بریده‌هایی از کتاب متل کالیویستا

بعضی وقت‌ها آدم‌بزرگ‌ها حرف‌های احمقانه‌ای می‌زنن، ولی منظور بدی ندارن.

وقتی یک کاسه را می‌شکنی، ممکن است بتوانی تمام تکه‌هایش را دوباره به هم بچسبانی، اما دیگرهیچ‌وقت مثل قبلش نمی‌شود. آب از ترک‌هایش می‌چکد.

امیدوارم با گفتن این قصه‌ها، سختی‌ها و فداکاری‌های این مهاجران فراموش نشوند. آن‌ها فراموش نخواهند شد.

«چون من مثل تو نیستم میا. وقتی مردم به تو نگاه می‌کنن، یه دختر چینیِ مهربون و دوست‌داشتنی می‌بینن.» پرسیدم: «وقتی به تو نگاه می‌کنن چی می‌بینن؟» سرش را انداخت و به پاهایش نگاه کرد. هنک گفت: «یه آدم بزهکار.» قاطعانه گفتم: «نه، این حرف رو نزن!» «فکر می‌کنی برای چی جُرم رو گردن گرفتم؟ چون می‌دونم اگه می‌رفتم دادگاه چه رأیی برام صادر می‌کردن. به چشم مردم من یه بزهکارم.» سرم را با عصبانیت تکان دادم و حرفم را پشت سر هم تکرار کردم: «نه، نه.» هنک آرام شد. «میا، یه چیزهایی هست که هرچقدر هم تلاش کنی، کامل درکشون نمی‌کنی.»

گفت: «تو بچه‌ای. نمی‌فهمی.» این حرفش برایم دردناک بود؛ خیلی دردناک.

چرا آمریکایی‌ها همیشه از بچه‌ها می‌خواستند که بروند بیرون و بازی کنند؟ توی چین بچه‌ها تقریباً هیچ‌وقت بازی نمی‌کردند. آن‌ها از سن خیلی کم باید امتحان می‌دادند. به‌جز وقت‌هایی که دورهمی‌خانوادگی داشتیم، تک‌تک دقایق بعد از مدرسه‌مان به مشق نوشتن، تمرین کردن، دوره کردن و دیکته نوشتن می‌گذشت. وقتی در چین به کلاس اول رفتم، فقط روزی دو دقیقه وقت داشتم بازی کنم. من برای خودم یک جدول برنامه‌ریزی درست کرده بودم که روی آن دقیقاً همین نوشته شده بود: ۵:۰۰ تا ۵:۰۲ بازی.

توی آمریکا دو جور ترن هوایی هست... یکی برای آدم‌های ثروتمند و یکی هم برای آدم‌های فقیر. توی ترن هواییِ ثروتمندها، آدمایی می‌نشینند که پول دارند. آن‌ها بچه‌هایشان را به بهترین مدرسه‌ها می‌فرستند و بعد آن‌ها بزرگ می‌شوند و یک عالمه پول درمی‌آورند که بچه‌هایشان به بهترین مدرسه‌ها بروند. لوپ گفت: «و نسل به نسل این‌جوری پیش می‌رن.» پرسیدم: «مردمِ فقیر چی؟» لوپ گفت: «ما سوار یه ترن هوایی دیگه هستیم. مامان و باباهامون پول ندارن. پس ما به مدرسه‌های خوبی نمی‌ریم و بعدش هم شغل‌های خوبی به دست نمی‌آریم. بچه‌هامون هم به مدرسه‌های خوبی نمی‌رن، کار درست درمون هم پیدا نمی‌کنن و همین‌طوری می‌ره جلو.»

توی ترن هواییِ ثروتمندها، آدمایی می‌نشینند که پول دارند. آن‌ها بچه‌هایشان را به بهترین مدرسه‌ها می‌فرستند و بعد آن‌ها بزرگ می‌شوند و یک عالمه پول درمی‌آورند که بچه‌هایشان به بهترین مدرسه‌ها بروند. لوپ گفت: «و نسل به نسل این‌جوری پیش می‌رن.»

چرا آمریکایی‌ها همیشه از بچه‌ها می‌خواستند که بروند بیرون و بازی کنند؟ توی چین بچه‌ها تقریباً هیچ‌وقت بازی نمی‌کردند. آن‌ها از سن خیلی کم باید امتحان می‌دادند. به‌جز وقت‌هایی که دورهمی‌خانوادگی داشتیم، تک‌تک دقایق بعد از مدرسه‌مان به مشق نوشتن، تمرین کردن، دوره کردن و دیکته نوشتن می‌گذشت. وقتی در چین به کلاس اول رفتم، فقط روزی دو دقیقه وقت داشتم بازی کنم. من برای خودم یک جدول برنامه‌ریزی درست کرده بودم که روی آن دقیقاً همین نوشته شده بود: ۵:۰۰ تا ۵:۰۲ بازی.

یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «فراموش نکنید که چقدر برنج می‌خورید.» این حرف به شما یادآوری می‌کند که متواضع باشید. خودتان را گم نکنید. اگر شغل مهمی دارید، دلیل نمی‌شود که بهتر از بقیه باشید. هنوز هم مثل همهٔ ما برنج می‌خورید.

گفت: «این یعنی چیزایی که به نظر ما اشتباه می‌آن همیشه هم اشتباه نیستن. بعضی وقت‌ها یه اشتباه در واقع یه فرصته، ولی ما همون لحظه و همون‌جا متوجهش نمی‌شیم. منظورم رو متوجه می‌شی؟»

با خودم فکر می‌کردم کدامش بهتر است؛ این‌که چیزی را فقط برای یک ثانیه داشته باشی و آن را از تو بگیرند یا این‌که هیچ‌وقت آن را نداشته باشی.

می‌گوید عکس گرفتن از لحظه‌های شیرین زندگی خیلی مهم است، حتی اگر این عکس فقط در ذهنتان ثبت بشود.

گفت: «مسلماً از روی ظاهرشون.» از حرفش تعجب کردم، آخر روی پیشانی آدم بدها که ننوشته من آدم بدی هستم.

شانه بالا انداخت، یعنی حالا اگر هم می‌دید مگه چی می‌شد؟ از آن مرد تعجب کردم. از شجاعتش. این‌که کسی او را ببیند اصلاً برایش مهم نبود... خیلی عجیب بود. فکر کنم اگر من به جایش بودم برایم مهم بود.

گفت: «ما مهاجریم. زندگی‌مون هیچ‌وقت منصفانه نیست.» بابا سرش را تکان داد و گفت: «باید تلاش کنیم. باید تلاش کنیم و سرنوشتمون رو قبول کنیم.» بابا و مامانم همیشه دم از سرنوشت می‌زدند. بعضی وقت‌ها فکر می‌کردم که نکند این سرنوشت را آدم بزرگ‌ها از خودشان درآورده‌اند که دلشان را به آن خوش کنند، مثل پری دندان.

یادم آمد که از معلمم پرسیده بودم: «چرا وسط قطعهٔ به این قشنگی یه قسمت ترسناک گذاشتن؟» گفته بود: «چون بعضی وقت‌ها زندگی ترسناک می‌شه، کوچولو.»

آه کشیدم. دلم برای بابا یخمکی تنگ شده بود. این‌جا هیچ‌کس مثل او نبود. این‌جا هر چیزی قیمتی داشت، حتی مهربانی.

با خودم فکر می‌کردم کدامش بهتر است؛ این‌که چیزی را فقط برای یک ثانیه داشته باشی و آن را از تو بگیرند یا این‌که هیچ‌وقت آن را نداشته باشی.

می‌گوید عکس گرفتن از لحظه‌های شیرین زندگی خیلی مهم است، حتی اگر این عکس فقط در ذهنتان ثبت بشود.