بریده‌هایی از کتاب علم‌النّفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی

اصطلاح عقل مکتسب یا (عقل بالفعل) از ابن‌سیناست و غزّالی در بحث مراتب عقل آن را از ابن‌سینا اقتباس کرده است عقل مکتسب مرحله‌ای از مراحل کمال نفس است که در این مرتبه صورتهای معقوله اکتسابی در پی «معقولات اولی» در نفس پدید می‌آید، امّا نفس به‌صورت بالفعل به این صورتها توجّهی نمی‌کند و این صورتها در ذهن ذخیره می‌شوند تا هر وقت نفس بخواهد «بالفعل» به آنها مراجعه کند.

مطالعۀ رفتار موجود زنده، یعنی آثاری که از موجود زنده سر می‌زند. بدین‌ترتیب همان‌طور که بعضیها گفته‌اند بهتر آن است که به‌جای استعمال واژۀ روان‌شناسی، اصطلاح «رفتارشناسی» را