بریده‌هایی از کتاب یک عاشقانه آرام

من، معلّمِ خستهٔ ادبیات، شاعری که هرگز نتوانسته‌بود یک شعر ناب بگوید، در ابتدای تابستان، کارم را که تمام‌کردم، بارم را بر دوش انداختم و به‌راه‌افتادم. از انزلی به‌سوی گردنهٔ حیران و از آنجا به کوهستان‌هایی با مرزهای دروغینِ زادهٔ زور...

برای ساختنِ یک جهانِ جَعلی، که در آن هیچ‌چیز، همان چیزی نباشد که باید، گروهانی از آدم‌ها، سرسختانه تلاش‌کرده‌اند؛ و ایشان، به احترامِ همین تلاشِ جان‌فرسای غول‌آسای کمرشکن، دَمی به صداقتْ بازنخواهندگشت؛ دَمی.

همین‌قدر که مِه را ساختیم، واقعیت را از صافی خودخواهانه‌یی گذرانده‌ییم. آنچه آن سوی صافی می‌مانَد، همه‌اش اندوه است و ناپاکی، و آنچه این‌سو، همه‌اش به‌ظاهر پاک. اصل، این سوی واقعیت نیست، تغییردادنِ واقعیت است. سیب، در چرخشی کامل، سیبِ سالم است یا بیمار. مِهِ ساختگی، مثل طهارتِ ساختگی‌ست. عمق و دوام ندارد. به‌بارآوردنِ درختانِ سالمِ سیب __ به دور از جمیعِ آفات. این، مسألهٔ ماست.

سِن، مشکلِ عشق نیست. زمان نمی‌تواند بلورِ اصل را کِدِر کند__ مگر آنکه تو پیوسته برق‌انداختنِ آن را از یاد بُرده‌باشی.

ما هرچه بخواهیم، می‌توانیم بشویم. استعداد، بزرگ‌ترین دروغی‌ست که انسان، به خویش گفته‌است.

یاد، عینِ واقعه نیست، تَخَیُّلِ آن است، یا وَهمِ آن. یاد، فریبِمان می‌دهد. حتّی عکس‌ها راست نمی‌گویند. حتّی عکس‌ها.

احتیاط باید کرد. همه‌چیز کهنه می‌شود، و اگر کمی کوتاهی کنیم، عشق نیز. بهانه‌ها جای حسّ عاشقانه را خوب می‌گیرند. اینطور است. همیشه هم اینطور بوده.

آذری، با آن صدای بی‌گذشت پرسید: عاشقش شده‌یی؟ گفتم: عشق، نمی‌دانم چیست. بی‌تجربه‌ام. تازه‌کارم. نمی‌دانم اینطور خواستن، اسمش عشق است یا چیز دیگر. فقط، سخت می‌خواهمش. __ سختْ‌خواستن، می‌تواند عشق باشد.

مشکل، زندگی را زندگی می‌کند. مشکل، به زندگی، معنی می‌دهد. شیرینیِ زندگی از آنجا سرچشمه می‌گیرد که تو، بر مشکلات، غلبه‌کنی. بدونِ این غلبه، زندگی‌مان خالیِ خالی‌ست.

اگر عشق، از کُنِش‌های روزمرّه و دَهِش و گیرش‌های زندگی معمولی جدا شود، بی‌شک، «نان، نیروی شگفتِ رسالت را مغلوب خواهدکرد». نباید، نباید، نباید بگذاریم که دوست‌داشتنی سرسختانه و استوار و بامعنی، به چیزی صرفاً احساسی تبدیل‌شود

اگر عشق را از جریانِ عادی زندگی جداکنیم __ از نانِ برشتهٔ داغ، چای بهارهٔ خوشْ‌عطر، قوطی کبریت، دستگیره‌های گُلدار، و ماهی تازه__ عشق، همان تخیّلاتِ باطلِ گذرا خواهدبود؛ مستقّلِ از پوست، درد، وام، کوچه‌ها و بچّه‌ها: رؤیایی کوتاه که آغازی دارد و انجامی...

نگذاریم عطرِ هیزمِ تر، بوی پنیرِ تازهٔ بی‌نمک، شکلِ ماهی قزل‌آلای خالْ‌قرمزی که بر خاک می‌افتد، سرمای «سَردْچال» و کِزکردن کنار آن چراغِ خوراک‌پزیِ کهنهٔ تُلُمبه‌یی، صدای نَفَس‌های دخترک که تازه به‌دنیاآمده، از یادمان برود تا باز، زمانی، به یادشان آوریم. مگر به تو نگفته‌ام که «یاد، انسان را بیمار می‌کند»؟ نگفته‌ام؟

چراکه «فرصت»، از زمان سرچشمه می‌گیرد، و در عشق، لازمان جاری‌ست__ و معجزه در این است که هر جریانی به زمانی محتاج است اِلّا عشق.

عشق، فقط رُشدِ روح می‌خواهد.

حکومت‌هایی که معنی دوست‌داشتن را نمی‌فهمند، نفرت‌انگیزند، و نفرت‌انگیزترین چیزی که خداوندِ خدا رُخصت‌داد تا ابلیس به انسان هدیه کند حکومتی‌ست که عشق را نمی‌فهمد.

عشق، یک قطارِ مسافربری نیست تا تو اگر کمی دیر رسیدی، قطار رفته‌باشد و تو مانده‌باشی__ با چمدان‌های سنگین، با تأسّف، با قطره‌های اشکی در چشمانِ حسرت. پویشِ عشق، در خودِ عشق است نه در گُلِ عطرآگینی که به سینهٔ عشق می‌زنی، یا گردنبندِ مرواریدی که به گردنش می‌اندازی. در بی‌زمانیِ عشق، حرکتْ جوهر است و تجزیه‌ناپذیر از نَفْسِ عشق.

من هزارسال است که زیر باران ایستاده‌ام؛ در برابر کعبه، زیرِ تیغِ برهنهٔ آفتاب؛ در سنگر، به انتظارِ لحظهٔ موعودِ جاری در تمامی لحظه‌ها؛ در تَنِ توفان، بر فراز بلندترین امواج؛ و «هزار»، ابزاری‌ست که اعتبارش تنها در یادآوری عمق است نه طول.

دیگر در انحنای فضا، مُنحنی عشق، خود را با هر چرخشی تطبیق نخواهدداد و تَن به تکدّیِ کُنجی دِنجْ نخواهدسپرد.

برای عاشق، زمان وجود ندارد تا حضورش باعث‌شود که دیر یا مختصری دیر به قرارگاه برسد.

عشقِ به دیگری ضرورت نیست، حادثه است. عشقِ به وطن، ضرورت است، نه حادثه. عشقِ به خدا ترکیبی‌ست از ضرورت و حادثه.