بریده‌هایی از کتاب فوتبال علیه دشمن

شاید بهترین انگیزه برای خواندن این کتاب تعبیری است که سایمون بارنز نویسندهٔ روزنامهٔ تایمز دربارهٔ فوتبال علیه دشمن دارد: «اگر فوتبال را دوست دارید، این کتاب را بخوانید... و اگر فوتبال را دوست ندارید، باز هم این کتاب را بخوانید!»

. لوون می‌گوید: «صدای مردم باید شنیده شود، فریاد زدنِ صرف کافی نیست. در ورزشگاه قدیمی، می‌توانستید با یک شعارِ توأم با فحش، پلیس‌های آن‌جا را هم شوکه کنید.» در ورزشگاه‌ها آزاد بودید که فحش بدهید، شعار بدهید و خودتان باشید. شهروندان شوروی معمولاً از نظر روانی افسرده بودند.

«وقتی بچه بودم، از پدرم پرسیدم: "پدر، شما چرا طرف‌دار اسپارتاک هستید؟" و او گفت: "چون اسپارتاک ارتباطی با هیچ بخش خاصی از حکومت ندارد." پدرش ادامه داد که "دینامو باشگاه کاگ‌ب، زسکا باشگاه ارتش، تورپیدو باشگاه شرکت زیل و لوکوموتیو باشگاه راه‌آهن هستند، اما فقط اسپارتاک باشگاهی مستقل بود." طرف‌داری از اسپارتاک نوع خفیفی "نه" گفتن به حساب می‌آمد

«وقتی همه‌جا جنگ باشد و اقتصاد مملکت داغان، این مسائل چه اهمیتی دارند؟ د

«یک تیم فوتبال نمایشگر نوع زندگی و فرهنگ یک کشور است.»

چگونه فوتبال روی حیاتِ یک کشور تأثیر می‌گذارد. و سؤال دوم این‌که حیاتِ یک کشور چگونه روی فوتبال تأثیر می‌گذارد. به بیان دیگر چه چیز باعث می‌شود برزیل، برزیلی بازی کند، انگلیس، انگلیسی و هلند، هلندی؟ میشل پلاتینی در مصاحبه با مجلهٔ قدیمی اکیپ گفته بود: «یک تیم فوتبال نمایشگر نوع زندگی و فرهنگ یک کشور است.» آیا این‌گونه است؟

نیجریه را در نظر بگیرید؛ کشوری ثروتمند با بیش از صد میلیون جمعیت که دولتش هرازچندگاهی تمامی مقام‌های فدراسیون فوتبالش را اخراج می‌کند. آخرین‌بار یکی دو سال پیش بود که این اتفاق رخ داد. مسئول تدارکات تیم‌ملی نیجریه فراموش کرده بود برای بازی خانگی تیمش برابر بورکینافاسو، شورت ورزشی بازیکنان را بیاورد. تلاش مسئولان برای پیدا کردن شورت‌های یدکی هم بی‌نتیجه بود و در نهایت مجبور شدند شلوارهای ورزشی بازیکنان را از زانو قیچی کنند! و با همین لباس، نیجریه ۷ بر ۱ حریفش را شکست داد. ولی خبرهای مربوط به این بازی به سراسر دنیا مخابره شد و کل اعضای فدراسیون فوتبال نیجریه برکنار شدند.

اولین درسی که تاریخِ افریقایی‌ها در جام جهانی به ما داد این بود که افریقایی‌ها از آن‌چه تصور می‌شد، موفق‌تر بودند. نکتهٔ دوم این‌که فقط کشورهای ثروتمند و باثبات نمایش خوبی داشته‌اند

«برای خیلی از مردم فوتبال تنها و در خیلی مواقع آخرین فرصت امیدواری برای فراموش نکردن رابطه‌های انسانی و عواطف‌شان بود.»

حتا فینال جام جهانی ۱۹۷۴ هم خیلی تأثرانگیز نبود، هر چند که آن موقع هنوز جنگ تازه بود. فن‌هانگم پس از شکست هلند مقابل آلمان در آن بازی با گریه زمین را ترک کرد، چون بازی برای او بیش از یک فینال جام جهانی ارزش داشت و حال‌وهوای سال ۱۹۸۸ هم وجود نداشت. در ۱۹۷۴، بازیکنان هر دو تیم به‌نظر از یک جنس می‌رسیدند. بکن‌باوئر و کرویف کاپیتان‌های دو تیم باهم رفیق بودند، رپ و پل برایتنر در اعتراض به قانون فیفا که تعویض پیراهن را ممنوع کرده بود، در ضیافت پس از بازی کت و کراوات‌شان را مبادله کردند.

رینوس میشل مربی هلندی که عبارت معروف «فوتبال جنگ است» منتسب به اوست، دربارهٔ بازی گفت: «احساسی فراتر از رضایت و خوشحالی دارم. نمی‌خواهم دلایل احساسات عجیبم را در این کنفرانس خبری بازگو کنم.» او هنگام بیرون آمدن از تونل و ورود به میدان در شروع نیمهٔ دوم، در واکنش به تمسخر هواداران آلمان، با حالتی موقرانه انگشت وسطی‌اش را به‌سوی آن‌ها نشان داد!

ایدهٔ آن‌ها این بود که اتحاد ایجادشده به‌واسطهٔ جام جهانی را به‌سرعت به جنگ تبدیل کنند. دولت‌های فاشیستی حرکتی همیشگی را هدف می‌گیرند ــ مردم همیشه باید در خیابان‌ها حضور داشته باشند ــ

می‌داند چرا فوتبال این‌قدر اهمیت دارد: «برای خیلی از مردم فوتبال تنها و در خیلی مواقع آخرین فرصت امیدواری برای فراموش نکردن رابطه‌های انسانی و عواطف‌شان بود.»

این نام زیبا، برای من فوتبال است. فوتبال یعنی زندگی.‌ روزی که یک اتفاق فوتبالی نیفتد، معنای یک روز نافرجام را دارد. انگار خورشید مثل همیشه غروب نمی‌کند!‌ خلأ فوتبالی یکی از دردهای مشترک عاشقان فوتبال است

یک باشگاه آن چیزی است که برای هوادارانش معنا دارد.

ورزشگاه نوکمپ درست در مرکز شهر است. یک روز صبح از طبقهٔ چهارم ورزشگاه به زمین و سکوهای خالی نگاه کردم و حس کردم تیمی که در این‌جا جرئت مقابله با بارسلونا را کرده، هنگام خروج از تونل باید احساس پشیمانی کند. ورزشگاه خودش یک شهر است: ۱۲۰ هزار نفر گنجایش دارد، معادل جمعیت نورویچ انگلیس، و تازه در حال گسترش آن هم هستند.

«البته این تظاهرات هیچ نتیجه‌ای نداشت.»

در دیدار برابر هامبورگ، برای این‌که خیال‌شان راحت باشد، بلیت‌ها را یک ساعت قبل از بازی به رفقای خودی دادند. ما همیشه به شکل‌های مختلف وارد ورزشگاه می‌شدیم، چون اکثر کمونیست‌ها از فوتبال متنفر بودند و بلیت‌های‌شان را به ما می‌فروختند.

می‌دانستم غربی‌ها وضع مالی بهتری دارند، اما برایم اهمیتی نداشت. فقط می‌خواستم بتوانم چیزی را که دوست دارم بخوانم، و هر چه را که دوست دارم ببینم و بشنوم.

خبرنگار پرسید: «پس مشکلِ آلمانی‌ها چیست؟» و فن‌هانگم پاسخ داد: «خُب، البته مشکل آن‌ها نیاکان عوضی‌شان است.»