بریده‌هایی از کتاب رهایی از تکبر پنهان

پیامبر گرامی و عزیز ما می‌فرمایند: «مَن حَلَبَ شاتَهُ و رَقَعَ قَمیصَهُ و خَصَفَ نَعلَهُ و واکلَ خادِمَهُ و حَمَلَ مِن سُوقِهِ، فَقَد بَرِئَ مِن الکبرِ؛ هر کس خودش گوسفندش را بدوشد و جامه‌اش را وصله کند و کفشش را پینه زند و با خدمتکارش هم غذا شود و کالایش را از بازار [به خانه] حمل کند، بی گمان از کبر پاک شده است.»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «طَلَبْتُ الْخُضُوعَ فَمَا وَجَدْتُه إِلَّا بِقَبُولِ الْحَقِّ. اقْبَلُوا الْحَقَّ فَإِنَّ قَبُولَ الْحَقِّ یبَعِّدُ مِنَ الْکبْر؛ خضوع را جستجو کردم، پس آن را نیافتم مگر در قبول کردنِ حقّ. حقّ را بپذیرید چراکه پذیرش حق، انسان را از کبر جدا می‌کند.»

استغفار، تنفّر از بد بودن، و بیزاری از «در اوج پاکی نبودن»، راه را برای اصلاح نفس باز می‌کند.

یکی از راه‌های مهم عملی برای درک تکبّر پنهان، انجام گستردهٔ رفتار متواضعانه است.

برای پیدا کردن تکبّر پنهان هم باید با انسان‌های متواضع نشست و برخاست کنیم

آن وقت است که علت عصبانیت‌های خود را می‌فهمیم که چیزی جز تکبّر پنهان نیست.

از او بپرسیم آیا اگر بر دیگران تفوق پیدا کند و یا دیگران به برتری او اعتراف کنند، لذت می‌برد؟

در بین راه‌های جلوگیری از تکبّر پنهان، مهم‌تر از همه تفکر و محاسبهٔ نفس است.

یکی از علامت‌های تکبّر پنهان این است که انسان به کفّار علاقه داشته باشد یا اینکه از آنها بَدش نیاید.

پیامبر گرامی اسلام (ص) صریحاً می‌فرمایند: «أحَبُّ المؤمِنینَ إلی اللّه ِ مَن نَصَبَ نَفْسَهُ فی طاعَةِ اللّهِ، و نَصَحَ لاُمّةِ نَبیهِ، و تَفکرَ فی عُیوبِهِ، و أبْصَرَ و عَقَلَ و عَمِلَ؛ محبوب‌ترین مؤمنان نزد خدا کسی است که در راه طاعت خدا خویشتن را به رنج و کوشش افکند، خیرخواه و دلسوز امّت پیامبر او باشد، در عیب‌های خود بیندیشد، بینش و خرد خود را به کار گیرد و کار کند.»