بریده‌هایی از کتاب هنر عشق ورزیدن

یادگیری تمرکز مستلزم آن است که تا حد ممکن از گفتگوی سطحی بی‌مایه و پیش‌پاافتاده، یعنی گفتگویی که اصیل نیست اجتناب کرد

«کسی که هیچ نمی‌داند، به هیچ‌چیز عشق نمی‌ورزد. کسی که نمی‌تواند هیچ کاری بکند، هیچ نمی‌فهمد. کسی که هیچ نمی‌فهمد، بی‌ارزش است. اما او که می‌فهمد، عشق هم می‌ورزد، توجه هم می‌کند، می‌بیند… هرچه دانش بیشتری در چیزی ذاتی باشد، عشق، عظیم‌تر می‌شود… هر که تصور می‌کند همهٔ میوه‌ها همان زمانی می‌رسند که توت‌فرنگی می‌رسد، از انگور هیچ نمی‌داند.»

آن‌ها ادعا می‌کنند فقط یک شهید یا آدم دیوانه می‌تواند در دنیای امروز عشق بورزد؛ و درنتیجه، همهٔ مباحث مربوط به عشق چیزی نیست جز موعظه و سخنرانی

آدم‌های ماشینی نمی‌توانند عشق بورزند؛ آن‌ها می‌توانند «بسته‌های شخصیتی» خود را با هم مبادله کنند و امیدوار باشند که معاملهٔ منصفانه‌ای صورت داده‌اند

روابط انسانی اساساً روابطِ آدم‌های ماشینی ازخودبیگانه‌شده‌ای است که هر یک امنیت خود را در نزدیکی و همرنگی با جماعت می‌داند نه در این‌که فکر، احساس و عمل متفاوتی داشته باشد. در عین این‌که هر کسی سعی می‌کند تا حد ممکن به بقیه نزدیک شود، همه تنهای تنها می‌مانند و نوعی حس عمیق ناامنی، اضطراب و گناه، آن‌ها را در بر می‌گیرد، حسی که زمانی ایجاد می‌شود که نمی‌توان بر جدایی بشری فائق آمد

عشق اروتیک، اگر عشق باشد، یک مقدمه دارد و آن این است که من با عصارهٔ وجودم عشق بورزم و فرد دیگری را در عصارهٔ وجودش تجربه کنم. در اصل همهٔ انسان‌ها مثل هم هستند. ما همه جزئی از یک کل هستیم؛ ما همه یکی هستیم. وقتی چنین وجودی داریم نباید برای ما فرق کند به چه کسی عشق می‌ورزیم.

اگر تجربهٔ ما از دیگری عمق بیشتری داشت، اگر می‌توانستیم بی‌انتها بودن شخصیت او را درک و لمس کنیم، دیگر برایمان این‌قدر آشنا نمی‌شد و معجزهٔ چیرگی بر موانع می‌توانست هر روز از نو رخ دهد؛

عشق کودکانه از این اصل پیروی می‌کند: «عشق می‌ورزم چون به من عشق ورزیده می‌شود.» عشق بالغانه از این اصل پیروی می‌کند: «به من عشق ورزیده می‌شود چون عشق می‌ورزم.» عاشق نابالغ می‌گوید: «به تو عشق می‌ورزم چون به تو نیاز دارم.» عاشق بالغ می‌گوید: «به تو نیاز دارم چون به تو عشق می‌ورزم.»

برای خاطر آنچه هستم به من عشق ورزیده می‌شود یا شاید به عبارت دقیق‌تر بتوان گفت به من عشق ورزیده می‌شود چون هستم. این تجربه که مادر به من عشق می‌ورزد، تجربه‌ای انفعالی است. مجبور نیستم کاری انجام بدهم تا به من عشق ورزیده شود. عشق مادر نامشروط است. تنها کاری که باید بکنم این است که باشم، بچهٔ او باشم. عشق مادر، سعادت است، آرامش است، لازم نیست کسب شود و مستلزم شایستگی نیست.

اگر او را عمیق‌تر از این بشناسم، درمی‌یابم او مضطرب و نگران است؛‌ می‌دانم که او احساس تنهایی و گناه می‌کند. در این صورت می‌دانم عصبانیت او فقط مظهر چیزی عمیق‌تر است. درنتیجه، بیشتر، او را کسی می‌دانم که نگران و ناراحت است، یعنی عذاب می‌کشد؛ نه کسی که عصبانی است.

مهم‌ترین مرحلهٔ این‌که یاد بگیریم تمرکز کنیم این است که یاد بگیریم با خودمان تنها باشیم بدون این‌که مطالعه کنیم، به رادیو گوش کنیم، سیگار بکشیم یا چیزی بنوشیم. درواقع، توانایی در تمرکز به‌معنای توانایی در تنها بودن با خویشتن است و این توانایی، بی‌کم‌وکاست شرط توانایی در عشق ورزیدن است

یکی از ابعاد تأسف‌آور برداشت غربی‌ای که ما از انضباط (مثل هر فضیلت دیگر) داریم، این است که تصور می‌شود تمرین آن تا حدی دردناک است و فقط اگر دردناک باشد می‌تواند «خوب» باشد. مدت‌ها پیش، شرق پی برده است که آنچه برای انسان‌ـ برای جسم و روح اوـ خوب است باید مطلوب نیز باشد؛ حتی اگر لازم باشد در ابتدا بر مقداری مقاومت غلبه کرد.

«عشق می‌ورزم چون به من عشق ورزیده می‌شود.» عشق بالغانه از این اصل پیروی می‌کند: «به من عشق ورزیده می‌شود چون عشق می‌ورزم.» عاشق نابالغ می‌گوید: «به تو عشق می‌ورزم چون به تو نیاز دارم.» عاشق بالغ می‌گوید: «به تو نیاز دارم چون به تو عشق می‌ورزم.»

تجربهٔ نخستِ عاشق «شدن» را با حالتِ دائمی عاشق بودن یا به عبارت بهتر، با عاشق «ماندن» اشتباه می‌گیریم.

اگر دو نفر مثل همهٔ ما که با هم غریبه بوده‌اند ناگهان اجازه بدهند دیوارِ بین آن‌ها فرو بریزد و احساس نزدیکی و یگانگی کنند، این لحظهٔ یگانگی، یکی از نشاط‌آورترین و هیجان‌انگیزترین تجارب در زندگی است. برای کسانی که درها به‌روی آنان بسته شده و تنها و بی‌عشق مانده‌اند، این شگفت‌انگیزتر و معجزه‌گونه‌تر است. این معجزهٔ صمیمیتِ ناگهانی اغلب درصورتی تسهیل می‌شود که با کامیابی و جاذبهٔ جنسی، ترکیب یا شروع شود. با وجود این، این نوع عشق بنا به طبیعتش ماندگار نیست. دو نفر به‌خوبی با هم آشنا می‌شوند، صمیمیتشان خاصیتِ معجزه‌آسای خود را کم‌کم از دست می‌دهد تا این‌که خصومت‌شان، دلسردی‌هایشان و خستگی روحی دوطرفه‌شان هرچه که از هیجان اولیه باقی مانده باشد را نابود می‌کند. با وجود این، در ابتدا این چیزها را نمی‌دانند؛ در واقع، آن‌ها شدتِ شیفتگی و این‌که «دیوانهٔ یکدیگر هستند را شاهدی دالِ بر شدت عشق‌شان می‌دانند. درحالی‌که ممکن است این شدتِ شیفتگی فقط دالِ بر میزان تنهایی و اندوه قبلی‌شان بوده باشد.

عشق ورزیدن یعنی خود را بدون هیچ ضمانتی متعهد کردن، خود را به‌طور کامل تسلیم کردن به این امید که عشقمان در معشوق، عشق تولید خواهد کرد

هر کسی که در وهلهٔ اول بر ایمنی و امنیت به‌عنوان شروط اصلی زندگی تأکید و پافشاری کند، نمی‌تواند ایمان داشته باشد؛

ایمان غیرعقلانی یعنی پذیرشِ درست‌ترِ یک چیز فقط چون که یک مرجع قدرت یا اکثریت چنان می‌گویند. درحالی‌که ایمان عقلانی در یک اعتقادِ مستقلِ مبتنی بر مشاهده و تفکر ثمربخشِ خود فرد برخلاف نظر اکثریت ریشه دارد.

قوهٔ ذهنی تفکر عینی، عقل است. ساحت هیجانی که در پشت عقل قرار دارد ساحت فروتنی است.

لازم به گفتن نیست که کسانی باید بیشتر از همه تمرکز را تمرین کنند که به یکدیگر عشق می‌ورزند.