از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، که حماس در عملیات طوفانالاقصی به اسرائیل حمله کرد، چشمان دنیا به کشوری دوخته شده که حتی دربارۀ نامش توافقی وجود ندارد. اسرائیلیها آن را «اسرائیل بزرگ» مینامند و فلسطینیها آن را «فلسطین» میخوانند. زنجیرۀ رخدادهای پس از این واقعه پرسشهای زیادی را دوباره مطرح کرده است: نزاع بر سر چیست و از چه زمانی شروع شده؟ به باور ایلان پاپه، ریشۀ این نزاع نه به هفت اکتبر و نه حتی به زمان تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸، که به سال ۱۸۸۲ برمیگردد، یعنی زمانی که نخستین صهیونیستها قدم به خاک فلسطینِ تحتقیمومتِ بریتانیا گذاشتند و، بهکمک بریتانیا و سپس ایالاتمتحده، «استعمارگریِ شهرکنشین» را در فلسطین پیاده کردند.
کتاب تاریخچۀ نزاع اسرائیل و فلسطین، فصل اول — پاسخ کوتاه این سؤال اواخر قرن نوزدهم است، زمانی که فلسطین بارِ دیگر تحت حکومت عثمانی درآمده بود، حکومتی که از سال ۱۵۱۶، بهجز چند دورۀ کوتاه، بر این سرزمین حکمرانی میکرد. بنا بر تخمینهای موجود، تا اواخر قرن نوزدهم حدود نیممیلیون نفر در آنجا زندگی میکردند که در سه منطقه از حکومت عثمانی قرار داشتند: نابلُس، عَکا و اورشلیم[۱]. این سه منطقه کموبیش در جایی قرار داشتند که اکنون اسرائیل و سرزمینهای اشغالی در آنجا هستند. حدود ۷۰ درصد از مردمانش مسلمان بودند و اقلیت قابلتوجهی هم مسیحی و یهودی در آن سکونت داشتند.
مسافران و دیپلماتهای سراسر دنیا این سرزمین را در نقشههایشان با عنوان فلسطین میشناختند و مردمانشان را «اعراب فلسطین» میخواندند. ساکنین این سرزمین با لهجۀ عربیِ خاصِ خودشان حرف میزدند، آدابورسوم خودشان را داشتند، و لباسهای پُر از گلدوزیشان نشان میداد که اهل روستا و قبیلهاند. اما از دهۀ ۱۸۳۰ تا اواخر همان …
