بریده‌هایی از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

قدم بعدی این است که بیشتر خود را اظهار کنید. می‌دانیم که این کار برای شما آسان نخواهد بود. به همین دلیل باید کم‌کم شروع کنید. ابتدا این رفتار را در موقعیت‌هایی که نسبتاً برایتان ساده‌تر است انجام دهید و رفته‌رفته دامنهٔ آن را به موقعیت‌های دشوارتر بکشانید.

الیزابت یک مباحثه کنندهٔ قوی نیست و در بحث به راحتی عقب‌نشینی می‌کند. او حتی در بیان دستور به زیردستان خود مشکل دارد زیرا به شدت سعی می‌کند آن‌ها را راضی نگه دارد و نمی‌تواند اقتدار لازم را داشته باشد. وقتی که زیردستانش کارشان را خیلی خوب انجام نمی‌دهند آن‌ها را تحسین می‌کند و آزادی‌های زیادی به آنان می‌دهد. او کارهای کسل‌کننده‌ای که در اصل باید کارمندانش انجام دهند را خودش انجام می‌دهد. وقتی کارمندانش درخواست غیرمنطقی از او می‌کنند، برای الیزابت سخت است که جواب منفی به آن‌ها بدهد. طبیعتاً آن‌ها هم از این موقیعت سوءاستفاده می‌کنند.

یک روال که بین افراد تحت انقیادی که مطیع هستند، مشترک است این است که به دنبال روابطی با ویژگی‌های پرخاشگرانه و برتری‌جویانه هستند؛ یعنی رابطه با رهبران و سرکرده‌ها. شما در این حالت منفعلانه به دنبال شخصی قدرتمند هستید که به شما بگوید چه کاری انجام دهید و چه احساسی داشته باشید. شاید به دیگران وابسته شوید تا آن‌ها برایتان تصمیم بگیرند. این همان چیزی است که برای شانون اتفاق افتاد و مادرش تمام تصمیمات را برای او می‌گرفت. او همیشه همان دختر خوبی بود که دقیقاً همان چیزی که والدینش می‌خواستند را انجام می‌داد؛ مؤدب و مطیع و در مدرسه هم دانش‌آموز خوبی بود. او دختر خیلی خوبی بود و با مردی ازدواج کرد که والدینش می‌خواستند. حالا او یک همسر خیلی خوب نیز هست.

انسان شدیدترین وابستگی و تعلق را به همسری دارد که تلهٔ زندگیش را ایجاد کرده است. این روابط برای انسان بسیار عمیق می‌شود زیرا همسر، کلید بازکردن احساس انقیاد در دوران کودکی می‌شود. شما بارها و بارها رابطهٔ خود با این همسر را مانند انقیاد کودکی بازسازی می‌کنید. حتی اگر شما شخصی متمرد باشید و زوجی برگزیده باشید که منفعل باشد تا بتوانید او را کنترل کنید باز هم این رابطه، نوعی انقیاد است.

همواره با هرچیزی که می‌خواهد بر شما مسلط شود در مبارزه هستید و تحمل هرچیزی مثل پیشنهاد، دستور، فشار و الزام که بوی این تسلط را می‌دهد ندارید.

معتقدید که اظهار خشم به دیگران اشتباه و خطرناک است؛ به همین دلیل این احساسات را رد و یا سرکوب می‌کنید. شاید از شنیدن این جمله تعجب کنید اما خشم، جزئی از روابط سالم است. خشم یک نشانه است از این که احتمالاً یک چیز درست در سرجایش نیست و طرف مقابل کاری غیرمنصفانه انجام می‌دهد. خشم در اصل باید ما را بر آن دارد که درپی اصلاح شرایط برآییم. وقتی که خشم چنین تأثیری داشته باشد، مفید و خوب خواهد بود.

او احساس می‌کرد که خانه برای او مثل زندان است. در ظاهر او به خاطر ترس، از پدرش اطاعت می‌کرد. اما در درون و باطنش پر از خشم و کینه بود. اگر شما دچار این نوع از انقیاد هستید یک باور غلط در شما وجود دارد و آن این است که شما برای افرادی که شما را تحت سلطه و انقیاد خود دارند، قدرتی بیش از آنچه که دارند متصورید. هرکس که شما را تحت انقیاد درآورده است مثل زن، شوهر یا والدین، در حقیقت تسلط کمی بر شما دارد. شما این قدرت را دارید که به انقیاد خود پایان دهید. در این میان شاید مثلاً رئیستان یک استثناء باشد اما در همینجا نیز قدرت کنترل شما بیشتر از چیزی است که فکرش را می‌کنید. ممکن است بخواهید آن شخص را ترک کنید یا هرچیز دیگر، در هر صورت انقیاد شما می‌تواند پایان یابد. مجبور نیستید

هر زمانی که از نقش شخص تحت انقیاد بیرون می‌آیید، احساس گناه می‌کنید. هر وقت هم که احساس گناه کنید، باز به همان ازخود گذشتگی بازمی‌گردید. برای اینکه از حس گناه خلاص شوید دوباره با تجدید قوا و دفن‌کردن خشم، خود را تحت انقیاد درمی‌آورید. برای تغییرکردن باید بیاموزید که این احساس گناه را تحمل کنید. کارلتون این الگوی خشم و احساس گناه را در رابطهٔ خود با همسرش نمایان کرد. او همواره در تلاش بود تا همسرش را راضی کند اما هرچه بیشتر تلاش می‌کرد، همسرش نیز بیشتر طلب می‌کرد. همین طلب‌کردن بیشتر، کارلتون را خشمگین می‌کرد. اما هرگاه خشمگین می‌شد بلافاصله احساس گناه می‌کرد و دوباره تلاش مضاعف می‌کرد تا همسرش را راضی و خشنود کند. به همین ترتیب او مدام در حرکت مابین خشم از همسر و احساس گناه از این خشم بود.

شما انسان همدلی هستید و شاید این بخشی از سرشت درونیتان باشد. درد دیگران را حس می‌کنید و سعی دارید که آن‌ها را از درد و رنج خلاصی بخشید. تلاش می‌کنید همه چیز را درست و بهتر کنید. بسیا مهم است که به شما خاطرنشان کنم که این انقیاد شما بیشتر اختیاری و داوطلبانه است. هرکس شما را بدین ترتیب تحت انقیاد درآورد، شما را مجبور نکرده است تا کاری که او می‌خواهد را انجام دهید؛ ولی به این دلیل که او در رنج و ضعف است، خواسته‌های او را بر خواست خود مقدم می‌دارید.

کارلتون خود را به خاطر گناه تحت انقیاد درآورده بود. او می‌خواست که تأیید دیگران را کسب کند. می‌خواست که همه او را دوست داشته باشند. کسب تأیید از دیگران، انگیزهٔ اصلی او بود. به علاوه، کارلتون درد دیگران را عمیقا حس می‌کرد. وقتی حس می‌کرد که کسی درحال رنج‌کشیدن است می‌رفت و از او مراقبت می‌کرد. او سعی داشت که نیازهای دیگران را برآورده کند. هرگاه می‌فهمید که شکست خورده، احساس گناه می‌کرد. برای او احساس گناه بسیار ناخوشایند بود بنابراین با ازخودگذشتگی سعی می‌کرد از این حس گناه دور شود.

وقتی اولین‌بار برای کارلتون موضوع انقیاد را مطرح کردیم او گفت که تحت انقیاد نیست و فقط فرد آسان‌گیری است. اما او بیشتر منفعل بود تا آسان‌گیر. افرادی که آسان‌گیر هستند در بعضی مسائل، احساسات محکمی دارند و از آن احساسات دفاع می‌کنند. در مسائل فرعی آن‌ها معمولاً اظهار نظر نمی‌کنند اما در مسائل مهم و عمده غالباً نظر خود را بیان می‌کنند. آن‌ها برای بعضی از مسائل خاص، محکم می‌ایستند. اما در انقیاد معمولاً نظر محکمی دربارهٔ مسائل وجود ندارد؛ چه موضوع بزرگ باشد و چه کوچک، مهم نیست چه چیزی در خطر باشد، درهرصورت حس محکمی دربارهٔ خود وجود نخواهد داشت. خشم فروخفته و بیان نشده، سرنخ دیگری است که نشان از انقیاد دارد نه آسان‌گیری.

اغلب از بیمارانی که درگیر تلهٔ انقیاد شده‌اند این عبارات را می‌شنویم که آن‌ها برای چیزی که می‌خواهند نمی‌جنگند زیرا به نظر می‌رسد خواسته‌شان جزئی است. اما وقتی همین خواسته‌های جزئی را کنارهم می‌گذاریم، می‌بینیم که زندگی پایان یافت و فقط کمی از خواسته‌های شما در آن برآورده شد. وقتی اولین‌بار برای کارلتون موضوع انقیاد را مطرح کردیم او گفت که تحت انقیاد نیست و فقط فرد آسان‌گیری است. اما او بیشتر منفعل بود تا آسان‌گیر. افرادی که آسان‌گیر هستند در بعضی مسائل، احساسات محکمی دارند و از آن احساسات دفاع می‌کنند. در مسائل فرعی آن‌ها معمولاً اظهار نظر نمی‌کنند اما در مسائل مهم و عمده غالباً نظر خود را بیان می‌کنند.

حس انقیاد و دربندبودن بسیار غم‌انگیز است. تحمل‌کردن بارِ این احساس در زندگی بسیار طاقت فرساست. برآورده‌کردن نیازهای دیگران، مسئولیت بسیار بزرگی است و انسان را از پای درمی‌آورد. اگر بخواهیم آن‌گونه زندگی کنیم، حس لذت و آزادی در زندگی ما محو می‌شود. انقیاد، شما را از آزادی بی‌بهره می‌کند زیرا تصمیمات‌تان تماماً برای تأثیر بر دیگران است. توجه و تمرکز شما بر خودتان نیست. به جای (چیزی که من می‌خواهم و حس می‌کنم) عبارت (چیزی که تو می‌خواهی و کاری که من می‌توانم انجام دهم تا تو را خوشحال کنم) جایگزین می‌شود.

در مرکز تلهٔ انقیاد این موضوع وجود دارد که شما خودتان را قانع می‌کنید که باید دیگران، والدین، برادر، خواهر، دوستان، معلمان، همسر، رئیس، همکار، فرزندان و حتی غریبه‌ها را راضی کنید. در تمام این موارد، فقط یک استثناء وجود دارد و آن خود شما هستید، یعنی هیچ لزومی ندارد که خودتان را راضی کنید. خواستهٔ دیگران است که همیشه در اولویت قرار دارد.

ماری الن: بیست و چهارساله، حس می‌کند که با شوهر سلطه‌جویی ازدواج کرده و اسیر شده است. ماری الن اولین احساسش را این‌طور برای ما بیان می‌کند که در صورتش بشاشیت وجود دارد اما در درونش ناراحتی و رنجشی در جوش و خروش است. او خیلی زود در موضع دفاعی قرار می‌گیرد و به‌نظر می‌رسد تصورش این است که ما سعی داریم بر او مسلط شویم.

او در صنعت نساجی کار می‌کند که پدرش آن را ایجاد کرده بود. اگرچه هرگز مایل نبود که کارِ پدرش را ادامه دهد اما تسلیم شد و انجام این کار را بر خودش تحمیل کرد. حالا از کارش راضی نیست. کارلتون حس می‌کند که در زندگی اسیر شده است. او به خاطر افسردگی، وارد فرآیند درمان شده است. گاهی اوقات این فکر به ذهنش خطور می‌کند که به جای دیگری فرار کند و برود آن طور که خودش می‌خواهد زندگی کند.

به نظر می‌رسید او بیشتر نگران این بود که ما درمورد او چگونه فکر می‌کنیم و آیا او را بیمار مورد انتظار خودمان می‌دانیم یا خیر؟

او به شدت مشتاق خشنودکردن دیگران است و به این منظور مضطرب به نظر می‌رسد. او عادت دارد با هرچیزی که می‌گوییم موافقت کند.

۷. «برای غلبه بر این تله از کارت‌نویسی استفاده کنید. مرحله‌به‌مرحله طبق برنامه‌اتان پیش بروید.» تلهٔ شکستِ خود را بپذیرید و به فرارهایتان در گذشته نگاه کنید. فهرستی از شواهدی تهیه کنید که نشان می‌دهد که «توانایی» موفقیت را دارید. خودتان را به سوی برداشتنِ قدمِ کوچکِ بعدی به سوی موفقیت راهنمایی کنید. عواقبِ ادامه‌دادن به اجتناب‌کردن را به خودتان یادآوری کنید.

راه دیگری که شما از طریق آن تسلیم این تله می‌شوید، برداشت‌های پیاپی از شرایط و رخدادهاست که فقط دیدگاه شکست‌خوردهٔ شما نسبت به خودتان را تشدید می‌کند. شما عوامل منفی را بزرگ و عوامل مثبت را کوچک می‌شمارید