بریده‌هایی از کتاب گتسبی بزرگ

سی‌سالگی ــ نوید یک دهه تنهایی، آب‌رفتن فهرست آدم‌های مجردی که خواهیم شناخت، آب‌رفتن انبان شوروشوق، آب‌رفتن موی سر.

لبخندش یکی از آن لبخندهای کمیاب بود، همراه با نوعی اطمینان خاطر بیکران، که آدم شاید چهار یا پنج بار در عمرش به آن بربخورد. این لبخند در یک لحظه به کل دنیای بیکران زده می‌شد ــ یا به نظر می‌رسید زده می‌شد ــ و بعد متمرکز می‌شد روی تو، آن هم با طرفداری جانانه‌ای از تو. درکت می‌کرد تا جایی که می‌خواستی درک بشوی، باورت می‌کرد آن‌طور که خودت می‌خواستی خودت را باور داشته باشی، و به تو اطمینان می‌داد که دقیقآ همان تصوری را از تو دارد که تو در بهترین حالت می‌خواستی داشته باشد.

کاترین خودش را چسباند به من و زیر گوشم گفت: «هیچ‌کدوم‌شون نمی‌تونن آدمیو که باهاش ازدواج کردن تحمل کنن.»

«می‌دونی، من فکر می‌کنم همه‌چیز به‌هرحال مزخرفه. همه همین‌طور فکر می‌کنن ـ آدم‌های خیلی باهوش.

«باید یاد بگیریم دوستی‌مونو با آدم‌ها تا موقعی که زنده‌ن نشون بدیم، نه بعد از مردن‌شون. بعد از مردن‌شون، روال من اینه که بذارم‌شون به حال خودشون.»

اما جوردن کنارم بود که برخلاف دِیزی عقلش می‌رسید رؤیاهای کاملا فراموش‌شده را از این سن وسال به آن سن وسال نکشاند.

«هیچ‌وقت دوست‌تون نداشته، می‌شنوین؟ فقط به این علت با شما ازدواج کرد که من بی‌پول بودم و اون هم خسته شده بود از این‌که منتظرم بمونه. اشتباه وحشتناکی کرد، ولی ته دلش هیچ‌وقت کسی رو دوست نداشته جز من!»

هیچ گیجی و حیرتی مثل گیجی و حیرت آدم‌های ابله نیست،

همیشه غم‌انگیز است نگاه‌کردن از چشمی دیگر به چیزی که قدرتت را صرف کنار آمدن با آن کرده‌ای.

این رؤیاها گریزگاهی برای قوه خیال او بودند، نشانه‌ای مجاب‌کننده از غیرواقعی‌بودن واقعیت، وعده‌ای از این‌که سنگ‌بنای دنیا کاملا امن وامان روی بال جن وپری گذاشته شده.

خوشحالم که دختره. و امیدوارم نفهم از کار دربیاد.` برای دختر بهترین چیز تو دنیا اینه که بشه یه خوشگل نفهم.»

از دید ناظر تصادفی در خیابان‌هایی که داشتند تاریک می‌شدند، ردیف پنجره‌های زرد ما نیز بر فراز شهر لابد سهم خودش را در عالم اسرار آدمیزاد داشت، و من همان ناظر بودم که به بالا نگاه می‌کرد و به بحر حیرت می‌رفت. هم تو بودم و هم بیرون، و تنوع بی‌پایان زندگی هم جذبم می‌کرد و هم دفع.

با هق‌هق گفت: «یه وقتی دوستش داشتم ــ ولی تو رو هم دوست داشتم.» چشم‌های گتسبی باز و بسته شدند. گفت: «منو هم دوست داشتی؟»

هیچ مایه‌ای از گرما یا سرما نمی‌تواند برابری کند با آنچه آدمی قادر است در قلب شبح‌آسای خود تلنبار کند.

و تنوع بی‌پایان زندگی هم جذبم می‌کرد و هم دفع.

هیچ تفاوتی میان آدم‌ها از نظر اصل ونسب و درجه هوش به عمق تفاوت میان ناخوش‌ها و سالم‌ها نیست

بخشی از مواهب اولیه زندگی در زمان تولد نامساوی تقسیم می‌شود

دل به دریا زدم و گفتم: «من اگه بودم این‌همه توقع نداشتم. گذشته رو نمی‌شه تکرار کرد.» با ناباوری داد زد: «گذشته رو نمی‌شه تکرار کرد؟ اتفاقآ می‌شه تکرار کرد!» سرآسیمه به دوروبر نگاه کرد، انگار گذشته همان‌جا در سایه خانه‌اش مخفی شده بود، درست آن طرف جایی که دستش می‌رسید. گفت: «می‌خوام همه‌چیزو بکنم درست همون‌جور که قبلا بوده.» خیلی مصمم سرش را تکان داد. «حالا می‌بینه.»

از آنچه می‌گفت، حتی از احساساتی‌گری هولناکش، به یاد چیزی می‌افتادم ــ ریتمی گریزپا، تکه‌ای از واژه‌های گم‌شده، که مدت‌ها پیش‌تر در جایی شنیده بودم. یک لحظه عبارتی آمد نوک زبانم و لب‌هایم مثل لب‌های آدم لال از هم باز شدند، انگار روی لب‌هایم چیزی بیش از باریکه‌ای از هوای مرتعش در تقلا بود. اما از لب‌هایم صدایی درنیامد، و چیزی که داشتم به یاد می‌آوردم برای همیشه ناگفته ماند.

کمی چانه‌اش را بالا گرفته بود، انگار چیزی گذاشته بود روی چانه‌اش که هر آن ممکن بود تعادلش به هم بخورد و بیفتد. اگر هم از گوشه چشمش مرا می‌دید بروز نمی‌داد ــ راستش آن‌قدر تعجب کرده بودم که نزدیک بود زیرلب عذرخواهی کنم که با ورودم مزاحمش شده‌ام.