بریده‌هایی از کتاب علی (ع) از زبان علی(ع)

دریغا از اندوه هنگام مرگ! او را بر تابوتی می‌نهند و بر سر چهاردست بلند می‌کنند و به‌سوی قبر می‌برند و در گور می‌خوابانند: گوری تنگ و تاریک! تاب‌وتوانش از دست رفته، رشتهٔ عمرش گسیخته، مهربانان او را رها کرده و به زندگی خود بازگشته‌اند، دست‌های نوازشگر از او دست برداشته و رفته‌اند! دوستانش به او نزدیک نمی‌شوند، کسی از زیارت‌کنندگان قبرش نزد او نمی‌ماند، دیگر اثری از او باقی نیست و گزارشی از وضعش داده نمی‌شود! بازماندگان به‌دنبال تقسیم میراث او هستند؛ درحالی‌که او گرفتار گناهان و درماندهٔ اعمال زشت خود است. اگر کار خیری از قبل به آنجا فرستاده است، برایش مفید خواهد بود و اگر کار بدی فرستاده باشد، سرانجامِ زیان‌باری خواهد داشت!

رسول خدا (ص) از جای برخاستند و با خوش‌حالی فرمودند: الله اکبر! سکوت فاطمه نشانهٔ رضایت اوست. در این هنگام، جبرئیل بر آن حضرت نازل شد و گفت: ای محمّد، فاطمه را به همسری علی‌بن‌ابی‌طالب انتخاب کن که خداوند فاطمه را برای علی پسندیده است و علی را برای فاطمه. به‌این‌ترتیب بود که رسول خدا (ص) به خواستگاری من پاسخ مثبت دادند و افتخار همسری فاطمه را نصیب من ساختند.

راهی گشاده و روشن و چراغی نورانی و پرتوافکن در مقابل شماست. با داشتن ایمان می‌توان به اعمال صالح راه برد و با انجام اعمال نیکو می‌توان به ایمان دسترسی پیدا کرد. سرزمین علم و دانش با ایمان آباد می‌شود و انسان با علم و آگاهی، از مرگ می‌هراسد و با مرگ، دنیا پایان می‌پذیرد و با دنیا، توشهٔ آخرت فراهم می‌شود و با قیامت، بهشت نزدیک می‌شود و جهنم برای بدکاران آشکار می‌گردد. مردم جز قیامت، قرارگاهی ندارند و شتابان به‌سوی میدان مسابقه می‌روند تا به منزلگاه آخرین برسند. گویی می‌بینم همه از قبرها خارج شده و به‌سوی منزلگاه ابدی در حرکت‌اند. هر خانه‌ای در بهشت به شخصی تعلق دارد، که نه دیگری را می‌پذیرند و نه از آنجا به جای دیگر انتقال می‌یابند.

رسول خدا (ص) مردم را به نماز جماعت فراخواندند و نماز ظهر را با مردم به‌جا آوردند و خطاب به آنان فرمودند: «ای مردم، خداوند مولای من است و من نیز مولای مؤمنان هستم و اختیار من بر مؤمنان، از خودشان بیشتر است. بدانید که هرکس من مولای او هستم، علی نیز مولای اوست. پروردگارا، هرکس علی را دوست دارد، تو نیز او را دوست داشته باش و هرکس با او دشمنی کند، دشمنش بدار؛ هرکس او را یاری کند، یاری‌اش کن و هرکس خوارش کند، خوارش کن!»

من به گردن مردم حقی داشتم که اگر به‌سهولت می‌دادند، آن را می‌پذیرفتم و به انجام وظیفه برمی‌خاستم؛ ولی این‌طور نشد و زمان خاص آن نیز سپری شد. وضع من همانند مردی بود که از مردم طلبی دارد و به آنان مهلتی داده است. اگر مردم حق او را پیش از پایان‌یافتن مهلت بدهند، سپاسگزار آنان می‌شود و اگر مهلت به پایان رسد، آن مرد حق خود را می‌گیرد، ولی دیگر از مردم تشکر نمی‌کند. من همانند کسی بودم که طریق مدارا با مردم را در پیش می‌گیرد، ولی مردم قدر او را نمی‌شناسند! و البته یکی از نشانه‌های هدایت، کم‌بودن طرف‌داران آن در میان مردم است!

ای کمیل، دوست‌داشتن علم و دانش، همان دینی است که مردم باید متدین به آن شوند. انسان در زندگی خود، به‌وسیلهٔ علم، پیروی از خدا را به کمال می‌رساند و پس از مرگ، نام خوش از خود بر جا می‌نهد؛ اما ارزشی که با مال به‌دست آید، با ازدست‌دادن آن نیز از بین می‌رود. ای کمیل، خزانه‌داران اموال بااینکه هنوز زنده‌اند، درحقیقت مرده‌اند! ولی دانشمندان تا روزگار برپاست، پایدار و باقی هستند. جسم‌هایشان ناپدید می‌شود؛ ولی حقیقتشان در دل‌ها ماندگار است.

وای از مرگ بد! به خداوند پناه می‌بریم از کشته‌شدن ناپسند.

از او پرسیدم:) تو را به خدا سوگند، آیا آخرین کلام رسول خدا (ص) را من شنیدم و متولی غسل و دفن آن حضرت شدم یا تو؟ ( ابوبکر: شما بودید. از او پرسیدم:) تو را به خدا سوگند، آیا تو از نزدیکان رسول خدا (ص) بودی یا من؟ ( ابوبکر: شما بودید. از او پرسیدم:) تو را به خدا سوگند، آیا تو آن‌کسی هستی که به‌وقت تهی‌دستی، خدا به او دیناری ببخشید و جبرئیل با او معامله کرد و رسول خدا (ص) و فرزندانش میهمان وی شدند یا من؟ ( در اینجا ابوبکر گریست و گفت: شما هستید. از او پرسیدم:) تو را به خدا سوگند، آیا رسول خدا (ص) در هنگام پاک‌سازی کعبه از بت‌ها، تو را بر روی دوش خود بلند کرد و بت‌های کعبه را شکست یا مرا؟ ( ابوبکر: شما را بر دوش خود بلند کرد.

علی از من و من از علی هستم یکی از دوستان رسول خدا (ص) خوشه‌ای موز برای ایشان هدیه آورده بود. رسول خدا (ص) یکی از آن موزها را پوست کندند و در دهان من گذاشتند. شخصی که شاهد این محبت رسول خدا (ص) بود، با تعجب از ایشان پرسید: گویا علی را بسیار دوست می‌دارید! رسول خدا (ص) در پاسخ وی فرمودند: آیا تو هنوز نفهمیده‌ای که علی از من است و من از علی هستم؟!

فقط کسی به بهشت می‌رود که امامان را شناخته و امامان او را شناخته باشند و کسی به جهنم نمی‌رود، جز آن‌که منکر آنان باشد و امامان هم وی را نپذیرفته باشند.

اهل‌بیت و عترت رسول خدا (ص)، جایگاه اسرار خداوندی، پناهگاه فرمان الهی، معدن علم خدا، مرجع حکمت الهی، نگهبان کتاب‌های آسمانی و کوه‌های همیشه استوار دین خدایند. خداوند به‌وسیلهٔ پایمردی آن‌ها، قامت خمیدهٔ دین را راست کرد و لرزش و اضطراب آن را به آرامش مبدل ساخت.

صمیمانه‌ترین زندگی به خدا سوگند، درطول زندگی مشترک من با فاطمه، تا هنگامی که از دنیا رحلت کرد، وی را هیچ‌گاه ناراحت و عصبانی نکردم و او را به کاری برخلاف میلش وادار نساختم. او نیز در این مدت، مرا ناراحت و عصبانی نکرد و در هیچ کاری برخلاف خواست من گامی برنداشت! روابط ما آن‌چنان صمیمی بود که هرگاه محزون و اندوهگین می‌شدم، فقط تماشای چهرهٔ فاطمه می‌توانست اندوه از قلبم بزداید و با نگاه به رخسار فاطمه بود که غم‌ها را از یاد می‌بردم!

ده سند افتخار از رسول خدا (ص) به یادگار دارم که هر یک از آن‌ها نزد من محبوب‌تر است از هر آنچه خورشید بر آن می‌تابد. رسول خدا (ص) به من فرمودند: ۱.‌ ای علی، تو در دنیا و آخرت برادر من هستی. ۲. روز قیامت در پیشگاه خداوند جبار، تو نزدیک‌ترین خلایق به من هستی. ۳. منزل تو در بهشت مقابل منزل من است؛ چونان که منزل دوستان خدا روبه‌روی هم است. ۴. تو وارث من هستی. ۵. پس از من، تو وصیّ من در ادای وعده‌ها و انجام کارهایم خواهی بود. ۶. در غیاب من، تو حافظ و سرپرست خانوادهٔ من هستی. ۷. تو امام و پیشوای امت من هستی. ۸. تو برپادارندهٔ عدالت در میان امت من هستی. ۹. تو دوست من هستی و دوست من دوست خداست. ۱۰. دشمن تو دشمن من و دشمن من دشمن خداست.

همانا آغاز پیدایش فتنه‌ها، هواپرستی و پیروی از خواست‌های نفسانی و بدعت‌گذاری در احکام الهی است. این بدعت‌ها برخلاف کتاب خداست و به‌وسیلهٔ آن‌ها، گروهی بر گروه دیگر سلطه می‌یابند و برای ترویج آن بدعت‌ها، یکدیگر را یاری می‌دهند. پس اگر باطل با حق نمی‌آمیخت، بر جویندگان حق پنهان نمی‌ماند و اگر حق از باطل متمایز می‌گشت، زبان معاندان قطع می‌شد؛ ولی همواره پاره‌ای از حق و پاره‌ای از باطل را می‌گیرند و درهم می‌آمیزند و آنجاست که شیطان بر دوستان خود چیره می‌شود و تنها کسانی نجات می‌یابند که الطاف الهی شامل حالشان شده باشد.

روز دوشنبه نبوت بر رسول خدا (ص) ابلاغ و آن حضرت به رسالت مبعوث شد و من صبح روز سه‌شنبه اسلام آوردم و ایمان خویش را به رسول خدا (ص) اعلام کردم. از آن روز به‌بعد، رسول خدا (ص) به نماز می‌ایستادند و من در سمت راست ایشان می‌ایستادم و با آن حضرت نماز می‌خواندم. در آن روزها هیچ مردی با آن حضرت همراه نبود، جز من.

مال با انفاق‌کردن کم می‌شود؛ درصورتی‌که علم با انفاق‌کردن فزونی می‌یابد و انفاق علم، نشر و گسترش آن برای افراد مستعد و شایسته است.

هرکس دوست دارد بداند که دوست ماست یا دشمن ما، دل خود را بیازماید: اگر دوست ما را دوست می‌دارد، دشمن ما نیست و اگر دوست ما را دشمن می‌دارد، دوست ما نیست. به‌راستی که خداوند از دوستان ما پیمان گرفته است به ما مودت داشته باشند و در لوح محفوظ نام دشمنان ما را ثبت کرده است. آری، ما برگزیدگان خداییم و کسانی که شتابان به‌دنبال ما در حرکت‌اند، درحقیقت در راه انبیا سیر می‌کنند.

ای مردم، در پیمودن راه راست، از کمی شمار روندگان نهراسید؛ زیرا اکثر مردم در اطراف سفره‌ای جمع شده‌اند که سیری آن کوتاه و گرسنگی آن طولانی است. ای مردم، رضا و غضب، همهٔ مردم را در پیامد آن شریک می‌سازد و همهٔ افراد جامعه در نتایج خشنودی و خشم مشترک‌اند؛ چنان‌که دست و پای ناقهٔ ثمود را یک نفر قطع کرد، اما عذاب آن تمام قوم ثمود را دربرگرفت؛ زیرا همگی آن را پسندیدند.

خدایا تو می‌دانی که ورود ما به حکومت و جنگ و درگیری، برای به‌دست‌آوردن قدرت و حکومت و دنیا و ثروت نبود، بلکه می‌خواستیم: - نشانه‌های دین تو را به جایگاه خویش بازگردانیم - و در سرزمین‌های تو اصلاح را ظاهر کنیم، - تا بندگان ستمدیده‌ات در امن و امان زندگی کنند - و قوانین و مقررات فراموش‌شدهٔ تو بار دیگر به اجرا درآید.

( لِکُلِّ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَ سَوْفَ تَعْلَمُونَ) (هر خبری سرانجام قرارگاهی دارد ( و در موعد خود انجام می‌گیرد) و به‌زودی خواهید دانست.)