بریده‌هایی از کتاب فوتبال علیه دشمن

خبرنگار پرسید: «پس مشکلِ آلمانی‌ها چیست؟» و فن‌هانگم پاسخ داد: «خُب، البته مشکل آن‌ها نیاکان عوضی‌شان است.»

تفاوت به فرهنگ طبقهٔ کارگری هلند برمی‌گردد. آن‌ها بحث و مجادله را دوست دارند. آن‌ها کالوَنیست بودند (کاتولیک‌های هلندی ویژگی‌های شدید کالونیستی دارند) و کالوَن ۱۱ به وفادارانش گفته بود به کشیش‌ها اهمیتی ندهند و خود انجیل را بخوانند. نتیجهٔ این طرز تفکر این است که فوتبالیست بیست‌سالهٔ هلندی تصور می‌کند که به‌اندازهٔ مربی‌اش فوتبال را می‌فهمد. دیدگاه انگلیسی‌ها این است که مربی، مربی است. سن‌وسالش از بازیکنان بیشتر است و همیشه حق با اوست. به همین دلیل وقتی رابسون را سؤال‌پیچ می‌کنند، به افتخاراتش و تعداد سال‌هایی که در فوتبال بوده اشاره می‌کند.

کاتناچو کلمه‌ای معادلِ سیستم دفاعی شده است. در زبان ایتالیایی این کلمه به معنای قفل است. در فوتبال معنای سیستمی را دارد که سوییپر پشتِ مدافعانش باقی می‌ماند و تیم از روش یارگیری نفربه‌نفر استفاده می‌کند و به این روش دیوارهای محکمی مقابل دروازه ایجاد می‌کند و منتظر حملهٔ حریف می‌ماند. شاید این روش فوتبالی خسته‌کننده باشد، ولی در جام جهانی دیده‌ایم که نتیجه‌بخش بوده. خیلی از کشورها از این سیستم استفاده می‌کنند، ولی این روش تخصص ایتالیایی‌هاست.

چهار سبک بازی در دنیای فوتبال وجود دارد. فوتبال مبتنی بر توپ‌های بلند، مثل بریتانیا. فوتبالِ جامع که آژاکس و در مقاطعی بارسلون و میلان نشان می‌دادند. فوتبالِ سرخوشانهٔ احساسی برزیلی که البته خالص‌ترین نوع آن در مقطعی در افریقای جنوبی دیده می‌شد. و کاتناچو ۱. سیستمی دفاعی و ایتالیایی. کمتر تیمی فقط فوتبال جامع یا فوتبال تنها مبتنی بر توپ‌های بلند بازی می‌کند. معمولاً تلفیقی از سبک‌های مختلف ارائه می‌شود. در افراطی‌ترین تیمِ دفاعی هم یک بازیکن کناری خلاق می‌تواند برزیلی بازی کند. اما به‌هر حال هر تیمی در جهان به یکی از این سیستم‌ها گرایش بیشتری دارد.

اهالی آمستردام در میدان لایدشپلاین ۲ دوچرخه‌های‌شان را به هوا پرتاب می‌کردند و فریاد می‌زدند: «هورا، دوباره دوچرخه‌های‌مان را پس گرفتیم!» قبلاً آلمانی‌ها در بزرگ‌ترین دوچرخه‌دزدی تاریخ، تمام دوچرخه‌های هلندی‌ها را در زمان اشغال هلند مصادره کرده بودند.

ژنرال مرلو ۱۸ گفت: «اگر قرار بود تصوری که جهانیان نسبت به آرژانتین داشتند، تصحیح شود جام جهانی تنها رویدادی است که شیوهٔ زندگی واقعی آرژانتینی‌ها را نشان می‌دهد.»

مردم احساس می‌کنند این‌جا سرزمینی است که طلا و الماس در آن فوران می‌کند؛ جایی که فقط حماقت مردم مانع موفقیت‌شان می‌شود

در جریانِ حملهٔ آلمان به کیف، آلمانی‌ها مسابقه‌ای را برابر دینامو ترتیب دادند. هواداران همگی سربازانِ آلمانی بودند که با مسلسل بازی را تماشا می‌کردند. وقتی اوکراینی‌ها جلو افتادند، سربازان شروع به شلیک به پای بازیکنان حریف کردند. با وجود افتادن چند بازیکن، دینامو توانست پیروز شود. پس از سوتِ پایان تمام بازیکنان اعدام شدند. به‌طور خلاصه، این یک فرار به‌سوی پیروزی با پایانی تلخ بود. در واقع فیلم معروف فرار به‌سوی پیروزی ۷ به‌خاطر همین بازی ساخته شد، و بازیگری که نقش دروازه‌بان را بازی کرد، آن‌قدر کارش خوب بود که یک باشگاه برای امضای قرارداد به او پیشنهاد داد.

فوتبال افیون جدید توده‌ها بود

مردم هم فقط اگر رسانه‌های جهت‌دار ورزش زنان را پوشش بدهند، دنبالش می‌کنند. کاترین جی، مورخ ورزشی دانشگاه بارنارد نیویورک معتقد است تعداد کمی از خوانندگان خواهان پوشش ورزش‌های زنان هستند. او گفت: «بسیاری از خوانندگان زن بیشتر به ورزش مردان علاقه دارند تا زنان. برای نسل‌های پیش، ورزش یکی از راه‌های تشخیص هویت مردانه، برای مرد شدن بوده است. ورزش زنان هرگز توجه جهانیان را به خود جلب نکرده، شاید به‌جز تنیس و گلف.» به عقیدهٔ جی، حالا این شرایط در حال تغییر است.

خدا کسانی را که می‌خواهد تنبیه کند، به آن‌چه می‌خواهند می‌رساند!

زمانی که بدانید آزادانه و همان‌طور که دوست دارید می‌توانید خودتان را ابراز کنید، نیازی نیست که حتماً آن کار را انجام دهید

زمانی که بدانید آزادانه و همان‌طور که دوست دارید می‌توانید خودتان را ابراز کنید، نیازی نیست که حتماً آن کار را انجام دهید.» به همین دلیل تعداد تماشاگران ورزشگاه‌ها کاهش یافت.

مدت زیادی شایع شده بود که اتفاقات تلخی رخ داده بود، اما مقامات سال‌ها سکوت کردند. پیکر قربانیان این حادثه بلافاصله از دسترس دیگران دور شد تا تعدادِ دقیق قربانیان را پنهان کنند. والدین فقط چهل دقیقه پیش از خاکسپاری جمعی، جسد فرزندان‌شان را در حضور مأموران پلیس تحویل گرفتند. مدت‌ها پس از این حادثه، هیچ مسابقه‌ای در ورزشگاهِ لنین برگزار نشد.

اولین‌باری که خواندنش را شروع کردم، آن‌قدر جذاب بود که روی کتاب خوابم برد. با خودم فکر کردم چه اکسیر خوبی است؛ برای این روزهای در تبعید از فوتبال

فوتبال هرگز فقط فوتبال نیست. در بحث‌های فوتبالی، برزیلی‌ها انتظاری که از کشورشان دارند مطرح می‌کنند. لوییز ادواردو سوارز جامعه‌شناس می‌گوید: «شاید برای انگلیسی‌ها هم چنین باشد. وقتی تیم‌ملی ما بازی می‌کند، احساس می‌کنیم هویت کشور ما در زمین بازی می‌کند و ارزش‌های ما به جهانیان نشان داده می‌شود.» البته برزیلی‌ها بیشتر از انگلیسی‌ها چنین احساسی دارند. از نگاه برزیلی‌ها، کوتینیو، زاگالو و لازارونی که طرف‌داران فوتبالِ خسته‌کننده بودند، نه‌تنها بازنده بلکه خائن بودند. موضوع موردبحث در سیاست هم مثل فوتبال این است که آیا برزیل باید از اروپا تقلید کند یا تلاش کند به گذشتهٔ خودش برگردد؟ برزیل امروز عقب مانده (برای امتحان سری به ریو بزنید)، ولی خلاق است. فوتبال، سامبا و سینمای برزیل فوق‌العاده است. آن‌ها بیشترین بدهی جهانی را هم دارند. نوگراهای سیاست، مثل فوتبال، می‌خواهند برزیل را به آلمانِ دوم تبدیل کنند.

ریو دو ژانیرو در حقیقت دو شهر است؛ یکی مثل ژوهانسبورگ و دیگری مثل سووتو. ثروتمندهای سفیدپوست کنار ساحل زندگی می‌کنند و فقیرهای سیاه‌پوست در آلونک‌های دامنهٔ کوهپایه‌ها. خانه‌های این‌جور شهرها و محله‌ها ۱ در ظاهر و از پایین، مثل خانه‌های قشنگ تابستانی به‌نظر می‌رسد، و این همان زاویه‌ای است که ثروتمندان همیشه آن‌ها را می‌بینند. میزان جرم و جنایت در آن‌ها بسیار بالاست و ساکنانش می‌توانند حضور یک آدم پول‌دار را از یک مایلی بو بکشند. در آن‌جا مترو تهویه ندارد. از آب روان، برق، ساحل و هیچ‌چیز دیگر هم خبری نیست.

به‌نظر می‌رسید به دستور نظامیان، به بازیکنان مواد نیروزا هم تزریق می‌کردند. یکی از منابع خبر داد که ماریو کمپس و آلبرتو تارانتینی پس از بازی فینال به‌قدری توپ بودند که یک ساعت پس از بازی هم باید می‌دویدند تا به حالت عادی برگردند. نمونهٔ ادرار بازیکنان را برای آزمایش دوپینگ اوکامپو مسئول تدارکات آرژانتین تهیه می‌کرد، که البته یکی دیگر از گروه تدارکات تیم هم این کار را می‌کرد؛ نتیجهٔ آزمایش یکی از بازیکنان، او را باردار نشان داد!

ژنرال انکیزو هوادار فوتبال نیست و هنگام مسابقهٔ فینال برابر هلند، تنها مسافر یک اتوبوس در بوینس‌آیرس بود، ولی آن شب را به‌خاطر می‌آورد. «آن شب، شبِ انفجار هیجان و شادی‌ها بود. تمام کشور به خیابان‌ها ریختند. رادیکال‌ها، پرونیست‌ها (هواداران پرقدرت آرژانتین) را در آغوش می‌گرفتند و کاتولیک‌ها، پروتستان‌ها و یهودی‌ها را، و همهٔ آن‌ها هم فقط یک پرچم را همراه داشتند: پرچم آرژانتین!» آیا او این اتفاق را با زمان جنگ فالکلند که باز هم تمام مردم آرژانتین به خیابان‌ها ریختند، قابل مقایسه می‌داند؟ «دقیقاً! دقیقاً همان‌جوری بود!»

یک روز قبل از برگزاری بازی، در ضیافت فدراسیون فوتبال آرژانتین شرکت کرد و در آن به‌عنوان بهترین بازیکن قرن کشور شناخته شد (واکنش او این بود که گفت دی‌استفانو بهتر بود)