بریده‌هایی از کتاب باران خوبی ها

امیرالمؤمنین (ع) در کلامی نورانی می‌فرماید: «الْعُیونُ مَصَائِدُ الشَّیطَان؛ چشم‌ها دام‌های شیطان هستند.» یعنی جای بسیار مهمی که شیطان از آنجا وارد می‌شود و انسان را به خطا می‌اندازد، چشم انسان است. چشم‌ها همیشه انسان را فریب می‌دهند، مثلاً یکی از دلایل ترس ما از مرگ، چشم ماست. چون با چشممان می‌بینیم که قبر تنگ و تاریک است و این آقا را هم در قبر گذاشتند و رویش خاک ریختند. اگر کسی بخواهد از مرگ نترسد، یا باید چشمش را از مردن و عملیات کفن و دفن دیگران ببندد، یا باید بعد از دیدن مرگ و دفن دیگران بسیار فکر کند تا چشمش او را به خطا نیندازد و این‌گونه به او القا نکند که خدا بی‌رحم است و انسان‌ها را بی‌جرم و تقصیر از بین می‌برد.

اگر کسی کمی اهل دقت باشد می‌تواند از نوع حرف زدن انسان‌ها تمام خصوصیات باطنی آنها و خلاصه‌ای از زندگی‌شان را بفهمد. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «المَرءُ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِه؛ شخصیت هرکس در زیر زبانش پنهان است.»

بعضی وقت‌ها خدا اخبار را به انسان می‌رساند. مثلاً یک نفر از کنار شما رد می‌شود و یک چیزی را تلفنی به دوستش می‌گوید، یا دو نفر در اتوبوس مشغول صحبت هستند و چیزی را می‌گویند که شما احساس می‌کنی الان باید این موضوع به گوش شما می‌رسید. انسان‌هایی که خداوند ادارهٔ زندگی آنها را به عهده می‌گیرد همین‌طور زندگی می‌کنند. این‌گونه نیست که تصادفی چیزی را شنیده باشند؛ هر چیزی می‌شنوند حتماً حکمتی داشته است. اساساً کل زندگی آنها را خدا طراحی کرده است.

داشتن قدرت تمرکز یکی از مهارت‌های لازم هر دین‌دار برای رشد و تعالی روح اوست. کسی که قدرت تمرکز نداشته باشد نمی‌تواند به اعماق روح خود پی ببرد. چنین شخصی دیگر نمی‌تواند صداهای آرامی را که از الهامات قلبی به گوشش می‌خورد، بشنود.

اینکه گفته می‌شود «هر کتابی ارزش یک بار خواندن را دارد» به هیچ وجه سخن درستی نیست. این یکی از غلط‌ترین سخنان رایج است. نه تنها هر کتابی به یک بار خواندنش نمی‌ارزد، بلکه هر آگاهی‌ای هم به یک بار توجه کردن به آن نمی‌ارزد. درست است که ذخیرهٔ ذهنی انسان نزدیک به بی‌نهایت است، ولی این اصلاً درست نیست که انسان این ذخیرهٔ ذهنی را جایگاه هر نوع آگاهی قرار دهد.

یکی از راه‌های به دست آوردن احساس عظمت خداوند متعال و به دل نشاندن آن، سجده و رکوع طولانی است. کسی که سجده و رکوعش را طولانی نمی‌کند، گویا به عظمت خدا سر زده و نگاهی کرده و بعد هم زود سر از سجده برداشته که مبادا شکوه و جلال الهی و قدرت الوهیت و مقام ربوبی خداوند، او را تحت تأثیر قرار دهد. گویا نمی‌خواسته که عظمت خدا را بپذیرد. هر کس سجده‌اش را طولانی کند، انگار خودش را در معرض این قرار داده که خدای بزرگ از او دلبری کند.

نباید رسیدن به فضائل اخلاقی را به عنوان هدف در نظر بگیریم. فضائل اخلاقی، فایده و نتیجهٔ طیّ طریق به سوی فضل الهی هستند، نه هدف آن

مهم‌تر از توجیه رفتار غلط، این است که انسان دیگر «زشتی» آن رفتار غلط و «زیبایی» رفتار صحیح را نمی‌بیند و نسبت به قبح آن رفتار غلط و حُسن آن رفتار درست نابینا می‌شود. از این پس نه فقط در خصوص آن رفتار، بلکه در مورد هر عمل دیگری که آن زشتی را داشته باشد، زشتی آن را نمی‌بیند و در نتیجه یک رفتار بدِ «زبانی»، منجر به صدها رفتار بد دیگر می‌شود. به همین دلیل است که زبان عامل اصلی بدبختی انسان و خراب شدن اوست. یکی از توصیه‌های رسول اکرم (ص) این بود که هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد یا سخن نیکو بگوید یا سکوت کند!

عشق زمانی خیلی قیمتی می‌شود که برای کسی که اصلاً او را ندیده‌ای، خودت را نگهداری. اینجاست که تقوا با عشق پیوند می‌خورد. در تقوا تو باید خودت را برای کسی که اصلاً او را ندیده‌ای حفظ کنی. این نقد نبودن به تقوا مزه می‌دهد.

وقتی درون کیف انسان چیزی نباشد، انسان با انگشت با آن بازی می‌کند. برایش خیلی مهم نیست که چگونه این کیف را حمل کند. اما وقتی چیز ارزشمندی در آن باشد، آن را محکم می‌گیرد، به حدی که دزدان حرفه‌ای که روانشناس هستند از روی عضلات دستش متوجه می‌شوند که چه مقدار پول درون این کیف هست