بریده‌هایی از کتاب درمان شوپنهاور

پس از غلبه بر احساس ترس ناشی از حضور محتوم مرگ، از دوره‌های طلایی آینده حرف می‌زدند. تعداد دیگری زندگی همراه سرطان را موجب دستیابی به خرد بیشتر و شکوفایی فردی می‌دانستند. عده‌ای نیز زندگی آینده را به ترتیب اولویت، برنامه‌ریزی می‌کردند، قویتر می‌شدند و می‌کوشیدند به موضوعات بی‌ارزش، پاسخ منفی، و به امور مهمی همچون عشق به اعضای خانواده و دوستان، تماشای مناظر زیبای اطراف، و لذت بردن از پدیده تغییرات فصلی، پاسخ مثبت بدهند. در آن حال، اغلب بیماران از این امر افسوس می‌خوردند که چرا پس از هجوم سراسری سرطان، به فکر خوب زندگی کردن افتاده‌اند.

«زندگی همین بود؟ پس یک بار دیگر!

باید به گونه‌ای زیست که اگر فرصت دوباره زیستن پیشنهاد شود، بتوان پاسخ مثبت داد و پذیرفت

«در مقابل همه بی‌خردیها، کاستیها و پلیدیهای انسانی، باید گذشت نشان دهیم و به یاد داشته باشیم که آنچه می‌بینیم، در واقع همان بی‌خردیها، کاستیها و پلیدیهای خود ما محسوب می‌شود، زیرا این کاستیها در ذات انسان وجود دارد و ما نیز به آن تعلق، و آن را در درون خویش، نهفته داریم. نباید از سایر افراد، تنها به دلیل دارا بودن چنین پلیدیهایی، به این بهانه آزرده شویم که هنوز در ما پدیدار نشده‌اند. »

رنجهای بزرگ، احساسات مربوط به رنجهای کوچکتر را از بین می‌برند. برعکس، در غیبت رنجهای بزرگ، حتی کوچکترین دردسر و مزاحمت، عذابی بزرگ همراه دارد

در اجرام فروزان سماوی بی‌شمار که سیاره‌های تابناک کوچکتری گرد آنها حرکت می‌کنند، کانونی داغ و سوزان و پوسته‌ای سخت و سرد محاط بر آن هسته، وجود دارد که قشر بدرایحه و مانده روی آن را می‌پوشاند و موجوداتی زنده و آگاه را پرورش می‌دهد که این واقعیت، جهان هستی است.

زندگی شاد، غیرممکن است؛ بهترین کار، این است که انسان بتواند زندگی قهرمانانه داشته باشد.

مگر انسان غیر از لحظات شگفت‌انگیز و مقدس میان بودن و خودآگاهی، چه دارد؟ تنها موهبت گرانبهای هستی، مقدس و شایسته احترام است. زیستن در ناامیدی به بهانه فانی بودن زندگی، یا به بهانه اینکه هدف درونی والاتری وجود ندارد، ناسپاسی ناشی از بی‌خردی است. چرا باید آن همه عشق را صرف یک تصور واهی کرد، در حالی که عشق اندکی در زمین وجود دارد؟ بهتر است از راهکار اسپینوزا و اینشتین پیروی شود: سرها را خم کنیم، در برابر قوانین و رمز و رازهای ظریف طبیعت، کلاه از سر برداریم، و سپس به دنبال زندگی کردن برویم.

می‌دانم که اعضای گروه از این به بعد به جای کمک کردن، تنها قضاوت می‌کنند.

«در مقابل همه بی‌خردیها، کاستیها و پلیدیهای انسانی، باید گذشت نشان دهیم و به یاد داشته باشیم که آنچه می‌بینیم، در واقع همان بی‌خردیها، کاستیها و پلیدیهای خود ما محسوب می‌شود، زیرا این کاستیها در ذات انسان وجود دارد و ما نیز به آن تعلق، و آن را در درون خویش، نهفته داریم. نباید از سایر افراد، تنها به دلیل دارا بودن چنین پلیدیهایی، به این بهانه آزرده شویم که هنوز در ما پدیدار نشده‌اند. »

سوم اینکه فروید نشان داد انسان، ارباب خانه خود نیست و بیشتر رفتارهای او تابع نیروهای خارج از آگاهی است. بدون تردید شوپنهاور در این انقلاب فکری، نقشی مشابه فروید دارد، ولی هرگز به تأثیر او اشاره نمی‌شود. آرتور شوپنهاور چندین سال پیش از تولد فروید، این فرضیه را مطرح ساخت که نیروهای زیست‌شناسانه زیادی بر انسان حکومت می‌کند، ولی او با خودفریبی، تصور می‌کند فعالیتهای خود را آگاهانه برمی‌گزیند.

آرتور شوپنهاور چندین سال پیش از تولد فروید، این فرضیه را مطرح ساخت که نیروهای زیست‌شناسانه زیادی بر انسان حکومت می‌کند، ولی او با خودفریبی، تصور می‌کند فعالیتهای خود را آگاهانه برمی‌گزیند.

سه انقلاب عمده فکری، انگاره محوریت انسان را مورد تهدید قرار می‌دهد. نخست اینکه کوپرنیک اثبات کرد زمین، مرکزی که همه اجرام، دور آن می‌گردند، نیست. دوم اینکه داروین اطلاع داد انسان کانون زنجیره حیات نیست، بلکه همچون سایر موجودات، حاصل تکامل شکلهای دیگر حیات است. سوم اینکه فروید نشان داد انسان، ارباب خانه خود نیست و بیشتر رفتارهای او تابع نیروهای خارج از آگاهی است.

«انسان توسط روح زیست‌شناسانه به تسخیر درآمده، تحت سلطه آن قرار گرفته، و از خویشتن جدا شده است، زیرا هرگز به دنبال علایق خود نمی‌رود، بلکه به دنبال خواسته‌های فرد سومی می‌رود که در آینده به دنیا می‌آید. »

اگر از منظر ابدیت به رویدادهای عذاب‌آور روزانه بنگریم، آن را کمتر مختل‌کننده خواهیم یافت.

سقراط آشکارا می‌گوید: «اگر می‌خواهی خوب زندگی کردن را بیاموزی، باید خوب مردن را یاد بگیری».

شوپنهاور می‌گوید درک این موضوع که افراد دیگر، بیشتر از ما رنج می‌برند، همیشه می‌تواند لذتبخش باشد.

«... اینک، در پایان راه، فرسوده ایستاده‌ام، پیشانی خسته من، به دشواری، تاج افتخار را، تحمل می‌کند، هرچند شادمانه، به آنچه کرده‌ام، و همواره، در برابر سخنان سایر افراد، بی‌پروا بوده‌ام، می‌نگرم... »

هیچ انسانی در پایان عمر، در صورتی که سالم و دارای قدرت ذهنی مناسب باشد، هرگز آرزو نمی‌کند که زندگی را از سر گیرد و ترجیح می‌دهد نیستی کامل را انتخاب کند.

هر عاشقی پس از وصال، دچار دلسردی و سرخوردگی زیادی می‌شود و نمی‌داند چگونه آنچه با چنان اشتیاقی در ذهن داشته است، پیآمدی بیشتر از سایر رضایتمندیهای جنسی ندارد. در نتیجه احساس می‌کند منفعت زیادی نبرده است.