بریده‌هایی از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

باید بیاموزید به جای اینکه پرخاشگر باشید، اظهارگر شوید. نسبت داده‌ها و دریافت‌ها را در زندگی خود متعادل کنید و همان‌قدر که دریافت می‌کنید، ببخشید.

افرادی که آسان‌گیر هستند در بعضی مسائل، احساسات محکمی دارند و از آن احساسات دفاع می‌کنند. در مسائل فرعی آن‌ها معمولاً اظهار نظر نمی‌کنند اما در مسائل مهم و عمده غالباً نظر خود را بیان می‌کنند. آن‌ها برای بعضی از مسائل خاص، محکم می‌ایستند. اما در انقیاد معمولاً نظر محکمی دربارهٔ مسائل وجود ندارد؛ چه موضوع بزرگ باشد و چه کوچک، مهم نیست چه چیزی در خطر باشد، درهرصورت حس محکمی دربارهٔ خود وجود نخواهد داشت. خشم فروخفته و بیان نشده، سرنخ دیگری است که نشان از انقیاد دارد نه آسان‌گیری.

از خود دفاع کنید. حقتان را بگیرید. به دیگران بگویید که دیگر انتقادهای نادرست آنان را تاب نمی‌آورید. از آن‌ها بخواهید شما را همان‌طور که هستید بپذیرند. اصول حق‌طلبی را به خاطر داشته باشید. با طرف مقابل خود با عصبانیت و تهاجمی حرف نزنید اگر آرام بمانید، تأثیر به‌سزایی خواهید گذاشت. بایستید و در چشم طرف مقابلتان نگاه کنید. رو راست باشید. دقیق حرف بزنید و مهم‌تر از همه اینکه در موضع دفاع از خود قرار گیرید. فقط منظور خود را با رفتاری آرام و کنترل‌شده بیان کنید.

«به دیگران اجازه ندهید با شما بدرفتاری کنند» همان‌طور که اشاره کردیم، احتمالاً این گرایش در شما وجود دارد که افراد و دوستان نزدیکی را انتخاب کنید که ایرادگیر و طردکننده هستند. روابط صمیمانهٔ کنونیِ خود را بررسی کنید. آیا به افراد اجازهٔ تحقیر و انتقادِ غیرمنصفانه می‌دهید؟

اینکه احساس «مستثنی» بودن و یا «ناخوشایند» بودن می‌کنید، خود را از دنیا طردشده می‌دانید. این دو مورد، انواع طرد اجتماعی هستند. البته گاهی به صورت ترکیبی بروز پیدا می‌کنند و شما نیز ممکن است دچار هردوی آن‌ها باشید.

آدام: سی و پنج ساله. او با تنهایی مشکل دارد. از همان ابتدا ویژگی انزوا را در آدام دیدیم. به نظر می‌رسد خودش را حفظ می‌کند تا در جدایی و انزوا باقی بماند. او به اندازه دبرا قادر به بیان مشکلش نیست اما مشکل او نیز تنهایی است. آدام احساس «استثناء» بودن می‌کند. او می‌گوید، «احساس می‌کنم به هیچ کجا تعلق ندارم.» تعداد کمی دوست دارد و گهگاهی آن‌ها را می بیند اما سال‌هاست که خیلی کمتر از آن‌ها خبر دارد. آدام: می‌ترسم کارم تا ابد به تنهایی بکشد. در محیط کارم احساس غریبی می‌کنم و زندگی شخصی‌ام نیز کوچک و کوچکتر می‌شود. احساس می‌کنم که به هیچ کجا تعلق ندارم. من همیشه بیرون از ماجرا هستم و به درونِ گود می‌نگرم. آدام می‌تواند در سطحی صمیمی ارتباط برقرار کند. در گذشته نیز با دوستان و معشوقه‌هایش روابط نزدیکی داشته است. اگرچه که ملاقات با افراد را کنار گذاشت و به غیر از شغلش وابسته به هیچ گروه یا سازمان دیگری نیست. او نیز همچون دبرا از موقعیت‌های اجتماعی دوری می‌کند.

الیزابت همسرش جاش را ترک کرد. هرچند که ما هیچ تلاشی در جهت تغییر تصمیمش نکردیم و بلکه حمایتش نیز کردیم. ما معتقدیم که هر فردی می‌بایست رابطه‌ای ناامیدکننده و ناخشنود را رها کند. الیزابت برای مدتی طولانی تلاش کرد تا روابطش با جاش را بهبود ببخشد اما فایده ای نداشت. با ماندنش در این رابطه احتمالاً تا آخر عمرش همچنان سرخورده و ناراضی باقی می‌ماند. جاش آن‌قد ها هم الیزابت را دوست نداشت تا به خاطرش دست به تغییر بزند.

احساس «ناامیدی» مداوم نسبت به دیگران، یکی از نشانه‌های تلهٔ فقدان عاطفه است. دیگران شما را ناامید می‌کنند. ما درمورد ناامیدی نسبت به یک فرد صحبت نمی‌کنیم، بلکه بحث بر سر یک الگوی تجربی است که برای مدتی طولانی باقی می‌ماند. اگر نتیجه‌ای که از تمامی روابطتان می‌گیرید این است که هیچ‌کس از نظر احساسی در کنار شما نیست، احتمالاً در این تله گرفتار شده‌اید.

الیزابت: من همیشه آن کسی هستم که گوش می‌دهد. دیگران مشکلاتشان را به من می‌گویند و من هم تا جایی که می‌توانم به آن‌ها کمک می‌کنم اما خودم از مشکلاتم به کسی چیزی نمی‌گویم. گمان می‌کنم به همین دلیل است که سراغ شما آمده‌ام. من دیگران را طوری درک می‌کنم که آن‌ها نمی‌توانند مرا درک کنند و یا اینکه اهمیتی به درک‌کردن من نمی‌دهند.

ممکن است دست به‌کارهایی بزنید که یک شریکِ خوب با رفتاری خوب را تشویق می‌کند با شما بدرفتاری کند. شما چنین کاری را از طریق «پایین‌بردن ارزش خود» انجام می‌دهید: هرکاری که می‌خواهد انجام می‌دهید، خودتان را اولویت قرار نمی‌دهید و یا به فرد مقابل اجازه می‌دهید از شما سوءاستفاده کند. با استفاده از این روش‌ها به طور ضمنی پیامی صادر می‌کنید که ارزش خوش رفتاری را ندارید.

بسته به میزان گسترگی تجاوز، دیدگاه کلی شما نسبت به دنیا می‌تواند بر این اساس باشد که افراد قابل اعتماد نیستند. احساس بنیادین شما نسبت به دیگران این است که هدف آن‌ها آسیب‌رساندن به شما و لذت‌بردن از رنج‌های شماست. احساس شما در زمانی که فردی به شما نزدیک می‌شود، «صدای» رابطهٔ شماست.

تفاوت مهم بین تلهٔ ترک‌شدن و تلهٔ فقدان محبت در همین است. در فقدان محبت، والدین شما از نظر «جسمی» در کنار شما بوده‌اند اما کیفیت روابط احساسی آن‌ها همیشه پایین بوده است. والدین شما نمی‌دانستند چگونه عشق بورزند، تربیت کنند و به قدر کافی با شما همدردی داشته باشند. «رابطه با والدین باثبات بوده اما نه به قدر کافی.» در تلهٔ ترک‌شدن، رابطه وجود داشته و بعد «از دست رفته است» و یا این که والدین شما به شکلی «بی حساب و کتاب» در آمد و شد بوده‌اند. متأسفانه برخی از کودکان، هم پدر و هم مادرشان از نظر احساسی غیرقابل پیش‌بینی بوده‌اند. در چنین محیطی که کاملاً هم رایج است، معمولاً بچه‌ها گرفتار هردو تلهٔ فقدان محبت و ترک‌شدن می‌شوند.

سرچشمهٔ تله را در دوران کودکی‌تان پیدا کنید. زخم دوران کودکی را در درون خود حس کنید. دومین قدم، «حس» کردنِ تله زندگیتان است. ما به این باور رسیده‌ایم که تغییرِ یک رنجشِ عمیق، بدونِ تسکین‌دادنِ آن امری بسیار مشکل است. همهٔ ما ساز و کارهایی برای جلوگیری از این رنجش داریم. متأسفانه با جلوگیری و سرکوب رنجش نمی‌توانیم با تله ارتباط کامل برقرار کنیم. برای حس‌کردن تله‌اتان بایستی کودکی خود را به خاطر بیاورید. از شما می‌خواهیم تا چشمانتان را ببندید و تصور کنید. در به خاطر آوردنِ آن‌ها تقلا نکنید، اجازه بدهید تا یکی یکی به ذهن شما خطور کنند. تا جایی که می‌توانید به آن‌ها رسوخ کنید. تا جایی که ممکن است آن‌ها را زنده و روشن به خاطر آورید. با تکرار این کار کم‌کم آن چه در دوران کودکی حس می‌کردید را به خاطر خواهید آورد. می‌توانید «رنجش» و احساساتِ مربوط به تله را حس کنید.

چیزهایی هستند که شما قادر به تغییر آن هستید و عواملی هم وجود دارند که نمی‌توانید آن‌ها را تغییر دهید. پیش نیازِ خودسازی، پذیرش خودتان است.

در اغلب مواقع، فرزندی که از طرف پدر یا مادرش احساس ترک‌شدن می‌کند، والدین خود را مدام دنبال می‌کند.

یکی از عوامل اصلیِ داشتنِ استقلال فردی، داشتن احساس «امنیت» برای تعامل با دنیای بیرون است. احساس «باکفایتی» برای انجام امور روزانه و احساس جدایی و اعتماد به نفس از عوامل دیگر هستند. دو مورد آخر بیشتر به تله‌های وابستگی مرتبط می‌شوند. وابستگی، شما را از داشتن احساس کفایت برای انجام کارها محروم می‌سازد. احتمالاً والدین شما افرادی بوده‌اند که بیش از حد از شما مراقبت کرده‌اند:

مجبور شده‌ایم تا در برابر حساسیت‌هایمان قوی باشیم. مجبور شده‌ایم زمانی که اولویت‌های بیرونی داشتیم، به دوا و دارو روی آوریم. مجبور شده‌ایم که علیرغم عدم تمایلمان به عرف و سنت، از آن پیروی کنیم. مجبور شده‌ایم تا زمانی که به طور طبیعی برانگیخته و پرشور هستیم، به گونه‌ای عادی و معمول رفتار کنیم.

هر تلهٔ زندگی سرچشمه‌ای قابل درک در کودکی دارد که به شکلی درونی برای ما همچون حقیقت می‌باشد. برای مثال، وقتی دریابیم که والدین ما چقدر پرتوقع و اهل تنبیه بوده‌اند، می‌توانیم بفهمیم که چرا شریک زندگی‌مان فردی ایرادگیر است و یا چرا وقتی مرتکب اشتباهی می‌شویم تا این حد نسبت به خودمان حس بدی داریم.

بسیاری از افراد، از همهٔ موقعیت‌هایی که در آن‌ها احساس آسیب‌پذیری و رنجش داشته باشند، فرار می‌کنند.

ما به روش‌های مختلفی که با ما رفتار شده و با آن‌ها بزرگ شده‌ایم، عادت می‌کنیم.