بریده‌هایی از کتاب پل پوت

در زبان خمری به واژه «مطالعه» رینسوت می‌گویند. این واژه خمری از دو بخش تشکیل شده: رین به معنای «حفظ کردن» و سوت به معنای «از بر خوانی» است. بنابراین «مطالعه کردن» در زبان خمری یعنی «حفظ کردن و از بر خوانی».

در آئین بودایی از حفظ کردن متون بودایی یک فریضه برای کودکان و نوجوانان بودایی است. تجزیه و تحلیل کردن مطالب به شیوه غربی و پرسش کردن از معلم هیچ جایی در شیوه‌های آموزشی و تحصیلی کامبوجی‌ها نداشت. معلمان فرانسوی سعی زیادی کرده بودند تا روحیه پرسش‌گری و شیوه‌های تجزیه و تحلیل غربی را به دانش‌آموزان کامبوجی یاد بدهند. اما این تلاش‌ها به هیچ نتیجه ملموسی منجر نشد.

در اوایل تابستان ۱۹۴۵ آژیرهای خطر حمله هوایی مکررآ در پنوم‌پن و دیگر شهرهای مهم کامبوج شنیده می‌شد. در فوریه سال قبل هواپیماهای آمریکایی محل‌های استقرار نیروهای ژاپنی در پنوم‌پن را بمباران کرده بودند. بمب‌ها به اهداف مورد نظر اصابت نکرد و در عوض در نزدیکی قصر سلطنتی فرود آمد و باعث کشته شدن صدها شهروند کامبوجی شد.

از نگاه تمامی مردم کامبوج، آنگکور نماد شاخص عظمت دیرین کشور بوده است. پنن نوت، دولتمرد کهنه‌کار کامبوجی، می‌گوید: «تمدن کامبوجی در قرن دوازدهم میلادی به نقطه اوج خودش رسید... اما پس از سپری شدن پنج قرن باشکوه، امپراتوری خمر از مقاومت در برابر دشمنان دست کشید و عاقبت فرو ریخت... این یک درس تاریخی است که ما

پس از کودتای ژاپنی‌ها و اعلام استقلال کامبوج، کارکنان فرانسوی این دبیرستان‌ها بازداشت شده بودند.

اما فعلاً در سال ۱۹۴۵، عمده نگرانی موام در باره راه‌اندازی مجدد دبیرستان‌های کشور بود. تا آن زمان تنها دو دبیرستان در سرتاسر کشور کامبوج وجود داشت: دبیرستان سیسووات در پنوم‌پن و دبیرستان سیهانوک در کومپونگ چام.

موام، مثل کنگ واننساک، شدیدآ روشنفکر بود. او به یک خانواده اشرافی و فوق‌العاده ثروتمند کامبوجی تعلق داشت و به همین دلیل در مدارس فرانسوی کامبوج و در کنار بچه‌های مقامات فرانسوی ساکن کامبوج بزرگ شد.

در آوریل ۱۹۴۵، سون نگوک تان و دیگر رهبران «انقلاب چتر» از ژاپن به کامبوج برگشتند. سیهانوک، به توصیه ژاپنی‌ها، سون نگوک تان را به سمت وزیر امور خارجه و سپس به نخست‌وزیری کامبوج منصوب کرد.

حکومت استعماری فرانسه در کامبوج یک شبه از هم پاشید، و سه روز بعد، سیهانوک، تحت حمایت ژاپنی‌ها، استقلال کامبوج را اعلام کرد. او گفت: «از آن‌جایی که فرانسوی‌ها دیگر در موقعیتی نیستند که بتوانند از کامبوج محافظت بکنند لذا کامبوج استقلال خود را اعلام می‌کند.»

واحدهای ارتش ژاپن، که از سال ۱۹۴۱ با کسب موافقت حکومت ویشی فرانسه در هندوچین مستقر شده بودند، در عصر روز نُه مارس ۱۹۴۵ در کامبوج اقدام به کودتا کردند. مقامات فرانسوی در کامبوج بازداشت شدند و فرانسویان مقیم کامبوج تحت نظر قرار گرفتند. عملیات چندان به راحتی پیش نرفت: در بسیاری از موارد کامبوجی‌ها به فرانسوی‌ها کمک کردند تا از چنگ ژاپنی‌ها فرار بکنند.

سور ( پل پوت) در اواسط سال دوم تحصیلات دبیرستانی‌اش بود که اوضاع سیاسی کامبوج ناگهان دستخوش تغییر شد. حالا حتا بی‌تفاوت‌ترین و غیر سیاسی‌ترین دانش‌آموزان مدرسه هم نمی‌توانست نسبت به مسائل سیاسی کشورش بی‌تفاوت باقی بماند.

سون نگوک تان، بنیانگذار نشریه ناگاراواتا، به تایلندگریخت و تا سال ۱۹۴۵ در همین کشور باقی ماند.

تسلط ویتنامی‌تبارها در ادارات کامبوج و ناتوانی حکومت استعماری فرانسه در آموزش دادن کامبوجی‌ها دو موضوعی بود که به یک اندازه در روزنامه ناگاراواتا هدف انتقادات تند و تیز نویسندگانش قرار می‌گرفت. بنیانگذار این روزنامه، سون نگوک تان بود. از نظر وی و پیروان روشنفکرش ژاپن به مثابه اهرمی برای بیرون کشیدن کامبوج از چنگ فرانسه بود.

سور ( پل پوت) هم مثل بقیه شاگردان این مدرسه فرانسوی باید به مارشال پتن و آموزه «انقلاب ملی» او احترام می‌گذاشت.

سرود ملی حکومت ویشی، با تأکیداتش بر نظم، اتحاد و کار، چنان تأثیری در ذهن دانش‌آموزان کامبوجی مدرسه گذاشته بود که حتا پس از پنجاه سال خیو سامفون هنوز می‌توانست آن را از حفظ بخواند. وجوه دیگری از پتنیسم نیز وجود دارد که می‌توان بازتاب‌های آن را پس از سپری شدن چندین دهه از جنگ جهانی دوم در رفتارها و عملکردهای بسیاری از رهبران کمونیست کامبوج تشخیص داد: ثبت نام جوانان در جوخه‌های کار؛ اخراج کارمندان زنباره و الکلی؛ ارائه تصویری رومانتیک و آرمانی‌شده از روستاییان به مثابه نیروی حیاتی ملت؛ و محکوم کردنِ زندگی شهری به مثابه یک زندگی ذاتآ فاسد و گمراه.

رونگ، خواهر پل پوت، به هنگام مرگ پادشاه بر بالین او حضور داشت. پادشاه چند صد فرزند داشت و هر کدام از آن‌ها می‌توانست پادشاه آینده کامبوج باشد. آدمیرال ژان دکو، فرماندار نظامی کامبوج، تصمیم گرفت از بین این کاندیداها نورودوم سیهانوک هیجده ساله را به عنوان پادشاه آینده کامبوج انتخاب و معرفی کند.

تنها نقطه سیاه در زندگی سورِ ( پل پوت) نوجوان وضعیت تحصیلی‌اش بود. چی، برادر سور، دانش‌آموز آشکارا مستعدی بود که به راحتی در امتحانات مدرسه قبول می‌شد. اما سور این‌گونه نبود.

کامبوج از ژوئیه ۱۹۴۰ توسط مقامات فرانسوی‌ای اداره می‌شد که حکومت ویشی آن‌ها را منصوب کرده بود. ژاپنی‌ها هم که در جنگ جهانی دوم متحد و همپیمان آلمان هیتلری بودند، از این پس نقش مهمی در اداره کامبوج بر عهده گرفتند.

باید توجه داشت که در فرهنگ خمری، معنای ضمنی مؤدب بودن اجتناب از رُک‌گویی و صراحت است. سور مابقی زندگی‌اش را صرف پنهان کردن افکارش در پشت لبخندها و تبسم‌های نفوذناپذیرش کرد. با این حال، حس طنز و شوخی او واقعی و حقیقی بود.

سور ( پل پوت) که در آن زمان پانزده سال داشت، و هنوز بچه به شمار می‌رفت، مجاز بود که به داخل حرمسرای پادشاه رفت‌وآمد بکند.