توران میرهادی
درباره توران میرهادی
سیده توران میرهادی ۲۶ خرداد ۱۳۰۶ از پدری ایرانی به نام «سید فضل‌الله» با ریشه و تبار تفرشی و مادری آلمانی به نام «گرِتا دیتریش» به دنیا آمد. او از کودکی با دو فرهنگ آلمانی و ایرانی زیست و بزرگ شد. خانوادهٔ وی نقش برجسته‌ای در زندگی او داشتند.
میرهادی استاد ادبیات کودک، نویسنده، کارشناس آموزش‌وپرورش، پایه‌گذار مجتمع آموزشی - تجربی «فرهاد»، از بنیان‌گذاران «شورای کتاب کودک» و بنیان‌گذار «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» بود. میرهادی بیش از ۶۰ سال در زمینهٔ آموزش‌وپرورش و فرهنگ و ادبیات کودکان کوشید. او در این راه، یکی از چهره‌های تأثیرگذار قرن حاضر در ایران بوده است. میرهادی را «مادر ادبیات کودک و نوجوان در ایران» خوانده‌اند.
توران در سال ۱۳۱۱ برای ۶ ماه به مدرسهٔ آلیانس تهران در خیابان ژاله رفت. پس از آن با تصمیم مادرش به دبستان آذر در محلهٔ سرچشمهٔ تهران منتقل شد و سال‌های ابتدایی را در این دبستان به پایان رساند. پس از آن نیز در سال ۱۳۱۷ به دبیرستان نوربخش در خیابان قوام‌السلطنه (سی‌تیر کنونی) رفت و تا سال ۱۳۲۴ در این دبیرستان آموزش متوسطه دید. او با پایان دبیرستان، در رشتهٔ علوم طبیعی (زیست‌شناسی) دانشگاه تهران پذیرفته شد.
میرهادی در جوانی با جبار باغچه‌بان که طرح سوادآموزی بزرگسالان را پیش می‌برد، آشنا شد. حضور در کنار باغچه‌بان به او اهمیت آموزش سواد پایه را یادآوری کرد. در کنار این کار او به‌عنوان دانشجوی آزاد به کلاس‌های درس محمدباقر هوشیار در دانشکدهٔ ادبیات هم می‌رفت که علوم پرورشی و اصول آموزش و پرورش درس می‌داد.
میرهادی از تحصیل در رشتهٔ علوم طبیعی انصراف داد. او تصمیم گرفت برای آموزش در زمینهٔ علوم پرورشی و روان‌شناسی به اروپا برود. او در سال ۱۳۲۵ وارد پاریس شد.
سفرهای پیوسته و دیدن چهرهٔ اروپا پس جنگ جهانی، تأثیر عمیقی بر میرهادی گذاشت. از همان هنگام به نقش آموزش و پرورش در پاسداری از ارزش‌های انسانی یا ویران کردن آن پی برد. در این دوره، نخست، رشتهٔ روان‌شناسی تربیتی را در دانشگاه سوربن به پایان رساند و پس از آن، رشتهٔ آموزش پیش‌دبستانی را در کالج سوونیه ادامه داد. او در کلاس‌های درس هنری والون و ژان پیاژه، دو روان‌شناس مشهور در حوزهٔ معرفت‌شناسی کودک، حضور یافت.
توران میرهادی در سال ۱۳۳۰ به ایران بازگشت.
نخستین کار او، پس از بازگشت از اروپا، حضور در کودکستان بهار و انتقال دانش و تجربه‌هایی بود که در اروپا آموخته بود.
فعالیت متمرکز میرهادی در عرصهٔ آموزش و پرورش اما از سال ۱۳۳۴ با پایه‌گذاری کودکستان فرهاد آغاز شد.
محل این کودکستان، ابتدا، خیابان ژاله در تهران بود. روش کار میرهادی با استقبال والدین ایرانی روبه‌رو شد. وی توانست از سال ۱۳۳۶ دبستان فرهاد را در کنار کودکستان پایه بگذارد. مدرسه راهنمایی فرهاد نیز از سال ۱۳۵۰ کارش را آغاز کرد. از سال ۱۳۵۶ این مجتمع که بیش از ۱۲۰۰ دانش‌آموز داشت در ساختمانی بزرگ در خیابان سهروردی نزدیک سیدخندان به کار ادامه داد. در بیشتر سال‌های دههٔ ۴۰ و ۵۰، مدرسهٔ فرهاد به واحد تجربی تعلیمات عمومی تبدیل شد و پیشرفته‌ترین دیدگاه‌های درون آموزش و پرورش ایران، نخست در این مجتمع بررسی و تجربه و در صورت کسب اعتبار در نظام آموزش و پرورش جاری می‌شد.
توران میرهادی، ادبیات کودکان را هنگامی به‌شکل علمی و اجتماعی شناخت که در فرانسه بود. او در فرانسه و در چارچوب نظام آموزشی، به نقش بدون جانشین ادبیات و هنر کودکان در رشد اجتماعی و فرهنگی کودکان پی برد و پس از آن هنگامی که به ایران برگشت، این تجربه‌ها را در قالب گفتگوهایی با دوست دوران نوجوانی خود لیلی ایمن در میان گذاشت. راه اندازی شورای کتاب کودک در ایران به معنای رسمیت یافتن نهاد ادبیات کودکان در ایران است.
برخی از کتاب‌های توران میرهادی را در فهرست زیر می‌بینیم:
کتاب فارسی اول (با همکاری دیگران، دههٔ ۱۳۴۰)
تعلیمات اجتماعی تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان،
تعلیمات اجتماعی سوم دبستان،
فهرست کتاب‌های مناسب برای کودکان و نوجوانان،
راهنمای تدریس کتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان،
تعلیمات اجتماعی و چهارم برای کلاس چهارم دبستان،
دو گ‍ف‍ت‍ار: ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه آم‍وزش‍گ‍اه‍ی و نقش آن در ای‍ج‍اد ع‍ادت به م‍طال‍ع‍ه،
گ‍ذری در ادبیات کودکان،
جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت،
فرهنگنامه کودکان و نوجوانان،
کتاب کار مربی کودک: ب‍رن‍ام‍ه کار س‍الان‍ه مربی در م‍ه‍د کودک و کودکستان،
آن که رفت، آن که آمد،
مادر و خ‍اطرات پ‍ن‍ج‍اه سال زندگی در ایران،
و کتابی به نام «توران میرهادی».
توران میرهادی ۱۸ آبان ۱۳۹۵ درگذشت.
