بریده‌هایی از کتاب شهریار

کسی که جز این کند بدست چاپلوسان نابود خواهد شد یا به علت نظرات و عقاید متضاد ناگزیر است مدام تصمیمات خود را تغییر دهد. در نتیجه از ارزش و احترامش کاسته می‌شود.

رفتار او با همه مشاوران و تک‌تک رایزنان باید به‌گونه‌ای باشد که بدانند هرچقدر آزادانه‌تر سخن بگویند بیشتر مورد توجه و قبول شاه واقع می‌شوند. به جز این افراد پادشاه نباید به حرف هیچکس دیگری اعتنا کند. وی باید فقط از این سیاست پیروی کرده و بر آن استوار بماند.

این است یک رابطه خوب بین پادشاه و وزیرانش. هردو از هم راضی هستند در غیر اینصورت، نتیجه برای یک یا هردو طرف فاجعه‌آمیز خواهد بود.

وقتی وزیر کاملاً خشنود باشد از هرنوع تغییری در هراس خواهد بود.

ببینیم پادشاه چگونه می‌تواند وزیرش را آزمایش کند، در اینجا روشی خطا ناپذیر و مسلم وجود دارد. وقتی پادشاه می‌بیند که وزیر بیشتر به فکر منافع خویش است تا ‌کشور و در هر کار سود خویش را می‌جوید هرگز نمی‌تواند وزیر خوبی باشد و نباید به او اعتماد کرد.

پادشاهان بی‌ثبات برای گریز از خطر آنی اعلام بی‌طرفی می‌کنند و معمولاً گرفتار خواهند شد.

هیچ‌چیز بیش از عزم و همت و نمایش قدرت در لشکرکشی‌ها برای پادشاه نام‌آور نیست.

کسانی که با اعتماد به دژها باکی از نفرت مردم ندارند قابل سرزنش هستند.

بهترین دژ برای پادشاه این است که مورد نفرت مردمان کشور خود قرار نگیرد. اگر دژها و استحکامات استوار داشته باشید و مردم از شما متنفر باشند دژها کاری نخواهد کرد.

راضی کردن کسانی که در آغاز حکومت پادشاه، دشمن بوده‌اند بسیار آسان‌تر‌ از خشنود ساختن مردمی است که به‌خاطر مخالفت با پادشاه پیشین از او حمایت کرده‌اند.

پادشاهان، به وی‌ژه پادشاهانی که تازه بر تخت نشسته‌اند، مردان وفاداری می‌یابند که از آغاز کار به آنان ظنین بوده‌اند. این افراد مفیدتر و با وفاتر از مردانی هستند که در آغاز از دوستان مورد اعتماد آنان به شمار می‌آمدند.

شهریاری که می‌خواهد فرمانروایی خویش را حفظ کند مجبور است که رفتار نیک در پیش نگیرد.

پادشاه باید اقدامات غیر مردمی را به‌دست دیگران انجام دهد و خود انجام کارهای مردمی را در دست گیرد تا محبوب مردم واقع شود.

در اعمالش نشان دهد که فردی بزرگ‌منش، جسور، شکیبا و قدرتمند است. وی باید در هنگام قضاوت بین رعایا نظر قاطع خود را بیان دارد. شهریار باید به گونه‌ای رفتار کند که کسی خیال وسوسه یا فریب وی را در سر نپروراند.

پادشاه هنگامی مورد تحقیر قرار می‌گیرد که به نظر مردم بی‌ثبات، هرزه، سست عنصر و جبون و بی‌اراده باشد.

پادشاه باید از همه آنچه باعث می‌شود مورد تحقیر و انزجار واقع شود اجتناب ورزد.

اجتناب از مورد تحقیر و تنفر واقع شدن

مردم از روی نتایج کار به قضاوت می‌نشینند. بنابراین همین که شهریار مشغول به حفظ و نگهداری کشور است مورد احترام و تمجید جهانیان است. مردم عادی همیشه تحت تأثیر ‌ظواهر و نتایج قرار می‌گیرند. بنابراین جایی برای اظهار ‌عقیده اقلیت نمی‌ماند.

اکثر مردم پادشاه را از دور می‌بینند و کمتر کسی است که از نزدیک با او برخورد کند و بداند چگونه آدمی است.

‌وی باید در نظر کسانی که او را می‌بینید یا سخنانش را می‌شنوند مردی مهربان، با ایمان، وفادار به عهد و پیمان خویش و مذهبی باشد. هیچ یک از صفات دارای اهمیت آخرین صفت نمی‌باشد. مردم معمولاً بر اساس آنچه می‌بینند قضاوت می‌کنند نه آنچه لمس می‌کنند.