بریده‌هایی از کتاب کرگدن

دودار: شما واقعاً رفیق خوبی هستید، مادموازل دزی. دزی: بله، واقعاً، رفیق خوبی هستم. دودار: شما آدم خوش‌قلبی هستید. دزی: من فقط رفیق خوبی هستم، همین.

همین‌طوری حس می‌کنم که گذشت بیش‌ازحد شما، اغماض سخاوتمندانهٔ شما... در واقع، باور کنید، یه‌جور ضعفه، یه‌جور کوریه...

دودار: نه، نه. دیگه در این حد هم پیش نمی‌رم. من از اونهایی هستم که فقط سعی دارن مسائل رو همون‌طوری که هست ببینن، با خونسردی. من دلم می‌خواد واقع‌گرا باشم. به خودم می‌گم هیچ خطای واقعی‌ای در چیزهای طبیعی وجود نداره. بدا به حال کسی که در همه‌چی خطا رو ببینه. این خصوصیت مفتّش‌جماعته. برانژه: به نظر شما این قضیه طبیعیه؟ دودار: دیگه از کرگدن طبیعی‌تر چیه؟ برانژه: بله، اما آدمی که تبدیل به کرگدن بشه، بی‌بروبرگرد غیرطبیعیه.

به‌هرحال، اول باید با پیش‌داوریِ موافق جلو رفت، یا حداقل با بی‌طرفی، با یه زمینهٔ فکری باز که از علائم ذهنیت علمیه. هرچیزی منطقیه. درک کردن، ثابت کردنه.

دودار: برانژهٔ عزیزم، آدم باید همیشه سعی کنه همه‌چی رو درک کنه. و برای اینکه یک پدیده و تأثیراتش رو بتونی درک کنی، باید با کوشش فکری صادقانه به عللش رجوع کنی. اما این کار نیاز به سعی وافر داره، چون ما موجودات متفکری هستیم

فقط، به نظر من، برخورد بوتار مثل همیشه زیادی احساساتی بود و در نتیجه ساده‌نگرانه.

دودار: ما از کجا بدونیم؟ انگیزه‌های مخفی اعمال و تصمیم‌های آدم‌ها رو نمی‌شه فهمید.

برانژه: بفرمایید، بفرمایید! اگه همهٔ مسئولین و همشهری‌های ما مثل شما فکر کنن، هیچ‌وقت تصمیم به اقدام نخواهند گرفت. دودار: امیدوار ام قصد نداشته باشید از خارج کمک بگیرید. این یه مسئلهٔ داخلیه، فقط به کشور خودمون مربوط می‌شه. برانژه: من به هم‌بستگی بین‌المللی اعتقاد دارم...

دودار: شر، شر! این حرف بی‌معنیه! مگه آدم می‌تونه بفهمه کجا شره، کجا خیر؟ هرکی یه چیزهایی رو ترجیح می‌ده.

دودار: بفرما، وقتی آدم همه‌چی رو زیادی جدی بگیره این‌طوری می‌شه دیگه. شما خوشتون می‌آد خودتون رو شکنجه کنید. اعتراف کنید دیگه. برانژه: قسم می‌خورم آدم مازوخیستی نیستم.

دودار: من هم غافل‌گیر شده بودم، عین شما. اما حالا دیگه غافل‌گیر نیستم. از همین حالا شروع کرده‌م به عادت کردن. برانژه: سیستم عصبی شما متعادل‌تر از سیستم عصبی منه. از این بابت بهتون تبریک می‌گم.

دودار: شما برای خودتون عذر و بهانه می‌تراشید.

دودار: شما خودتون رو مرکز جهان فرض می‌کنید، فکر می‌کنید هر اتفاقی می‌افته به شما ربط داره! والّا هدف جهان شما نیستید!

یه گَلهٔ کامل کرگدن! اون‌وقت می‌گفتن این حیوون تنها زندگی می‌کنه! درست نیست. باید در این عقیده تجدید نظر کرد!

برانژه: عزیز  من، اگه فکر کنید، متوجه می‌شید که ما فلسفه‌ای داریم که اون حیوون‌ها ندارن، یه سیستم غیرقابل جایگزینی از ارزش‌ها. اون رو قرن‌ها تمدن بشری بنا کرده!... ژان: (باز در حمام) همهٔ اینها رو اگه خراب کنیم، حالمون بهتر می‌شه.

برانژه: اگه درست فهمیده باشم، می‌خوایید قانون جنگل رو جایگزین قانون اخلاقی کنید! ژان: می‌خوام اونجا زندگی کنم، می‌خوام اونجا زندگی کنم. برانژه: این رو همه می‌گن، اما در واقع هیچ‌کس... ژان: (می‌رود و می‌آید؛ میان حرف او) باید اساس زندگی‌مون رو از نو پی‌ریزی کنیم. باید به اصلیت بدوی برگردیم.

برانژه: به‌هرحال ما برای خودمون معیارهای اخلاقی‌ای داریم که به نظر من با ذهنیت اون حیوون‌ها قابل‌مقایسه نیست. ژان: اخلاق! اجازه بدید فاتحهٔ هرچی اخلاقه بخونیم، من از اخلاق جونم به لبم رسیده. اخلاق دیگه بسه! باید اخلاق رو انداخت دور. برانژه: به جاش چی می‌گذارید؟ ژان: (به همان ترتیب) طبیعت رو! برانژه: طبیعت رو؟ ژان: (به همان ترتیب) طبیعت قوانین خودش رو داره. اخلاق ضدطبیعیه.

برانژه: عزیز  من، اگه فکر کنید، متوجه می‌شید که ما فلسفه‌ای داریم که اون حیوون‌ها ندارن، یه سیستم غیرقابل جایگزینی از ارزش‌ها. اون رو قرن‌ها تمدن بشری بنا کرده!... ژان: (باز در حمام) همهٔ اینها رو اگه خراب کنیم، حالمون بهتر می‌شه.

برانژه: به‌هرحال ما برای خودمون معیارهای اخلاقی‌ای داریم که به نظر من با ذهنیت اون حیوون‌ها قابل‌مقایسه نیست. ژان: اخلاق! اجازه بدید فاتحهٔ هرچی اخلاقه بخونیم، من از اخلاق جونم به لبم رسیده. اخلاق دیگه بسه! باید اخلاق رو انداخت دور. برانژه: به جاش چی می‌گذارید؟ ژان: (به همان ترتیب) طبیعت رو! برانژه: طبیعت رو؟ ژان: (به همان ترتیب) طبیعت قوانین خودش رو داره. اخلاق ضدطبیعیه. برانژه: اگه درست فهمیده باشم، می‌خوایید قانون جنگل رو جایگزین قانون اخلاقی کنید!

برانژه: اشتباه می‌کنید که به پزشکی اعتقاد ندارید. ژان: دکترها بیماری‌هایی اختراع می‌کنن که وجود نداره. برانژه: این هم با نیت خیره، می‌خوان از معالجهٔ مردم لذت ببرن. ژان: اونها از خودشون بیماری درمی‌آرن، از خودشون بیماری درمی‌آرن. برانژه: ممکنه از خودشون دربیارن، اما همون بیماری‌ها رو معالجه هم می‌کنن.