بریده‌هایی از کتاب در باب خواندن

بی‌شک، رفاقت با آدم‌ها چیزی پوچ و واهی است، و کتاب خواندن هم رفاقت است. اما دست‌کم رفاقتی است صادقانه، و چون طرف مقابل مُرده یا غایب است، به آن حالتی بیغرض و متأثرکننده میبخشد. وانگهی، رفاقتی است بری از تمام آن چیزهایی که رفاقت‌های دیگر را زشت می‌سازد. چون همهٔ ما، همهٔ ما زندگان، جز مردگانی نیستیم

اگر کتاب به عوض هدایت ما به سمت حیات مستقل ذهن جایگزین آن شود، یعنی هدف غایی خود کتاب پنداشته شود، خطر آن برای ما بیشتر از نفع‌اش خواهد بود.

(من در جای دیگری نشان دادهام که چگونه این فضل به جای اینکه نبوغ او را بخشکاند، آن را شکوفا کرده بود، مانند دسته‌هیزمی که آتش کوچکی را خاموش اما آتش بزرگی را شعله‌ور می‌سازد.)

تئوگنیس در سطور مشهور خود می‌نویسد: "بهترین چیز برای آدمی این است که هرگز زاده نشود...." سوفوکل نیز در اودیپ همین را به اختصار بیان می‌کند: "بهترین چیز هرگز نزادن است."

وقتی ترک‌شان کردیم، خبری از اندیشه‌هایی که رفاقت‌ها را تباه می‌کنند در ذهن ما نیست: دربارهٔ ما چه فکری کردند؟ مبادا خوب رفتار نکردیم؟ آیا از ما خوش‌شان آمد؟ و بیم فراموش شدن به‌خاطر یکی دیگر. تمام آن پریشانی‌های رفاقت در آستانهٔ این رفاقت ناب و آرامِ خواندن پایان می‌یابند. حتی ملاحظهای هم در کار نیست: به آنچه مولیر میگوید فقط به همان اندازه می‌خندیم که به نظرمان خندهدار است؛ وقتی حوصله‌مان از او سر می‌رود، باکی نداریم که این ملال در چهرهمان آشکار شود، و وقتی هم که چنان که باید و شاید با او وقت گذراندیم، با شتاب آن را سر جایش می‌گذاریم انگار نه انگار نبوغی داشته یا آوازه‌ای. هوای این رفاقتِ ناب سکوت است، نابتر از کلام.

خواندن، مادام که برای ما فقط نوعی محرک است که کلید جادویی‌اش در عمق روان ما بابِ سراهایی را می‌گشاید که راه ورود به آنها را نمی‌دانستیم، نقشی خجسته در زندگی ما دارد. اما برعکس خطرناک خواهد شد زمانی که به عوض باز کردن چشم ما به حیات شخصی ذهن، جایگزین آن شود؛