محمد قوچانی

محمد قوچانی (Mohammad Ghouchani) متولد ۱۳۵۵ در شهر رشت، است. او در همان شهر تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را گذراند. سپس برای ادامه‌تحصیل در رشته‌ی علوم‌سیاسی به تهران مهاجرت کرد و در دانشگاه‌های پایتخت به تحصیل پرداخت. قوچانی با تفکرات بلندپروازانه‌ای که از همان دوران تحصیل داشت، به سرعت جذب عرصه‌ی روزنامه‌نگاری و فعالیت‌های سیاسی شد.

در ۲۱سالگی حرفه‌ی روزنامه‌نگاری را آغاز کرد و تاکنون سردبیر بیش از ده روزنامه و نشریه در ایران بوده است. او با قلم تند و صریح خود، نقدهای جدی به سیاستمداران و سردمداران سیاسی آن زمان وارد کرده که منجر به دستگیری‌اش به جرم نشر اکاذیب و توهین به شخصیت‌های سیاسی شد. این دستگیری‌ها موجب شد تا محمد قوچانی در میان اقشار مختلف جامعه شناخته‌تر شود. در سال ۱۳۸۸، پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، به دلیل انتشار نامه‌ی سرگشاده‌ای از «مهدی کروبی» در روزنامه، دستگیر شد.

از آثار معروف او می‌توان به کتاب «نازی‌آبادی‌ها» اشاره کرد که در آن به چگونگی شکل‌گیری تقابل نهادهای مختلف سیاسی در محله‌ی نازی‌آباد پرداخته است. این اثر از سوی علاقه‌مندان به مسائل سیاسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، کتاب «جمهوری مقدس» نیز از آثار دیگر اوست.

بیوگرافی محمد قوچانی

محمد قوچانی در آخرین روز شهریور ۱۳۵۵ در شهر رشت از استان گیلان به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در همان شهر به پایان رساند و پس از آن برای ادامه‌تحصیل در رشته‌ی علوم‌سیاسی به تهران مهاجرت کرد. قوچانی فعالیت حرفه‌ای خود را با روزنامه‌ی «نشاط» آغاز کرد و سپس در روزنامه‌ها و نشریات مختلف به عنوان سردبیر و روزنامه‌نگار به کار خود ادامه داد.

قوچانی با ازدواج با «مریم باقی» و ورود به خانواده‌ی «عمادالدین باقی» و «فاطمه کمالی احمد سرایی» که هر دو از فعالان عرصه‌ی روزنامه‌نگاری و مسائل سیاسی و اجتماعی بودند، بیشتر به عرصه‌ی روزنامه‌نگاری وارد شد. حاصل این ازدواج دو فرزند به نام‌های «ایران» و «حافظ» است.

فعالیت‌های محمد قوچانی در سال ۱۳۸۸، پس از انتخابات، به دستگیری‌اش در حالی که سردبیر روزنامه «اعتماد ملی» بود، منجر شد. او به دلیل انتشار نامه‌ای از «مهدی کروبی» به امامان جمعه به جرم انتشار مطالبی که به نظر مقامات حاکم نادرست و توهین‌آمیز بود، دستگیر شد و ۱۳۱ روز در بازداشت ماند. همچنین در سال ۱۳۹۴ نیز، در پی اعلام جرم دادستانی علیه روزنامه «مردم امروز» که قوچانی سردبیر آن بود، به اتهام توهین به مقدسات، دستگیر شد.

محمد قوچانی در روزنامه‌ها و مجلات

محمد قوچانی در روزنامه‌ها به عنوان یک روزنامه‌نگار تند و شیوانویس شناخته می‌شود. بسیاری از منتقدان و حتی هواداران او بر این باورند که علی‌رغم سن کم، قوچانی توانسته است جایگاه خود را در این عرصه به‌سرعت به دست آورد و در نحوه‌ی نگارش و ارائه‌ی تحلیل‌ها جایگاهی شاخص دارد. او بالغ بر ده‌ها روزنامه و مجله را به راه انداخت که بسیاری از آن‌ها توقیف شدند یا با سردبیر دیگری به کار خود ادامه دادند. اما قوچانی از پای ننشسته و به کار خود کماکان ادامه می‌دهد.

محمد قوچانی در طول سال‌های فعالیت خود سردبیر روزنامه‌ها و نشریات مختلفی بوده است. او سمت‌های سردبیری را در روزنامه‌هایی چون «اعتماد ملی»، «سازندگی»، «شرق»، «هم‌میهن» و مجله‌‌های «شهروند امروز»، «مهرنامه»، «تجربه»، «صدا»، «سیاست‌نامه» و «همشهری ماه» برعهده داشته است. همچنین، در این مدت وی نشریات دیگری نیز به راه انداخت و صاحب امتیاز مجله‌ی «آگاهی نو» بود. نشریات تحت مدیریت او معمولاً به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پرداخته و همیشه از دیدگاه‌های انتقادی و تحلیلی برخوردار بوده است.

محمد قوچانی با قلم تند، صریح و انتقادی شناخته می‌شود. او همواره سعی کرده است که در مقالات و تحلیل‌های خود، مسائل مختلف سیاسی و اجتماعی را به طور شفاف و بدون ترس از واکنش‌های احتمالی نقد کند. تحلیل‌های سیاسی و اجتماعی او از برجسته‌ترین ویژگی‌های نوشته‌هایش است که او را در میان روزنامه‌نگاران برجسته‌ی ایران قرار داده است.

محمد قوچانی در طول دوران حرفه‌ای خود علاوه بر فعالیت در روزنامه‌ها، در چندین مجله نیز صاحب امتیاز و سردبیر بوده است. برخی از مجلاتی که او سردبیر یا صاحب امتیاز آن‌ها بوده عبارت‌اند از:

مجله‌ی «شهروند امروز»: این مجله، تحت سردبیری قوچانی، بیشتر به مسائل روز سیاسی و اجتماعی ایران پرداخته و در دوران انتشار خود تأثیرگذار بوده است.

مجله‌ی «آگاهی نو»: قوچانی همچنین صاحب امتیاز این مجله است. این مجله بیشتر بر مسائل فرهنگی و سیاسی ایران تمرکز دارد.

محمد قوچانی با این مجلات به یکی از روزنامه‌نگاران برجسته‌ی ایرانی تبدیل شده که همواره از ظرفیت نقد و تحلیل مسائل اجتماعی و سیاسی استفاده می‌کند و توانسته جایگاه مهمی در رسانه‌های کشور پیدا کند.

معرفی آثار محمد قوچانی

در ادامه به معرفی آثار مهم و برجسته‌ی قوچانی می‌پردازیم.

کتاب بازی بزرگان

این کتاب در سال ۱۳۷۸ منتشر شد و وقایع‌نگاری جنبش اصلاحات دموکراتیک در ایران است. این کتاب شامل مجموعه‌ای از مقالات است که توسط نویسنده در نشریات مختلف منتشر شده و به رویدادهای اجتماعی کشور در آن دوران پرداخته است.

کتاب یک گام به پیش و دو گام به پس

این کتاب در سال ۱۳۷۹ به چاپ دوم رسید و موضوعات سیاسی حزبی را بررسی می‌کند. قوچانی در این کتاب وقایع انتخابات ششمین دوره‌ی مجلس و انتخابات شوراها را نقد و بررسی کرده است و تحلیل‌هایی در مورد مسائل اجتماعی آن زمان ارائه داده است. همچنین به موضوعات اجتماعی که در سال‌های ۷۷ و ۷۸ رخ داد و تیتر اول روزنامه‌های وقت بود پرداخته است. این کتاب نام خود را از کتاب «ولادیمیر لنین» گرفته است.

پدرخوانده و راست‌های جوان / پدرخوانده و چپ‌های جوان

این دو کتاب در رابطه با وضعیت احزاب راستگرا و چپگرا در ایران و دلایل صعود و نزول آن‌ها در برهه‌های مختلف تاریخی است. نسخه‌های مختلف این کتاب‌ها از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴ منتشر شده‌اند و نقدهایی بر دولت‌مردانی مانند علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی و روند تحولات سیاسی کشور در آن زمان دارند.

کتاب دولت دینی و دین دولتی

این کتاب که در سال ۱۳۷۹ منتشر شد، شامل مجموعه‌ای از مصاحبه‌های قوچانی با شخصیت‌های برجسته‌ای مانند «حسن یوسفی اشکوری»، «عباس عبدی» و «امیر محبیان» است. در این کتاب به رابطه‌ی میان دین و دولت در ایران پرداخته می‌شود.

کتاب یقه سفیدها

این کتاب به مسائل سیاسی و اجتماعی در ایران پرداخته و ریشه‌های اجتماعی و سیاسی طبقات مختلف را بررسی است. در این اثر، قوچانی به بررسی این سوال پرداخته که چرا احزاب مختلف همیشه در یک طبقه‌ی اجتماعی خاص باقی مانده‌اند. این کتاب در سال ۱۴۰۲ منتشر شد.

کتاب جمهوری مقدس

در این کتاب، قوچانی به بررسی تغییرات حزب فقیه در ایران پرداخته است. این اثر در واقع تاریخ‌نگاری تحولات سیاسی جمهوری اسلامی ایران است و نقدهایی بر رفتارها و کنش‌های سیاستمداران در این مسیر دارد.

کتاب برادر بزرگ‌تر مرده است

این کتاب که در سال ۱۳۸۱ منتشر شد، به بررسی جهت‌گیری‌های سیاسی اصلاح‌طلبان و ملی‌گرایان در ایران پرداخته است.

کتاب سه اسلام

این کتاب که در سال ۱۳۸۵ منتشر شد، به بررسی موضوعات اسلام فردی، اسلام فرهنگی و اسلام آزادی‌خواهانه پرداخته است و به نقد مکتب‌های مختلف اسلامی در ایران می‌پردازد.

کتاب فیلسوف‌ها و شومن‌ها

این اثر که در سال ۱۳۸۲ منتشر شد، به بررسی مفاهیم فلسفی و کاربرد آن‌ها در جنبش دوم خرداد پرداخته است. قوچانی در این کتاب از مفاهیمی مانند راست و دروغ، مدنیسم، تجدد و سنت و سکولاریسم واقعی صحبت کرده است. این کتاب نام خود را از کتاب «فیلسوف‌ها و دیوانه» اثر«ریچارد اسکی» گرفته است.

کتاب نازی‌آبادی‌ها

این کتاب یکی از پرفروش‌ترین آثار محمد قوچانی است که در آن به چگونگی شکل‌گیری تقابل‌های سیاسی در محله نازی‌آباد پرداخته است. این اثر به نقد و بررسی مسائل تاریخی و سیاسی ایران پرداخته و در سال‌های مختلف چاپ شده است. همچنین درباره‌ی شکل‌گیری کمیته‌ی انقلاب و چگونگی شکل‌گیری سپاه پاسداران توضیحاتی را ارائه می‌دهد.

فعالیت‌های سیاسی محمد قوچانی

محمد قوچانی علاوه بر فعالیت‌های روزنامه‌نگاری، در عرصه‌ی سیاست نیز فعالیت‌هایی داشته است. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به عضویت در «حزب کارگزاران سازندگی ایران» از سال ۱۳۹۳، مشاوره به رئیس‌جمهور در سال ۱۳۹۶ و دبیر شورای گردآوری، تدوین و مستندسازی آثار رئیس‌جمهور در همان سال اشاره کرد.