشته می‌شود، زیرا تقریباً فقط از معذوریت واجباری که به قدرتمندان تحمیل شده، ازپیروزی وتراژدی شاهزادگان دنیاحکایت می‌کند. ولی در باره سرنوشت خرده پاهای در تاریکی ایستاده سکوت اختیارمی‌کند. گوئی درد و رنج و شکنجه ازبدن به بدن فرق می‌کند.